سواد رسانه‌ای در سطح جهان بحث تازه‌ای نیست. این بحث برای اولین بار در دهه 1960 در اروپا مورد توجه قرار گرفت. به همان اندازه که این مفهوم در بین جوامع غربی آشنا و مأنوس است، در ایران مفهومی جدید و دست‌نخورده به حساب می‌آید و به جز چند مقاله محدود و چند کتاب معدود در این زمینه که تاریخ آنها به دهه هشتاد شمسی می‌رسد، اثر تألیفی دیگری را نمی‌توان یافت. در عصر اطلاعات مفهوم سواد، بسيار فراتر از خواندن و نوشتن شده و اگر کسي نحوه دسترسي سريع و استفاده صحيح از تمامي انواع رسانه‌ها را نداشته باشد بي‌سواد تلقي مي‌شود.
تورج کاظمی رئیس پیشین پلیس فتا پایتخت گفت: قربانیان جرایم فضای مجازی می‌توانند از هر قشری و با هر سطحی از تحصیلات و دانش باشند. داشتن سواد مجازی کفایت نمی‌کند. لازمه کار به غیر از داشتن سواد مجازی وجود دقت نظر و حضور ذهن بر روی مسائلی است که در این فضا پیش می‌آید. ارائه آموزش باعث می‌شود تا افراد در مواجهه با بزه کاری‌ها و جرایمی که در این فضا وجود دارد آگاهی پیدا کنند و دقت نظر بیشتری هم در رویارویی با چنین مسائلی داشته باشند. در چنین حالتی افراد با بزه کمتری هم مواجه خواهند شد و آسیب پذیری کمتری هم خواهند داشت. در ابتدای همه گیر شدن استفاده از فضای مجازی که حدودا از اوایل دهه نود اتفاق افتاد جرایم هم در این حوزه افزایش پیدا کرد. در این بازه زمانی جرایم اخلاقی هم رشد بسیار زیادی داشت. یعنی ما شاهد بودیم که در اوایل دهه نود با شکل گیری فضای مجازی و گسترش استفاده کاربران از این فضا موضوعات اخلاقی به شدت نسبت به دیگر جرایم رشد کرد.سواد رسانه‌ای یعنی چه؟!
روشن شدن هر مفهوم، قبل از هر چیزی به درک صحیح آن مفهوم می‌تواند کمک کند. سواد رسانه‌ای مشتکل از دو عبارت است: «سواد» و «رسانه».
رسانه وسیله‌ای است که فرستنده به کمک آن پیام خود را به گیرنده منتقل می‌کند. رفته‌رفته ابزارهای ارتباطی گسترش پیدا کرد و در عصر حاضر با ظهور رسانه‌های چاپی و الکترونیکی، رسانه‌های جمعی شکل گرفتند. مهم‌ترین تفاوت رسانه‌های امروزی آن است که می‌توانند پیام‌های خود را با سرعت زیاد به طیف وسیعی از مخاطبان برسانند.
همانطور که سواد خواندن و نوشتن به ما کمک می‌کند تا بتوانیم انواع جملات ساده و پیچیده را بفهمیم و معناهای متفاوتی از آنها برداشت کنیم، سواد رسانه‌ای هم مهارتی است که با یادگیری آن می‌توانیم انواع رسانه‌ها و تولیدات رسانه‌ای را درک، تفسیر و تحلیل کنیم. هر رسانه مجموعه‌ای از نشانه‌های خاص خود را دارد که شناخت این نشانه‌ها در با سواد‌شدن ما نقش مهمی را ایفا می‌کند.
سواد رسانه‌ای در فضای مجازی
اگر بخواهیم به دنبال مقصری برای وضعیت کنونی جهان بگردیم، آن مقصر چیزی نیست جز اینترنت و فضای مجازی! قابلیت‌های جدیدی که اینترنت و فضای مجازی برای ما به وجود آورده است، به نحوی رسانه‌های دیگر را مغلوب و در نگاهی ملایم‌تر تحت‌الشعاع قرار داده است. فضای مجازی قابلیت Brodcasting دارد. یعنی همه جا حضور دارد و تنها یک ابزار نیاز است تا ما را به این فضا وصل کند. این دستگاه امروزه قابل حمل است و همه آن را دارند؛ تلفن همراه. فضای مجازی همه قالب‌های دیداری و شنیداری را جدا جدا و ترکیبی با هم داراست. به نحوی می‌توانیم بگوییم ترکیب‌شده همه رسانه‌ها را می‌توان در فضای مجازی و اینترنت مشاهده کرد
در این فضا برخلاف ارتباط رودررو ممکن است برخی شیادان گنجشک‌های رنگ‌شده در برابر دید مخاطب قرار دهند. به‌وجود آمدن نهادی تحت عنوان نهاد رسیدگی به تخلفات رایانهای، نشان از آفت‌هایی دارد که این فضا برای مردم به وجود آورده است. عدم تصور صحیح از این فضا، ممکن است افراد را با خطراتی نظیر سرقت اطلاعات مواجه کند. به‌علاوه باید توجه داشت، جذابیت‌ها و همه‌جایی‌بودن این رسانه، ممکن است ابعاد دیگر زندگی را مختل سازد.
انتهای پیام/
