به گزارش گروه اقتصادی یکتاپرس، «پرونده معجزه آبخیزداری»؛ قنات از جمله مهمترین میراث فرهنگ کشاورزی در ایران و جهان است و همزیستی و وابستگی انسان به آب به ابتدای تمدن بشری می‌رسد و تا به امروز ادامه دارد. تلاش ایرانیان در بهره برداری از آب‌های سطحی، مدیریت و هدایت آن به مزارع و کشتزار‌ها بسیار تحسین برانگیز است قنات تنها یک فناوری دستیابی به منابع آب نیست بلکه میراثی است که حیات اقتصادی اجتماعی و فرهنگی بخش عمده‌ای از کشور ما طی چندین هزاره به آن وابسته بوده است قنات با قانون بوم شناختی هماهنگ و سازگار بوده و به پایداری زیست محیطی آن منطقه کمک می‌کند.
قنات‌ها بخشی از تاریخ و فرهنگ ملل می‌باشند و از دست رفتن آن‌ها تنها از بین رفتن و نابود شدن یک شیوه استحصال و یا یک نوع بهره برداری از آب نیست بلکه محو یک خصیصه و هویت فرهنگی ماست. هانری گوبلوکارشناس فرانسوی آب که در سال ۱۳۱۹ به ایران آمد و ۲۰ سال در این کشور فناوری قنات را مطالعه کرد، گفته است امپراتوریبزرگ هخامنشیان مدیون دانش آب‌شناسی بود، او می‌گوید اگر قنات نبود، شهر‌های بزرگی مثل ری، نیشابور، طوس، مشهد، یزد و کاشان به وجود نمی‌آمد.
اما این شاهکار معماری ایرانی نه تنها در حیات کشت و کشاورزی نقش مهمی دارد بلکه با احیای و مرمت آن با عملیات آبخیزداری و آبخوانداری می‌تواند در توسعه و رونق گردشگری به عنوان یک ظرفیت فوق العاده، مورد استفاده قرار گیرد. در این باره سهیل محمدی کارشناس گردشگری درباره نقش قنات در توسعه گردشگری می‌گوید: قنات‌ها کارکرد‌های متفاوتی در ابعاد اقتصادی، اجتماعی فرهنگی و زیست محیطی از گذشته داشته‌اند، با برنامه‌ریزی می‌توان از این پدیده‌های جالب جدای از ویژگی‌های خاص خود در معماری و قدمت، استفاده کرد، بنابراین به واسطه‌همراه بودن با آداب و رسوم ویژه می‌تواندر زمینه جذب گردشگران خاص از اینگونه قنات‌ها استفاده کرد.
به گفته این کارشناس گردشگری، تقویت قنات‌ها و در ادامه آن توسعه گردشگری، فرصتی برای درآمدزایی و سرمایه‌گذاری جدید ایجاد می‌کند و این اتفاق خوب با ارائه مدیریت صحیح و برنامه‌ریزی اصولی می‌تواند این مکان‌ها را به جاذبه‌فرهنگی برای جذب هر چه بیشتر گردشگر داخلی و خارجی تبدیل کند.
طبق آمار، تعداد قنات‌های فعال ۳۶ هزار و ۳۰۰ رشته بوده و مجموع طول کوره‌های قنات ۲۱ هزار و ۷۸۰۰ کیلومتر و مجموع طول میله‌های قنات ۱۵۸ هزار و ۲۶۸ کیلومتر تخمین زده شده است. قنات زارچ با قدمت بین ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ سال و با ۷۱ کیلومتر طول به عنوان یکی از بلندترین قنات‌های ایران شناخته می‌شود. عمیق‌ترین مادر چاه نیز در شهرستان گناباد با نام قنات قصبه قرار دارد که تاریخ حفر آن به دوره هخامنشی می‌رسد. ویژگی‌های منحصربفرد قنات‌ها موجب شده است که که کمیته میراث جهانی یونسکو، یازده قنات ایرانی را در میراث جهانی به ثبت برساند. اسامی قنات‌های ثبت شده «قصبه گناباد، بلده فردوس، زارچ حسن آباد، آسیاب آبی میرزا نصرالله مهریز، جوپار کرمان، اکبرآباد و قاسم آباد بروات بم، مون در اردستان، وزوان و مزدآباد اصفهان و ابراهیم آباد اراک» را در شش استان خراسان رضوی، خراسان جنوبی، یزد، کرمان، مرکزی و اصفهان شامل می‌شود.
نکته پایانی آنکه قناتشاهکار ایرانیان در طول تاریخ است که نبوغ مردم این سرزمین را در ذخیره منابع آبی کشور نشان می‌دهد، مردمانی که با علم و آگاهی و با این ابتکار از هدر رفت آب جلوگیری کردند و آن را به چرخه زندگی بازگرداندند، اگر چه اکنون تعداد زیادی از قنات‌ها از بین رفته، اما تعدادی نیز جهانی شده است، قنات‌هایی که با برنامه‌ریزی و مدیریت آن جهت احیاء با عملیات آبخیزداری و آبخوانداری می‌تواند ظرفیت مناسبی در جذب گردشگر داخلی و خارجی باشد.
انتهای پیام/
