به گزارش یکتاپرس، روستای شانه‌تراش در غرب مازندران، این روزها نه فقط به‌دلیل طبیعت بکر و چشم‌انداز منحصر به فردش بر سر زبان‌ها افتاده، بلکه نخستین روستایی است که فعالیت‌های گردشگری ارگانیک در آن شکل گرفته و دنبال می‌شود. اهالی روستا ۴سال پیش با حمایت وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی، انجمن روستایی تشکیل دادند تا روستای ۵۰۰ساله شانه‌تراش را با تجربه سبک زندگی روستایی به گردشگران معرفی کنند.
مشارکت اهالی روستا و پای کار آمدن اداره‌های استان، باعث پیشرفت طرح‌های گردشگری ارگانیک شد؛ تا جایی که به‌گفته استاندار مازندران، روستای شانه‌تراش می‌تواند الگوی روستاهای دیگر در حوزه تقویت اقتصاد بومی، احیای فرهنگ و سنت‌های بومی، حفظ اراضی روستا و در نهایت پایلوت گردشگری ارگانیک مبتنی بر کشاورزی و دامداری در مازندران باشد. در این گزارش به این روستا که شمارش معکوس برای تکمیل طرح‌های گردشگری ارگانیک را آغاز کرده، سری زده‌ایم.
حفظ خانه‌های روستایی
نام روستای شانه‌تراش محله دهستان دوهزار تنکابن با نام روستای گردشگری ارگانیک پیوند خورده‌است.صادق برزگر، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مازندران در توضیح مفهوم گردشگری ارگانیک به همشهری می‌گوید: روستای گردشگری ارگانیک جایی است که سبک زندگی روستایی در آن رواج دارد. محیط‌زیست، معماری، فرهنگ، هنر و زیست‌بوم روستا به شکل بومی و دست‌نخورده است و گردشگر می‌تواند سبک زندگی روستایی را تمام و کمال تجربه کند.
روستای شانه‌تراش ۲۵خانه روستایی و ۲۰۰نفر جمعیت دارد. در نخستین روزهای مطرح شدن گردشگری ارگانیک و تشکیل تعاونی توسعه روستایی شانه‌تراش، فقط ۱۷نفر از ساکنان روستا پای کار آمدند، اما حالا بعد از ۴سال، تقریبا همه اهالی عضو تعاونی هستند.
پدرام کرکبودی، از اهالی روستا و مدیرعامل تعاونی توسعه روستایی شانه‌تراش به همشهری می‌گوید: یکی از دلایل استقبال اهالی این است که با حفظ زمین‌های کشاورزی و خانه‌های خود، همچنان می‌توانند میزبان گردشگران باشند و درآمد داشته باشند.
او به مهاجرت معکوس به روستا هم اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: با وجود اینکه هنوز همه طرح‌ها اجرایی نشده، شاهد بودیم چند خانوار به روستا بازگشتند و خانه‌های خود را با همان معماری سنتی احیا کردند.
معماری پایدار از ارکان اصلی توسعه گردشگری ارگانیک است؛ معماری برگرفته از تاریخ و فرهنگ منطقه که براساس نیازهای زندگی امروز طراحی شده است. برای همین، خانه‌های قدیمی روستای شانه‌تراش با همان معماری بومی بازسازی شده و خانه‌های جدید هم نمای سنتی روستایی به‌خود گرفته‌اند.
پلاک چوبی خانه‌ها به نام ساکنان است: خانه دایی رمضان، خانه عمو قاسم، خانه مشتی محمدحسین و... . توضیح مختصری هم نوشته شده که در این خانه می‌توانید دمنوش بخورید، شیر بدوشید، نجاری کنید، محصولات کشاورزی برداشت کنید، لباس محلی بپوشید و... . خلاصه اینکه گردشگران این فرصت را دارند تا به تجربه زیسته خود یک زندگی روستایی در کنار اهالی روستا را نیز اضافه کنند.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مازندران می‌گوید: سرمایه‌گذاری در این حوزه، روستاییان را به درآمد پایدار می‌رساند و از سویی دیگر میراث ملموس و ناملموس سرزمین‌مان حفظ می‌شود.
گرفتن مجوز برای بومگردی اصلی‌ترین موضوع این روزهای شانه‌تراش است. هم‌اکنون ۱۱خانه میزبان گردشگران و ۹خانه بومگردی دیگر در مسیر طی شدن مراحل اداری است.
چادرشب بافی و چوب‌تراشی
اهالی در جریان تبدیل شدن شانه‌تراش به روستای گردشگری ارگانیک سراغ احیای صنایع‌دستی فراموش‌شده روستا رفتند و چادرشب‌بافی دوباره رونق گرفته‌است.
مدیرعامل تعاونی توسعه روستایی شانه‌تراش می‌گوید: دستگاه سنتی بافندگی به نام پاچال، از گوشه انبارها بیرون آمده و زنان و مردانی که بافندگی چادرشب با این دستگاه را بلد و استادکار بودند، مشغول کار شده‌اند. جوان‌ترها هم در حال یادگیری هستند. چوب‌تراشی هم به‌عنوان صنایع‌دستی قدیمی روستا جان تازه‌ای گرفته است.
کرکبودی درباره وجه تسمیه روستا می‌گوید: در گذشته‌های دور، ساکنان روستا برای دستگاه پاچال، شانه‌های چوبی درست می‌کردند و برای همین به این روستا شانه‌تراش می‌گویند. رنگ‌آمیزی نیمکت‌های مسیر گردشگری، ساخت ۳۰لانه پرنده و نصب چراغ‌های روشنایی همگون با بافت روستا از دیگر اقدامات انجام شده‌است تا روستا میزبان گردشگران باشد. تکمیل ۳مسیر گردشگری شامل گردشگری داخل روستا، گردشگری تا قله گردکوه و گردشگری کلات و همچنین ساخت سالن ورزشی در دست انجام است.
به‌گفته مدیرعامل تعاونی توسعه روستایی شانه‌تراش، تاکنون ۵۰درصد به میزان گردشگران روستا افزوده شده‌است.
معاون گردشگری اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مازندران به همشهری می‌گوید: اواسط دهه ۸۰بود که در روستای مجاور شانه‌تراش، موزه مردم‌شناسی راه‌اندازی شد و در آن اشیا و اموال فرهنگی مرتبط با دامداری، کشاورزی، پارچه بافی، پوشاک و دیگر لوازم زندگی روزمره ساکنان منطقه در معرض نمایش گذاشته شده است. این موزه به جذابیت گردشگری شانه‌تراش نیز کمک می‌کند.
مهران حسنی به روستاهای دیگری در مازندران که قابلیت الگوبرداری از شانه‌تراش را دارند، اشاره می‌کند و می‌گوید: لفور در سوادکوه، هزارجریب در نکا و چهاردانگه و دودانگه در ساری نیز اصالت روستایی خود را حفظ کرده‌اند و می‌توانند روستای گردشگری ارگانیک شوند. برای تشویق روستاییان به حفظ خانه‌های خود به آنان تسهیلاتی برای دریافت مجوز بومگردی داده می‌شود.
شانه‌تراش، به‌عنوان پایلوت روستای گردشگری ارگانیک با شعار «زندگی سالم، سفر ارگانیک» و نماد پرتقال به‌عنوان کشاورزی غرب مازندران میزبان گردشگرانی است که قصد دارند طعم زندگی روستایی در کنار ساکنان روستا را بچشند. با تکمیل طرح‌ها و مسیرهای گردشگری در شانه‌تراش، مسافران تجربیات نابی را از سفر به روستا کسب می‌کنند؛ ضمن اینکه روستاییان هم با اقتصاد پایدار و حفظ کشاورزی، دامپروری و صنایع‌دستی به درآمدزایی می‌رسند.
توسعه پایدار و اشتغال‌زایی در روستا
گردشگری و کشاورزی ۲رکن اصلی پیشرفت پایدار در غرب مازندران شناسایی شده و گردشگری ارگانیک، تلفیقی از گردشگری و کشاورزی است. گردشگری ارگانیک ظرفیت توسعه انواع گردشگری ازجمله گردشگری سلامت، گردشگری خوراک، گردشگری کشاورزی، گردشگری ورزشی، طبیعت‌گردی و گردشگری روستایی را در خود دارد.
مسئولان در تلاشند غرب مازندران تا سال ۱۴۱۰با داشتن چنین ظرفیتی برای گردشگری ارگانیک به قطب گردشگری ارگانیک در ایران و منطقه غرب آسیا تبدیل شود.
