دو باشگاه بزرگ پایتخت، سال‌های متمادی از مدیرانی که برای آنها منصوب شده، ضربه‌های جبران‌ناپذیری را متحمل شده‌اند. هر مدیری که جایگزین مدیر قبلی می‌شود بلافاصله توپ را به زمین مدیر عزل شده می‌اندازد؛ پرسش این است که چرا این در همچنان روی یک پاشنه می‌چرخد و آیا درمانی برای این درد کهنه نیست؟!
سال‌هاست در فوتبال ایران برخی بدون داشتن شایستگی، روی صندلی مدیریت می‌نشینند و در نتیجه انبوهی از بدهی‌ها را برای باشگاه به ارمغان می‌آورند و می‌روند؛ بدون آنکه از سوی مسئولان ذیربط بازخواست شوند؛ البته گاهی صاحب پست دیگری شده و این روال همچنان ادامه دارد. واقعیت اینکه در فوتبال جهان امروز، چنین چیزهای وجود ندارد. مگر می‌شود فردی بدون داشتن تخصص و توانمندی، روی صندلی مدیریت بنشیند؟ باید از صافی‌های زیاد بگذرد و توانمندی خود را ثابت کرده باشد.
واکاوی عملکرد مدیران تیم‌های استقلال و پرسپولیس بر اساس اسناد و مدارک، گویای آن است که هیچ مدیری نتوانسته این دو باشگاه را از بحران مالی نجات دهد، ضمن آنکه با کوهی از هزینه‌های برجا مانده برای مدیر بعدی، صندلی را واگذار کرده و رفته‌اند. تیم‌داری نیاز به تخصص و دانش دارد؛ اما انتصاب «مدیران هزینه» سبب شده تا هیچگاه این دو باشگاه نتوانند با درآمدزایی، مشکلات زیرساختی خود را در داشتن ورزشگاه و هزینه‌های جاری برطرف کنند.
ساختار معیوب فوتبال کشور
استقلال و پرسپولیس با وجود حرفه‌ای بودن ظاهری، در عمل برخلاف باشگاه‌های حرفه‌ای، درآمدزا نیستند آن هم به دلیل دولتی‌بودن و البته غیرحرفه‌ای بودن ساختار فوتبال کشور است. این دو تیم با وجود داشتن طرفداران فراوان و امکان درآمدزایی بالقوه، از اصلی‌ترین راه‌های درآمدزایی محروم بوده و همواره به‌طور مستقیم وابسته به بودجه دولتی هستند.
این معضل بزرگ سبب شده هر فردی که مدیرعامل این دو باشگاه می‌شود، نه تنها کاری از پیش نمی‌برد، بلکه انبوهی از بدهی برجا می‌گذارد و می‌رود. در سال‌های اخیر آنقدر پای مدیران نابلد به ورزش باز شده که با تفکرات اشتباه خود، مانع پیشرفت ورزش به‌ویژه فوتبال شده‌اند. اگر بخواهیم درباره شاهکارهای هر یک از آنها بنویسیم، چند جلد کتاب خواهد بود.
دو باشگاه بزرگ پایتخت، سال‌های متمادی از مدیرانی که برای آنها منصوب شده، ضربه‌های جبران‌ناپذیری را متحمل شده‌اند. هر مدیری که جایگزین مدیر قبلی می‌شود بلافاصله توپ را به زمین مدیر عزل شده می‌اندازد! آخرین این شاهکارها در باشگاه استقلال رخ داده است.
با نگاهی به فهرست مدیران و کسانی که در باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس مسئولیت گرفته، مطرح شده و سپس برکنار شدند، این پرسش مطرح می‌شود که چرا این چرخه معیوب انتخاب مدیرانِ هزینه همچنان تکرار می‌شود؟«شوالیه» جانشین «سردار»
گرچه تغییرات مدیریتی در دو باشگاه مردمی استقلال و پرسپولیس تازگی ندارد و این درد سال‌هاست پیکر رنجور آنها را می‌آزارد اما بعد از تغییر اخیر در مدیریت باشگاه استقلال و رفتن «مصطفی آجورلو» و آمدن چند باره «علی فتح‌الله‌زاده» بیش از پیش مشخص شد که وزارت ورزش هنوز در مسیر گذشتگان گام برمی‌دارد.
با نگاهی به تغییرات مدیریتی باشگاه استقلال و مرور فهرست مدیران و کسانی که در این باشگاه مسئولیت گرفته، مطرح شده و سپس برکنار شدند، این پرسش مطرح می‌شود که چرا این چرخه معیوب انتخاب مدیرانِ هزینه همچنان تکرار می‌شود؟
«مصطفی آجورلو» یکشنبه ۲۴ مهرماه ۱۴۰۱ شبانه از سمتش به‌عنوان مدیرعامل باشگاه استقلال برکنار شد و «علی فتح‌الله‌زاده» برای پنجمین‌بار! به این سمت رسید. به قول اهالی ورزش، «شوالیه» جانشین «سردار» شد. آجورلو برکناری‌اش از استقلال را غیرمنتظره و با هماهنگی قبلی دانست.
دو واکنش متفاوت فتح‌الله‌زاده
فتح‌الله‌زاده پس از انتخاب به‌عنوان مدیرعامل جدید باشگاه استقلال گفت: «آنقدر که این جابه‌جایی ضرب‌الجلی شد که من هم مثل شما نمی‌دانم چه اتفاقی افتاده است. ابتدا می‌خواهم از آقای آجورلو تشکر کنم که در این مدت زحمت کشید. امروز هم در برخی رسانه‌ها اسم اختلاس و چنین مسائلی را آوردند. این دلایل نادرست بوده و گناه است. آقای آجورلو شرافتمند و دست‌پاک بود و این وصله‌ها به او نمی‌چسبد. شاید از نظر مدیریتی با هم، هم سلیقه نبودند و نتوانستند کار کنند. از همین امروز که آمدم شایعات زیادی شکل گرفته و رقم‌های مختلفی درباره بدهی مطرح می‌شود. شرایط سخت است اما تاکید می‌کنم این حرف‌هایی که در رابطه با آجرلو زدند گناه است. او زحمت کشیده و انسان شرافتمندی است.»
چند هفته پیش مدیرعامل باشگاه استقلال تهران میهمان برنامه فوتبال برتر بود؛ او با تغییر موضع علیه آجورلو، اظهارات تندی را مطرح کرد: «فضای خیلی بدی شده؛ آقای قربانزاده(رئیس سازمان خصوصی‌سازی) می‌گوید ۲۴۰ میلیارد تومان تخلف داریم. این را من نمی‌گویم، آقای قربانزاده می‌گوید. اینکه شما (آجورلو) بیایید بگویید ۴۰۰ هکتار زمین گرفته‌ایم، خب کجاست؟ ۴۰۰ هکتار پیشکش شما، ۴۰۰ متر آن را به ما نشان دهید. به شعور هوادار توهین نکنید.»
«ما همه مشکلات را یکی یکی رد می‌کنیم. بالاخره این توان در من هست و تا پیش از این نیز این مشکلات را رد کرده‌ایم. ما ۷۰۰ میلیارد هزینه کرده‌ایم اما نه مربی پول گرفته و نه بازیکن و به هتل هم بدهکاریم... ما ته چاهیم! شما با هزار میلیارد بدهی در درون باشگاه بمب ترکاندید؛ مگر نمی‌گفتید هزار میلیارد می‌آوریم؟ درست است، هزار میلیارد آورده اما هزار میلیارد بدهی!»
«۷۰۶ میلیارد هزینه شده و ۶۰۰ میلیارد نیز تعهد داده‌اند که من باید آن را پرداخت کنم. من نجابت به خرج می‌دهم و چیزی نمی‌گویم ولی دلیل نمی‌شود که بیایید ما را مسخره کنید و بگویید بمب می‌ترکانم. بمب ترکاندن هنر می‌خواهد. بمب ترکاندم فرهاد مجیدی، جواد نکونام، مهدی رحمتی، خسرو حیدری و ، مهدی هاشمی‌نسب سوپراستار تیم رقیب را آورده‌ام؛ بله شما هم بمب ترکانده‌اید ولی در خود باشگاه و هزار میلیارد بدهی به بار آورده‌اید. از روزی که آمده‌ام در حال پرداخت بدهی هستم. نزدیک به ۱۰۰ چک را پرداخت کرده‌ام.»
بی‌اطلاع از وضعیت باشگاه!؟
با توجه به تجربه چندباره مدیریت فتح‌الله‌زاده در استقلال این پرسش مطرح می‌شود که آیا وی بدون اطلاع از وضعیت مالی باشگاه، مدیریت این تیم را قبول کرده است؟ به طور قطع چنین نبوده و او نیز نشان داده همچون مدیران قبلی دو باشگاه استقلال و پرسپولیس، از دسته مدیران هزینه‌ای است و مدیر بعد از وی نیز، سخن از بدهی‌های تلنبار شده برای این باشگاه سخن خواهد گفت.
هرچند وی گفته «آقای دکتر (وزیر ورزش) به من گفتند حمایت می‌کنند و من هم آمدم، چون سرباز استقلال هستم. ۹۵ درصد تیم‌های ایران به من پیشنهاد داده بودند اما من نرفتم. استقلالی هستم و فقط می‌خواهم در این تیم کار کنم.»
فتح‌الله‌زاده معمولاً بعد از دوران مدیریتی‌اش بدهی‌های زیادی برای مدیران بعدی به‌جا گذاشته است. وی در این زمینه گفته: «شما هم قهرمانی بیاورید، بدهی اشکالی ندارد» اگر به گفته او، هر مدیری بتواند قهرمانی بیاورد، بدهی‌هایی که باقی می‌گذارد اشکالی ندارد، پس آیا ایرادی به آجورلو که قهرمانی آورده، وارد است؟ هرچند که فتح‌الله‌زاده این قهرمانی را از آنِ آجورلو نمی‌داند و معتقد است تیمی که قهرمان شد را «احمد مددی» بسته بود.
استقلال در شرایطی که از نظر تیمی و جدولی در موقعیت بسیار خوبی قرار داشت، تغییر در مدیریت را تجربه کرد و فتح‌الله‌زاده در بحبوحه مشکلات مالی باشگاه و در حالی که به نظر می‌رسد پروژه تبلیغات محیطی این باشگاه آنگونه که باید پیش نرفت، سکان مدیریت را از آجورلو به دست گرفت اما از آن روز تا کنون نه تنها استقلال به ساحل آرامش نرسیده، بلکه اکنون شاهد جنگ لفظی مدیران عامل قبلی و کنونی دو باشگاه هستیم.
زمانی‌که فتح‌الله‌زاده مدیریت این باشگاه را در دست گرفت استقلال با کسب ۱۸ امتیاز به همراه پرسپولیس و فقط به‌دلیل تفاضل گل نسبت به رقیب دیرینه، در صدر قرار داشت اما در حال حاضر در رتبه سوم ایستاده است.
چرا سال‌هاست شاهد انتصاب مدیرانی در مجموعه این دو باشگاه هستیم که نتایج مدیریت آنها چیزی جز تحمیل هزینه‌های هنگفت به این دو باشگاه از جیب بیت‌المال نبوده استعملکرد از نگاه آمار
فتح‌الله‌زاده در دور نخست مدیریتش در استقلال که نزدیک به ۷ سال بود، ۸ مربی تغییر داد و حاصل آن ۲ جام آزادگان و ۲ جام حذفی بود.
در دور دوم مدیریت ۱۶ ماهه‌اش، وقتی آمد، سه هفته به پایان لیگ برتر باقی مانده و تیم صدرنشین را تحویل گرفته بود اما در پایان فصل در رتبه چهارم قرار گرفت! پنج مربی تغییر داد و فصل بعد، بدترین عنوان تاریخ باشگاه استقلال را در رقابت‌های لیگ برتر رقم زد و این تیم در مکان سیزدهم ایستاد و فقط جام حذفی را فتح کرد.
در دور سوم مدیریتش که نزدیک به ۴ سال بود با ۲ مربی، صاحب یک قهرمانی در لیگ برتر و یک جام حذفی شد. در دور چهارم نیز فقط ۲۳ روز مدیریت کرد و بعد با بیان اینکه دچار بیماری است، کناره‌گیری کرد! فتح‌الله‌زاده در جایی از صحبت‌هایش خطاب به آجورلو گفته، ۹ سال (در استقلال) بودم و ۸ قهرمانی آورده‌ام.
اما باید به این نکته مهم اشاره کرد که فتح‌الله‌زاده تا پیش از پنجمین حضورش در استقلال، در چهار دوره مدیریت خود که نزدیک به ۱۳ سال طول کشید، ۱۵ بار مربی تغییر داده و در مجموع ۷ جام (۲ جام آزادگان، یک لیگ برتر و ۴ جام حذفی) آورده و از طرفی بدهی زیادی برای مدیران بعدی گذاشت و رفت.
اگرچه آجورلو و اطرافیانش سکوت کرده و دلیل کنارگذاشته‌شدن از استقلال را نگفته‌اند اما از چند موضوع مختلف از جمله هزینه‌کرد تا درآمدزایی و ... به عنوان دلایل برکناری او سخن گفته شده است. با این حال آنچه برای طرفداران استقلال و پرسپولیس مطرح است، اینکه چرا در روی یک پاشنه می‌چرخد و سال‌هاست شاهد انتصاب مدیرانی در مجموعه این دو باشگاه هستیم که نتایج مدیریت آنها چیزی جز تحمیل هزینه‌های هنگفت به این دو باشگاه از جیب بیت‌المال نبوده است.
هرچند این روزها با ورود این دو باشگاه به بورس، بحث درآمدزایی از این طریق مطرح شده اما با شفاف‌شدن عملکرد مالی، به خوبی شاهد ادامه‌دار بودن سوءمدیریت در این زمینه هستیم و گویی این روال، سر ناتمام دارد.
