صندوق توسعه ملی ناجی بورس می شود؟

به گزارش خبرنگار اقتصادی یکتاپرس، صندوق توسعه ملی ایران یک نهاد دولتی است که نقش صندوق ثروت ملی ایران را برعهده دارد. صندوق توسعه ملی، پس از تجربه ناموفق حساب ذخیره ارزی، بر اساس ماده 84 قانون برنامه پنجم توسعه با هدف تبدیل بخشی از عواید ناشی از فروش نفت و گاز، میعانات گازی و فراورده‌های نفتی به ثروت‌های ماندگار، مولد و سرمایه‌های زاینده اقتصادی و نیز حفظ سهم نسل‌های آینده از منابع نفت و گاز و فراورده‌های نفتی تأسیس شد.

صندوق توسعه ملی مفهوم جدیدی که در دنیای اقتصاد توجه بسیاری را به خود جلب کرده است، مفهوم صندوق ثروت ملی است. این صندوق ها با اهداف گوناگون از جمله انتقال سرمایه به نسل های بعدی و ثبات اقتصادی تشکیل می شوند و دارای فواید متعددی در تمام بخش ها و سطوح کشور دارند.

مزيت های تجربه شده ي اين صندوق ها به حدی است که شاهد رشد قابل توجه تعداد صندوق هاي ثروت ملي در دنيا هستيم. در ایران این مفهوم با نام صندوق توسعه ی ملی، و در راستای برنامه ی پنجم توسعه تشکیل شده است و بحث های فراوانی پیرامون آن وجود دارد.

برداشت از صندوق توسعه ملی در جهت تقویت بورس

در تاریخ 99/07/02 مصوبه شورای عالی امنیت ملی، در خصوص تخصیص منابع به سازمان بورس و اوراق بهادار در هیئت امناء صندوق توسعه ملی مطرح و مقرر شد که این مصوبه در هیئت عامل این صندوق مطرح و به بانک مرکزی ابلاغ شود.

در تاریخ 07 /99/03نیز جلسه هیئت عامل صندوق که به صورت فوق‌العاده تشکیل شد، اختصاص منابع مورد نظر شورای عالی امنیت ملی برای بورس مصوب و به بانک مرکزی ابلاغ شد.

ولی به دلیل عدم پیگیری سازمان بورس اوراق بهادار از طریق بانک مرکزی و مشکلات تسعیر ارز توسط بانک مرکزی، این مصوبه هنوز اجرایی نشده است. با توجه به مشکلات به وجود آمده اقتصادی، با هماهنگی به عمل آمده با هیئت نظارت صندوق توسعه ملی، مبلغ یک هزار میلیارد تومان پس از تصویب در هیئت عامل صندوق، در صندوق تثبیت سرمایه سازمان بورس سپرده گذاری شد.

محمد ابراهیم آقابابایی، رئیس هیات عامل صندوق تثبیت بازار سرمایه:

مبلغ یک هزار میلیارد تومان از صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه واریز شده است. منابع اختصاص داده شده به نوعی تسهیلات است که بازپرداخت آن به صورت سالانه و با نرخ بهره ۱۲ درصد است. صندوق تثبیت بازار سرمایه درخواست رقم بیشتری را به صندوق توسعه ملی داده است و در صورت موافقت به زودی مبالغ جدیدی هم واریز خواهد شد.

مجموع معاملات صندوق تثبیت بازار سرمایه در پنج ماه پایانی سال بیش از ۹ هزار میلیارد تومان بوده است.

منابع در اختیار صندوق تثبیت بازار سرمایه صرف خرید معاملات بازار خرد سهام شد. این صندوق سهام خود را به صورت بلوکی و بخشی نیز به صورت بسیار تدریجی در روزهای مثبت بازار به فروش رسانده و منابع حاصله را مجدد صرف خرید سهام نموده است.

نیاز بازار بیشتر از یک هزار میلیارد تومانی است که توسط صندوق توسعه ملی در صندوق تثبیت بازار سرمایه سپرده گذاری شده است و ضرورت دارد منابع این صندوق برای حمایت و امکان اثرگذاری در بازار تقویت شود.

مطابق با مصاحبه و اعلام رییس هیات عامل صندوق توسعه ملی در رسانه ها، قرار بود آن صندوق دو هزار و 500 میلیارد تومان دیگر را در سال 99 در صندوق تثبیت بازار سپرده گذاری کند اما تاکنون هیچ اقدامی در این زمینه انجام نشده است.

بر اساس این گزارش، سازمان بورس، صندوقی را تحت عنوان صندوق تثبیت بازار سرمایه در اختیار دارد که درصدی از کارمزد معاملات و درآمد سازمان به منظور حفظ نقدشوندگی وارد این صندوق می‌شود.

نکته قابل توجه برای استفاده از این صندوق‌ها این است که در شرایط عادی و طبیعی بازار نمی‌توان از منابع این صندوق استفاده کرد، بلکه استفاده از آن بیشتر برای روزهایی است که اتفاق پیش‌بینی نشده‌ای رخ می‌دهد که به شدت بر روند کوتاه‌مدت بازار تاثیرگذار باشد و قیمت سهام با کاهش شدید مواجه ‌شود، با توجه به وضع پیش آمده منابع این صندوق در این موقعیت بنا بر صلاحیت مدیریت، وارد سمت تقاضا در بازار می‌شود و از طریق جمع‌آوری صف‌های فروش، قیمت‌ها را به ثبات می‌رسانند.

سازمان بورس برای حمایت از بازار در برخی مواقع که اتفاق بحرانی در این بازار رخ می‌دهد و نیازمند نقدینگی می‌شود از منابع موجود در این صندوق استفاده می‌کند و از این طریق، معاملات بازار را به ثبات می‌رساند.

نقدینگی موجود در این صندوق ممکن است از طریق صندوق توسعه ملی و صندوق توسعه ارزی تامین شود و در آخر، سازمان بورس به واسطه این صندوق‌ها معاملات بازار را کنترل خواهد کرد، این اقدام و استفاده از منابع این صندوق نیازمند ارزنده بودن قیمت سهام و دور بودن آن سهم از قیمت حبابی است در غیر این صورت نمی‌توان از سهم مورد نظر حمایت کرد.

موافقان و مخالفان برداشت از توسعه ملی در بورس

کارشناسان معتقدند که این صندوق‌ها را هم وارد بازار کنند، نه تنها به نفع بازار نیست تا حدودی باز هم بازار ثانویه را دچار تلاطمات می کند، به اعتقاد آنها با توجه به قانونی که درباره کمک به تولید در بازار سرمایه تثبیت شد یکی از آن‌ ها همین تامین مالی از طریق صندوق توسعه ملی بود به علت آنکه تا حدودی می‌توانست اوضاع بازار را ارتقا دهد.

احمد پویان فر کارشناس بازار سرمایه با اشاره به تاثیرات مثبت و منفی استفاده از صندوق توسعه ملی برای بازار سرمایه، بیان کرد: این مسئله را باید از زوایای مختلفی بررسی کرد؛ نخست بحث امکان پذیری استفاده این منابع در بازار بورس، وجود دارد یا خیر؟ به نظر می رسد که این طرح نیاز به مصوبه‌ها دارد. دوم در رابطه با مجموع مبلغ منابع حاصل از این صندوق، طبق برآوردهای صورت گرفته این منابع بین 10 هزار تا 20 هزار میلیارد تومان است که این مبلغ با توجه به متوسط مبالغی که در روزهای منفی بر بازار تحمیل شده است که به نظر می رسد این حمایت یک هفته دوام بیاورد.

وی افزود: سوالی که در این بین برای بسیاری از کارشناسان مطرح است، این است که آیا صندوق قرار است حمایتش بر کل سهام‌های بازار باشد یا نصف آن و مکانیزم آن‌ها؟ در کل معتقدم وزیر اقتصاد به جای آنکه سعی بر تزریق مالی داشته باشد سعی می کند که به همراه رئیس بانک مرکزی نرخ ارز را تعدیل کنند.

محمدرضا پور ابراهیمی، نماینده مجلس شورای اسلامی هم، گفت : ما دو راهکار فوری برای خروج بورس تهران از بحران فعلی داریم ، اول این که نرخ تسعیر ارز بانک‌ها را بانک مرکزی فورا اصلاح کند ، یعنی نرخ 11 هزارتومانی دلار تغییر کند.

وی افزود : راهکار دوم آن است ، صندوق توسعه ملی به سرعت ، یک درصدی که وعده داده شده بود را وارد بازار سرمایه نماید.

محمود جامساز، اقتصاددان در خصوص تزریق یک درصد از منابع صندوق به بورس به منظور تثبیت بازار سرمایه نیز افزود: این اقدام تصمیمی اشتباه بود، زیرا در حالی که رشد تولید ناخالص داخلی با شیب زیادی در حال سقوط است با وارد شدن پول پرقدرت به چرخه پولی کشور، تورم بیشتری بر جامعه تحمیل می‌شود، ضمن آنکه شاخص‌ها را از روند طبیعی خود منحرف می‌کند. دولت به جای برداشت از حساب صندوق توسعه ملی بهتر بود از طریق فروش اوراق بدهی اقدام می‌کرد که البته موفقیت این امر در گرو جلب اعتماد زائل شده دولت است.

جامساز تصریح کرد: در کنار این مصارف باید منابعی باشد که آن هم از طریق فروش نفت تامین می‌شود و صندوق توسعه ملی باید این میزان درآمد را داشته باشد تا کفاف این برداشت‌ها را بدهد. در حالی که اقتصاد ما سال‌ها تحت تحریم‌های شدید بوده و هست و با کمبود درآمدهای زایدالوصف نفتی طبیعتا منابع قابل توجهی نصیب صندوق نمی‌شود و قاعدتا برداشت‌های نامتعارف در تامین اهداف تاسیسی صندوق آثار سوء می‌گذارد.

او در پاسخ به این پرسش که برداشت از صندوق توسعه ملی چه تبعاتی در نرخ تورم و میزان نقدینگی در کشور دارد؟ گفت: طبیعتا با برداشت از منابع صندوق ملی که ممکن است در دسترس هم نباشد و دریافت ریال از بانک مرکزی تورم افزایش پیدا می‌کند، زیرا این اقدام هم شبیه استقراض از بانک مرکزی است، چراکه مرجع تامین ریالی آن بانک مرکزی است و در کوتاه‌مدت با توجه به افزایش دارایی‌های خارجی بانک مرکزی اسباب افزایش پایه پولی و تورم را فراهم می‌کند. این اقتصاددان همچنین بر این باور است که پرداخت یورویی بابت خسارات قربانیان خارجی هواپیمایی اوکراینی چون به کشور وارد نمی‌شود اثر تورمی بر آن مترتب نیست، اما در تعارض با اهداف تعیینی صندوق است.

 تعلل در تزریق منابع صندوق توسعه ملی به بازار سرمایه

اخیرا ماجرای عدم تخصیص کامل یک درصد از منابع صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار به خصوص بعد از واکنش رسمی صندوق توسعه ملی و واکنش سازمان بورس خبرساز شده است.

بر اساس اعلام تازه رئیس سازمان بورس طبق هماهنگی به‌عمل‌آمده در ستاد اقتصادی دولت، باقی‌مانده منابع مربوط به یک درصد از منابع ارزی صندوق توسعه ملی به بازار سهام اختصاص پیدا خواهد کرد. ضمانت اجرایی این موضوع نیز تأیید ضمنی این موضوع از سوی رئیس‌کل بانک مرکزی است.

گفتنی است، 200 میلیون دلار اعلامی از سوی مسئولان که قرار است طبق مصوبات مختلف (شورای‌عالی امنیت ملی، ستاد اقتصاد دولت و…)، به صندوق تثبیت بازار تزریق شود، معادل ریالی 5هزار میلیارد تومان است که حالا صندوق توسعه ملی تأکید کرده است،‌ به‌دلیل عدم پیگیری سازمان بورس اوراق بهادار از طریق بانک مرکزی و مشکلات تسعیر ارز توسط بانک مرکزی، این مصوبه هنوز اجرایی نشده است.

صندوق توسعه ملی اعلام کرد، در تاریخ 99٫07٫02 مصوبه شورای‌عالی امنیت ملی، در خصوص تخصیص منابع به سازمان بورس و اوراق بهادار در هیئت امناء صندوق توسعه ملی مطرح و مقرر شد که این مصوبه در هیات عامل این صندوق مطرح و به بانک مرکزی ابلاغ شود.

به گزارش یکتاپرس، در تاریخ 99٫07٫03 نیز جلسه هیات عامل صندوق که به‌صورت فوق‌العاده تشکیل شد، اختصاص منابع مورد نظر شورای‌عالی امنیت ملی برای بورس مصوب و به بانک مرکزی ابلاغ شد، ولی به‌دلیل عدم پیگیری سازمان بورس اوراق بهادار از طریق بانک مرکزی و مشکلات تسعیر ارز توسط بانک مرکزی، این مصوبه هنوز اجرایی نشده است!

انتهای پیام/