به گزارش گروه فرهنگی یکتا پرس، شهر یزد یک نمونه خاص از خلاقیت بشر در ایجاد و توسعه زندگی شهری در سخت ترین شرایط ممکن است. استان یزد دارای مجموعه ای ارزشمند از میراث فرهنگی ایران است که مربوط به دوره های مختلف تاریخی می باشد.
مردم یزد، برای غلبه بر موانع محیطی و جغرافیایی، باید سخت تر از میزان معمول تلاش کنند. علاوه بر این، شهروندان یزد که ذاتا صبور و خلاق هستند، سبب ایجاد نوآوری در صنایع دستی ایران شده اند. از لازمه های اصلی این نوآوری ها، دقیق بودن، داشتن ظرافت، تفکر و هوش فراوان است که توانسته اند به واسطه آن ها، هنر، فرهنگ و تمدن بی نظیری را در قلب بیابان ساخته اند.
معرفی صنایع دستی یزد
بخش مهمی از جاذبه‌های سفر به شهرهای تاریخی و سنتی، بازدید از بازارها و خرید است. وقتی به شهری سفر می‌کنید دوست دارید چیزی را به عنوان یادگاری از آن شهر برای خود داشته باشید. صنایع دستی هر شهر می‌تواند صفحه‌ای از شناسنامه آن دیار باشد و هر زمان که به آن بنگرید یاد خاطرات سفر خود بیفتید.
هر شهر با توجه به نوع اقلیم و سبک زندگی مردم، صنایع دستی متفاوت و منحصر به خود دارد. هنرهای دستی استان یزد با توجه به پیشینه تاریخی درخشانش، قدمتی چند هزار ساله دارند.
قالی بافی
صنعت فرش‌های دست‌بافت، اصلی‌ترین صنعت دستی مردم یزد است. یزد سالانه حدود پنج متر مربع به ازای هر بافنده تولید فرش دارد. حدود ۵۰ درصد از تولیدات فرش دست‌بافت استان یزد در بازارهای خارج از ایران به فروش می‌رسند.
این فرش‌ها با نقشه‌های اصیل فرش یزد بافته می‌شوند. نقوش اصیل و معروف یزدی عبارتند از: گل و ماهی، هراتی، کرمانی و سردار جنگل.
شَعربافی
در گویش یزد، مشاغل نساجی هنوز به نام شَعربافی شناخته می شود. یکی از دلایل اصلی که شهروندان یزد به این کسب و کار علاقه مند بوده اند، کمبود آب، رکود کشاورزی و همچنین عبور جاده ابریشم از شهر یزد بوده است.
این صنعت دارای شاخه های مختلفی است اما ابزار چوبی پایه و اساس صنعت شعربافی است. این ابزارها در ابعاد مختلف طراحی و تولید می شوند، اما اصول طراحی آن شامل دو غلطک، چند پدال کوچک و بزرگ است که دارای نام های خاصی می باشند.
طلا سازی یزد
هنر طلا سازی و جواهر سازی دارای تاریخچه ای طولانی در یزد است که با استفاده از قالب بندی، ریخته گری فلز و برداشت موم، انواع جواهرات به شکل های مختلف ساخته می شوند. طلای یزد همیشه به خاطر ذوق و صبر سازندگان آن در طراحی و ساخت مشهور است. همچنین صداقت و وفاداری طلاسازان و طلافروشان یزدی به ارزشهای اخلاقی باعث شده که طلا یزد از جایگاه ویژه ای در بین علاقه مندان به این هنر برخوردار باشد.
زیلو بافی
زیلو کف‌پوشی از جنس پنبه است. برای مناطق کویری زیلو جزء کف‌پوش‌های بادوام و مناسب است. شهرستان میبد مرکز اصلی زیلوبافی در استان یزد است. تا چند سال گذشته صدها خانواده به صنعت زیلوبافی مشغول بوده‌اند. قدیمی‌ترین زیلوی میبد دارای قدمتی بسیار طولانی است. این زیلو در مسجد جامع میبد می‌باشد. قدمت زیلوبافی در میبد را به دوران پیش از اسلام نسبت داده‌اند.
تعداد بافندگان زیلو در گذشته حدود ۱۵۰۰ نفر بوده که امروزه به دلیل کاهش تقاضای بازار، این تعداد نفرات کمتر شده است. طرح‌هایی که در بافت زیلو استفاده می‌شوند بسیار زیبا و قابل توجه هستند. پرت‌توره، زلفک، رکنه دونی، بند رومی، کلید، هشت پر بزرگ و هشت پر کوچک از نقوش معروف زیلو در استان یزد می‌باشند. رنگ غالب در بافت زیلوها سفید، سبز، آبی، نارنجی و قرمز است.
نام «نفتال» که در بازار فروش قالی از آن یاد می‌شود، مخصوص زیلوهای مرغوب و درجه یک است. امروزه تولیدات زیلو بیشتر توسط مساجد و تکیه‌ها مصرف می‌شود.
زیلو در گذشته یکی از مهم‌ترین کالاهای تجاری استان یزد بوده و اکثر مواقع پس از سفارش افراد و بازرگان‌ها بافته می‌شده است.
دارایی بافی
دارایی بافی یا همان ایکات با استفاده از ابریشم طبیعی به عنوان ماده اولیه و نخ ویسکوز با رنگ‌های مختلف گرم و روشن مانند رنگ‌های سبز، زرد، نارنجی و قرمز تولید می‌شود. رنگ‌های پرحرارتی مانند بنفش، نارنجی و قرمز، حال و هوای کویری را زنده می‌کنند. پس از بافت این پارچه، به اندازه نیاز مشتری از آن برش داده می‌شود و مورد استفاده قرار می‌گیرد. دارایی بافی بیش از ۸۰۰ سال قدمت دارد و در قدیم از آن برای ساخت بقچه، رولحافی و امثال این‌ها استفاده می‌کردند. گفتنی است که واژه « ایکات »، واژه‌ای مالایی مترادف با دارایی بافی می‌باشد و به معنی پیچاندن، گره زدن و بستن است. جالب اینجا است که در صورت پاره شدن تار این پارچه، به جای گره زدن آن، از پودر پنبه و عسل برای چسباندن تار استفاده می‌کردند. لازم به ذکر است که در گذشته این پارچه جزء دارایی‌های گران قیمت به شمار می‌رفت و تنها کسانی که تمکن مالی کافی داشتند می‌توانستند این پارچه را خریداری کنند.
ترمه
ترمه پارچه زیبایی است که مصارف مختلفی در تولید دیگر صنایع دستی استان یزد دارد. تارهای این پارچه از ابریشم طبیعی می‌باشد و پودش ترکیبی از نخ، ابریشم، پشم و کرک الوان است.
ترمه در گذشته با انگشتان دست بافته می‌شده و از همین رو به انگشت باف نیز معروف بوده است. تولید ترمه هم اکنون به صورت نیمه دستی می‌باشد.
ترمه انواع گوناگونی دارد که عبارتند از: شال یزدی، شال امیری، شال رضایی، شال چارقدی، شال محرمات، شال بندی، شال اتابکی، شال راه راه و شال کشمیری.
نقوش استفاده شده در این پارچه بته جقه، گل شاه عباسی و شاخ گوزنی است.
صنعت ترمه در ایران حدود ۵۰۰ سال قدمت دارد. زرتشتیان نخستین کسانی هستند که از ترمه برای لباس مخصوص مجالس شادی استفاده می‌کردند.
شمدبافی
شمد نوعی پارچه نازک است که بیشتر در تابستان به عنوان رو انداز استفاده می‌شود. این پارچه اغلب در رنگ‌های روشن و طرح‌های ساده چهارخانه یا راه راه است. جنس آن از نخ پنبه و یا ابریشم مصنوعی است.
انتهای پیام/
