نیلز بور کیست؟

به گزارش گروه فرهنگی یکتا پرس، نیلز بور فیزیکدان کاملی بود که نظریه ای انقلابی در مورد ساختارهای اتمی و انتشار تابش ارائه داد. او برنده جایزه نوبل فیزیک 1922 برای ایده های خود شد و سالها بعد، پس از کار بر روی پروژه منهتن در ایالات متحده، خواستار استفاده مسئولانه و مسالمت آمیز از انرژی اتمی در سراسر جهان شد.

بیوگرافی نیلز بور

نیلز بور در 7 اکتبر 1885 در کپنهاگ دانمارک از مادر الن آدلر، که دختر یک سیاستمدار ثروتمند دانمارکی بود، و پدر کریستین بور، استاد دانشگاه فیزیولوژی دانشگاه کپنهاگ متولد شد. مادر او یهودی و پدرش مسیحی بود. بور جوان سرانجام در دانشگاه کپنهاگ تحصیل کرد، جایی که تا سال 1911 فوق لیسانس و دکترای خود را در رشته فیزیک دریافت کرد. در پاییز همان سال، بور به کمبریج انگلستان سفر کرد و در آنجا توانست کارهای آزمایشگاهی کاوندیش دانشمند جی جی تامسون را دنبال کند.

تحقیقات خود بور او را وادار کرد تا در یک سری مقاله ،نظریه پردازی کند که اتم ها در نتیجه پرش الکترون ها به سطوح مختلف مدار، تابش الکترومغناطیسی را منتشر می کنند و از مدل قبلی که توسط ارنست رادرفورد حمایت می شد فاصله می گیرد. اگرچه کشف بور سرانجام توسط سایر دانشمندان اصلاح می شود، اما ایده های او اساس تحقیقات اتمی آینده را تشکیل می دهد.

برنده جایزه نوبل

بور در سال 1922 جایزه نوبل فیزیک را به دلیل کار بر روی ساختارهای اتمی دریافت کرد و همچنان به ارائه نظریه های انقلابی می پردازد. او با ورنر هایزنبرگ و سایر دانشمندان بر روی یک اصل جدید مکانیک کوانتومی مرتبط با مفهوم مکمل بودن بور، که در ابتدا در یک کنفرانس ایتالیایی در سال 1927 ارائه شد، کار کرد. این مفهوم اظهار داشت که خواص فیزیکی در سطح اتمی بسته به پارامترهای تجربی متفاوت خواهد بود. از این رو توضیح می دهد که چرا نور را می توان هم به عنوان یک ذره و هم به عنوان یک موج دید، هرچند هرگز به طور همزمان. بور می خواهد این ایده را از نظر فلسفی نیز به کار گیرد، با این اعتقاد که مفاهیم در حال تحول فیزیک عمیقا بر دیدگاه های انسان تأثیر می گذارد.

فیزیکدان دیگری، به نام آلبرت انیشتین، با تمام ادعاهای بور کاملاً موفق نبود. با توسعه‌ی نظریه‌ی کوانتوم، بحث‌های متعددی در مورد تفسیر این علم به جریان افتاد. یکی از این بحث‌ها و اختلاف نظرها میان اینشتین و بور بود. آنها بحث‌هایی جدی پیرامون تصادفی بودن یا نبودن پدیده ها در جهان هستی داشتند. اینشتین مخالف و بور موافق اتفاقی بودن برخی پدیده ها در جهان بودند. امروزه بسیاری از فیزیکدانان با عقیده‌ی بور موافق هستند و برخی پدیده‌های جهانی را تصادفی می دانند.

مشکلات نظریه ی بور

مشکلات نظریه ی بور به بیان ساده به شرح زیر می باشد:

در نظریه ی بور توضیحی برای چگونگی پخش توده ی الکترون های اتم های چند الکترونی نداشت. یعنی معلوم نبود که چند الکترون در هر مدار قرار می گیرند. این از آن روی بود که او روی اتم هیدروژن، که تک الکترونی است، آزمایش کرده بود؛ ولی بعدها توسط نظریه شرودینگر که وجود زیرلایه ها را توجیه می کرد (مانند s p ....) این بند از نظریه کامل شد.

وضعیت مدارهای مجاز (پایدار) در نظریه ی بور مشخص نیست. به این معنا که معلوم نیست که زاویه دارند یا در یک صفحه قرار گرفته اند؛ و بعدها مشخص شد که الکترون به صورت سه بعدی در مدار می چرخد نه دایره ای.

لازم نیست که مداری با بیشترین شعاع، دارای بیشترین انرژی هم باشد در حالی که بور عکس این مطلب را گفته بود.

نظریه اتمی بور در تفسیر طیف نشری خطی هیدروژن موفق عمل می‌کند ولی نمی توانست وضعیت طیف اتم های دیگر را توجیه کند.

جوایز و افتخارات

انجمن سلطنتی علوم لندن در سال 1921 جایزه‌ی بزرگ هیوز را به این دانشمند اهدا کرد. این انجمن یکبار دیگر در سال 1938 مدال کاپلی را به بور اهدا کرد. جایزه‌ی نوبل فیزیک نیز در سال 1922 به‌خاطر خدمات او در بررسی ساختار اتم و تابش های آن، به بور اهدا شد. انجمن علوم ایتالیا در سال 1933 مدال ماتیوچی را به این دانشمند اهدا کرد. جوایز بعدی در سال های 1926 و 1930 به‌ترتیب از طرف موسسه ی فرانکلین فیلادلفیا و تحت عنوان مدال فرانکلین و مدال مکس پلانک به نیلز بور تعلق گرفتند.

از دیگر جوایز و افتخارات این دانشمند اسطوره‌ای می‌توان به جایزه‌ی Atoms for Peace ایالات متحده‌ی آمریکا و Sonning Prize از دانشگاه کپنهاگ اشاره کرد که در سال 1957 به او تعلق گرفتند.

مرگ

بور نویسنده ای پرکار بود که بیش از 100 نشریه به نام خود داشت. وی پس از سکته مغزی در 18 نوامبر 1962 در کپنهاگ درگذشت. پسر بور، آگه، جایزه نوبل فیزیک 1975 را به دلیل تحقیقات خود در مورد حرکت در هسته های اتمی با دو نفر دیگر به اشتراک گذاشت.

انتهای پیام/