یادداشت/سمیه جمالی
گاندو نام مجموعه‌ای در قالب امنیتی اجتماعی است که در دو فصل به کارگردانی جواد افشار ساخته‌شد. تنها نویسندهٔ هر دو فصل آرش قادری است.
پر مخاطب بودن این مجموعه در فصل اول، من را بر آن داشت تا قسمت‌هایی از آن را تماشا کنم. با این پیش زمینه ذهنی آمادهٔ دیدن مجموعه‌ای خوش ساخت و قوی بودم که متاسفانه تمام ذهنیتم فرو ریخت.
در پی انتظار و درخواست مشتاقانهٔ مخاطبان، پخش سری دوم در اسفند 99 از تلویزیون شروع شد؛ که به علت اعتراض دولت روحانی متوقف گردیده و پخش مجدد آن به پس از انتخابات ریاست جمهوری موکول شد.
بخش‌هایی از گاندوی دو را دیدم ضمن احترام به مخاطبان پر تعداد آن، متاسفانه کمترین جذابیتی برایم نداشت. مخاطبانی که جذب محتوای این سریال شده‌اند و اتفاقا من قصد دارم از حقوق آنها دفاع کنم. چنانچه محتوا و شخصیت‌های اصلی واقعی باشد که برای هر وطن‌پرست واقعی ارزشمند است، با تاسف باید گفت فرم محتوا را شهید کرده است.
اگر فیلمنامه بر اساس واقعیت نوشته شده، گره‌ها و نقاط اوج و کشمکش بالقوه در دل حوادث موجود است و نویسنده فقط نیاز دارد با داشتن مواد اولیه و به کارگیری عناصر، آن را دراماتیزه کند. دیالوگ‌ها آزار دهنده است، در بعضی موارد آنقدر توضیح واضحات می‌دهند که گوییا قرار است منظور به شنونده تحمیل شود. مثل دیالوگی در قسمت پایانی که می‌گفت: خود تحقیری تا کی، این عبارت ته تحقیر است چرا وزارت خارجه ما، روی کارت سفیر انگلیس نوشته بریتانیا! بریتانیا کجاست؟
اگر متولیان امر، برای این محتوا ارزش قائلند باید آن‌را دست کسی بسپارند که بتواند فرم را در حد محتوا بالا ببرد و کار خوش ساختی ارائه دهد. ژانر جاسوسی و اکشن به خودی خود جذاب است، حالا اگر از عناصر مناسبی برای آن استفاده کنیم در کنار محتوای قابل اعتنا می‌توان نظر مخاطبانی از هر قشر را تأمین کرد. حال آنکه این مجموعه تلاشی برای همدلی سلایق متفاوت نکرده است.
در فیلم «Money ball» و فیلم‌های مشابهش به موضوع مورد علاقهٔ امریکاییان، بیسبال، پرداخته می‌شود، چنین مضمونی اصلا جذابیتی برای ایرانیان ندارد ولی چنان خوش ریتم و خوش ساخت است که تماشاگر را تا پایان همراه خود می‌کشاند. یکی از عوامل جذب کننده مخاطب، بازیگران اثر هستند، چنانکه در فیلم یاد شده حضور برد پیت اولین عامل جذابیت است؛ حال آنکه کرده و در سریال گاندو اکثر بازیگران به جز چند تایی، درجه دو و سه هستند. در این مورد شاید نتوان به سازندگان خرده گرفت چرا که بازیگران چنین آثاری از سوی مردم و همکاران بایکوت شده و مورد آزار قرار می‌گیرند. کاری که بعد از «قلاده‌های طلا» حتی با «امین حیایی» کردند. بنابراین کارگردانی با کارنامه متوسط و بازیگرانی با توان نه چندان بالا قرار است از عهده ساخت کاری بزرگ برآیند.
قسمتی را که مأمور امنیتی قرار است در گالری نقاشی مراقب شارلوت و آن مرد فرانسوی باشد به یاد بیاورید؛ پشت بیسیم به او می‌گویند «جلب توجه نکن» و او از بدو ورود هر کاری را که می‌توانست غیرعادی باشد انجام داد! این نه تنها نشانه ضعف بازیگری بلکه ضعف کارگردانی و بازیگردانی‌ست. شاید پیش از آنکه به تجهیزات و بودجه فوق‌العاده برای ساخت کار درخشان بیندیشیم باید فرهنگ آزاد اندیشی را ترویج کرده، در جامعه به بار بنشانیم تا برای ساخت هنر ایدئولوژیک مجبور نباشیم از ترس طرد شدن کار را زمین بگذاریم. تا هر هنرمندی برای تولید اثری آرمان‌گرایانه بر اساس سنجه‌های خود بدون نگرانی دست به کار شود.
انتهای پیام/
سپاس از زحمات استاد رضوان