به گزارش گروه اجتماعی یکتا پرس، شارکول یا زغال فعال نوعی پودر مفید، بیبو و سیاه و محصولی صنعتی است که معمولا در مراکز اورژانس برای درمان اوردوز و مسمومیت استفاده میشود. همچنین، زغال فعال با خاصیت جذب سموم خود در بسیاری از محصولات دارویی و آرایشی نیز کاربرد دارد و برای مواردی مثل کاهش کلسترول تا سفید کردن دندان استفاده میشود. در این مقاله، بیشتر با شارکول، موارد کاربردی، و عوارض احتمالی آن آشنا میشوید.
شارکول یا زغال فعال نوعی محصول صنعتی است که از حرارتدادن مواد غنی از کربن مثل چوب، زغال سنگ نارس، پوست نارگیل یا خاک اره با دمای خیلی زیاد تولید میشود و نباید آن را با تکههای سوخته غذا یا زغالی که برای کبابزدن استفاده میکنید اشتباه بگیرید. هرچند هر دو از ماده پایه یکسانی ایجاد شدهاند، زغال کبابی در دمای بالا تولید نمیشود و مواد اضافی آن برای انسان سمی است.
در فرایند فعالسازی، زغال از مولکولهای جذبشده قبلی جدا و محلهای اتصال آن دوباره آزاد میشود. همچنین، طی این فرایند، اندازه منافذ زغال کوچک میشود و سوراخهای بیشتری در هر مولکول به وجود میآید و سطح کلی زغال بیشتر میشود. به همین دلیل، مساحت یک قاشق غذاخوری زغال فعال از یک زمین فوتبال بیشتر است.
تولید صنعتی شارکول آن را به ماده بسیار جاذب تبدیل میکند. منافذ آن دارای بار منفی است که میتواند مولکولهای دارای بار مثبت مثل سموم و گازها را به دام بیندازند و از اینکه معده آنها را جذب کند نیز جلوگیری میکند. بدن زغال فعال را جذب نمیکند. در نتیجه، سموم متصل به آن از طریق مدفوع دفع میشوند. شارکول به دو صورت قرص و پودر است که پودر آن باید در آب یا آبمیوههای غیراسیدی حل شود. مصرف زیاد آب میتواند از علائم یبوست جلوگیری کند.
ممکن است شارکول در درمان اسهال مؤثر باشد. پژوهشی در سال ۲۰۱۷ نشان داد احتمالا شارکول با بهدامانداختن باکتریها و داروهایی که موجب اسهال میشوند، مانع از آن میشود که بدن جذبشان کند. هرچند زغال فعال درمان مناسبی برای اسهال است، در مقایسه با داروهای ضداسهال رایج کمی عوارض جانبی دارد.
دهها محصول تمیزکننده دندان حاوی زغال فعالاند و بسیاری از این محصولات ادعا میکنند فواید زیر را دارند:
ضدقارچ
سمزدایی
ضدباکتری
ضدویروس
احتمالا ویژگیهای جذب سم شارکول برای سفیدکردن دندان مهم باشد. منتها تحقیق کافی برای تعیین ایمنی و اثربخشی زغال فعال برای سفیدکردن دندان یا سلامت دهان انجام نشده است.
به گزارش محققان، زغال فعال به جذب ذرات ریز چرک، غبار، مواد شیمیایی، سموم و باکتریهای روی سطح پوست کمک میکند و حذف آنها را نیز سادهتر میکند. همچنین، برای درمان جوش و نیش حشرات و مار هم مؤثر است. منتها گزارشهای موجود موثق نیستند. از طرف دیگر، در سراسر دنیا متخصصان طب سنتی از شارکول موجود در پوست نارگیل برای درمان بیماری بافتهای نرم مانند عفونت پوست استفاده میکنند. زغال فعال با جذب میکروبهای مضر زخم خاصیت آنتیباکتریایی دارد و در محصولات تجاری استفاده میشود.
ممکن است زغال فعال به کاهش کلسترول کمک کند؛ زیرا میتواند به کلسترول و اسیدهای صفراوی حاوی کلسترول در روده متصل و مانع از آن شود که بدن آنها را جذب کند.
در پژوهشی، مصرف روزانه ۲۴ گرم شارکول بهمدت ۴ هفته کلسترول کلی بدن و کلسترول بد یا ال. دی. ال (LDL) را تا ۲۵ درصد کاهش داد. همچنین، میزان کلسترول خوب یا اچ. دی. ال (HDL) نیز تا ۸ درصد افزایش یافت. در پژوهشی دیگر، مصرف روزانه ۱ تا ۳۴ گرم شارکول میزان کلسترول کلی و کلسترول بد را بین ۲۹ تا ۴۱ درصد در افراد دارای کلسترول بالا کاهش داد. به نظر میرسد در این پژوهش دوز بالاتر زغال فعال مؤثرتر بود.
شارکول احتمالا با فیلترکردن سموم و داروهای حلنشده به بهبود عملکرد کلیه و کاهش آسیب و التهاب گوارشی مربوط به بیماری مزمن کلیوی کمک میکند. همچنین، به نظر میرسد زغال فعال بهطور ویژه در حذف سموم مشتق از اوره که محصول جانبی اصلی هضم پروتئین است اثر دارد.
اوره و سایر محصولات دفعی میتوانند از جریان خون وارد روده شوند و در روده با اتصال به زغال فعال از طریق مدفوع دفع بشوند. در نتیجه، اوره و سایر محصولات دفعی خون کاهش مییابد. البته اسناد بیشتری برای تأیید این موضوع موردنیاز است.
انتهای پیام/