اوره ایران از یونان تا آمریکای لاتین

یادداشت/ داودآبادی

ظرفیت تولید اوره ایران بیش از 5.6 میلیون تن در سال است که در شرکت‌های پتروشیمی پردیس، شیراز، کرمانشاه، خراسان، لردگان و شرکت پتروشیمی رازی واقع شده‌اند.

صنعت پتروشیمی به گروه‌های متانول، اوره، الفین، پلیمر و صنعت آروماتیک تقسیم می‌شود که اوره به عنوان یکی از محصولات مهم، کاربردهای بسیاری در صنایع مختلف دارد.

کابردهای اوره

از کل اوره جهان، بیش از 80 درصد آن به مصرف کشاورزی رسیده و مابقی آن در تولید پودر ملامین، خوراک دام، مصارف آرایشی بهداشتی، صنعت خودرو و ... مورد استفاده قرار می‌گیرد.

همانگونه که می‌دانید، تولید محصولات کشاورزی به خصوص گندم و غلات نیاز زیادی به کود دارد زیرا خاک نمی تواند نیتروژن را برای مدت طولانی در خود حفظ کند و با کاهش نیتروژن موجود در خاک، بهره‌وری آن حدود 60 درصد کاهش می‌یابد . بنابراین به طور مرتب، خاک باید با کود اوره تغذیه شود. بنابراین استفاده از این ماده به طور مداوم در حال افزایش است.

برای تولید اوره، رایج ترین روش«پروسه هابر» است که در آن هیدروژن موجود در گاز طبیعی با نیتروژن هوا ترکیب شده و سپس آمونیاک تولید شده به اوره تبدیل می‌شود.

آمونیاک بسیار مشتعل و سمی است همچنین به دلیل خورندگی بالایی که دارد، حمل و نقل آن بسیار مشکل است، بنابراین بیشترین آمونیاک تولیدی، به اوره تبدیل می‌شود.

برای تولید یک تن اوره، 850 کیلوگرم آمونیاک و برای تولید یک تن آمونیاک، به 750 متر مکعب گاز نیاز است.

کشورهای صادرکننده و واردکننده اوره

کشورهای هند، برزیل، آمریکا و تایلند کشورهای وارد کننده و کشورهای چین، ایران، روسیه و قطر به عنوان کشورهای صادرکننده اوره به شمار می روند.

بازیگران اصلی صنعت اوره

در سال 2019 ظرفیت اوره به حدود 218 میلیون تن در سال رسید و با توجه به انتظار راه اندازی پروژه های متعدد پیش بینی می‌شود تا سال 2030 میلادی نرخ رشد ظرفیت تولید افزایش پیدا کرده و به 302 میلیون تن در سال برسد.

قیمت اوره بین سال‌های 2011 تا 2012 بعد از بحران اقتصادی سال 2008، روند صعودی خوبی داشته و بعد از آن از سال 2012 تا 2016، وارد فاز نزولی شد که علت اصلی آن، کاهش هزینه‌های تولید در کشور چین و خشکسالی در این کشور بود اما بین سال‌های 2016 تا 2021 روند صعودی ملایم تری به خود گرفته و شرایط بهتر شد.

تولید و صادرات چین

سطح فعالیت واحدهای چینی و همچنین صادرات چینی‌ها از مهمترین عوامل موثر بر قیمت اوره طی چند سال گذشته بوده است.

چینی‌ها با از مدار خارج کردن واحدهای آلاینده و کاهش سطح فعالیت واحدها، صادرات اوره را بیش از 10میلیون تن کاهش داده‌اند.

دولت چین قصد وضع مالیات بر صادرات اوره دارد و این موضوع می‌تواند منجر به کاهش صادرات چینی‌ها در بازار و افزایش قیمت‌ها شود.

به طور رسمی رقم مالیات بر صادرات چین اعلام نشده اما پیش بینی می‌شود این رقم30 درصد باشد.

کاهش صادرات از سوی چینی‌ها با توجه به قانون جدید دولت چین، منجر به کاهش عرضه در بازار جهانی خواهد شد و وضع این قانون باعث شده تولیدکنندگان چینی در مناقصه‌های جدید هندی حضور کمرنگی داشته باشند.

واردات هندوستان

هند به عنوان اصلی‌ترین بازیگر بازار جهانی اوره (بزرگترین مصرف کننده و بزرگترین واردکننده) نقش مهمی در تعیین قیمت این محصول دارد.

هند یکی از بازارهای مهم فروش اوره شرکت‌های ایرانی بود که به دلیل تحریم، ایران دیگر نمی‌تواند در مناقصه‌های هندوستان شرکت کند و این بازار را از دست داده است.

با توجه به افزایش ظرفیت تولید اوره در هندوستان، احتمال کاهش واردات این کشور وجود دارد.

هندوستان برنامه‌های توسعه‌ای زیادی برای خودکفا شدن در تولید اوره دارد ولی از برنامه‌های خود حدود دو سال عقب مانده است.

وضعیت اوره در ایران

صنعت پتروشیمی ایران از مزایای رقابتی قابل توجهی از جمله دسترسی به منابع غنی نفت و گاز با قیمت رقابتی، دارا بودن ساحل‌های مناسب برای ساخت بندرهای صادراتی، قرار گرفتن منابع گازی و مواد اولیه پتروشیمی در حاشیه خلیج فارس، موقعیت جغرافیایی مناسب به لحاظ نزدیکی به بازارهای آسیا و همچنین اروپا برخوردار است.

ایران در حال حاضر یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان اوره است.

ظرفیت تولید اوره ایران بیش از 5.6 میلیون تن در سال است که در شرکت‌های پتروشیمی پردیس، شیراز، کرمانشاه، خراستن، لردگان و شرکت پتروشیمی رازی واقع شده‌اند.

چهار شرکت بورسی پردیس، شیراز، کرمانشاه و خراسان 33 درصد محصول تولیدیی خود را به فروش داخلی می‌رسانند و 67 درصد محصول را به کشورهایی چون یونان، ویتنام، هند، چین، ترکیه، عراق، افغانستان، برزیل، میانمار و حتی آمریکای لاتین صادر می‌کنند.

پتروشیمی لردگان نیز به تازگی به مدار تولید اوره وارد شده است به طوری که ظرفیت تولید اسمی اوره در واحد سه این پتروشیمی که به تولید اوره اختصاص داده شده، یک میلیون تن است .

در صورت تولید اوره با ظرفیت اسمی یک میلیون تن ، قرار است 80 درصد محصول صادر شود.

سهم تناژ صادرات ایران از جهان در سال 97 حدود 8 درصد بوده است که پیش بینی می‌شود در سال های آینده با افزایش ظرفیت تولید اوره، صادرات این سهم نیز افزایش یابد.

انتهای پیام/