گروه فرهنگ و هنر یکتاپرس،در باره شب یلدا خوانده ایم: در روزگاران باستان، که فعالیت ها و اشتغال مردم کشاورزی و دامپروری بود و شرایط آب و هوایی و فصل هل در زندگی آن ها اهمیت بسیار زیادی داشت. آن ها تجربه کردند که در هر فصل و شرایط جوی چه اقداماتی باید انجام بدهند تا با مشکلات زیادی مواجه نشوند. آن ها دیگر درک کرده بودند که روز وشب یا واضح ترِ عنوان کنیم، روشنایی و تاریکی چه نقش مهمی در زندگی
آن‌ها دارد و از این بود که روی شب و روز و نقش سرما و گرما دقیق شوند و به نتایجی برسند که امروزه به شکل های گوناگون مطرح می شود. در مطلبی آمده بود":آن‌ها از این مشاهدات، به این باور رسیده بودند که شب و روز، و روشنایی و تاریکی، در یک جدال همیشگی به سر می‌برند. روزهای بلندتر، نشانه پیروزی روشنایی، و روزهای کوتاه‌تر نشانه غلبه تاریکی بود.
به این ترتیب آن‌ها آخرین روز پاییز که بلندترین شب سال است، جشن می‌گرفتند. چرا که فردای آن، روز‌ها کم‌کم طولانی‌تر شده و آفریدگار بر اهریمن نور بر تاریکی پیروز می‌شود.
در اینجا به تماشای شب یلدا در شعر شاعران بزرگ ایرانی می نشینیم:
حافظ
بر سر آنم که گر ز دست برآید
دست به کاری زنم که غصه سر آید
خلوت دل نیست جای صحبت اضداد
دیو چو بیرون رود فرشته درآید
صحبت حکام ظلمت شـب یلداست
نور ز خورشید جوی بو که برآید
بر در ارباب بی‌مروت دنیا
چند نشینی که خواجه کی به درآید
ترک گدایی مکن که گنج بیابی
از نظر ره روی که در گذر آید
صالح و طالح متاع خویش نمودند
تا که قبول افتد و که در نظر آید
بلبل عاشق تو عمر خواه که آخر
باغ شود سبز و شاخ گل به بر آید
غفلت حافظ در این سراچه عجب نیست
هر که به میخانه رفت بی خبر آید
*******************
سعدی
اگر تو فارغی از حال دوستان یارا
فراغت از تو میسر نمی‌شود ما را
تو را در آینه دیدن جمال طلعت خویش
بیان کند که چه بودست ناشکیبا را
بیا که وقت بهارست تا من و تو به هم
به دیگران بگذاریم باغ و صحرا را
به جای سرو بلند ایستاده بر لب جوی
چرا نظر نکنی یار سروبالا را
شمایلی که در اوصاف حسن ترکیبش
مجال نطق نماند زبان گویا را
که گفت در رخ زیبا نظر خطا باشد
خطا بود که نبینند روی زیبا را
به دوستی که اگر زهر باشد از دستت
چنان به ذوق ارادت خورم که حلوا را
کسی ملامت وامق کند به نادانی
حبیب من که ندیدست روی عذرا را
گرفتم آتش پنهان خبر نمی‌داری
نگاه می‌نکنی آب چشم پیدا را
نگفتمت که به یغما رود دلت سعدی
چو دل به عشق دهی دلبران یغما را
هنوز با همه دردم امید درمانست
که آخری بود آخر شبان یلدا را
****************
صائب
شد چو عالمگیر غفلت، جاهل و دانا یکی است
خانه چون تاریک شد بینا و نابینا یکی است
گردباد و محمل لیلی درین صحرا یکی است
ناخدا و تخته کشتی درین دریا یکی است
ورنه در میخانه وحدت می حمرا یکی است
سرکشی و عجز پیش حسن بی پروا یکی است
ورنه شان کوه قاف و شوکت عنقا یکی است
آنچنان کز جمله شبها شب یلدا یکی است
ورنه پیش خود حساب امروز با فردا یکی است
خار و گل را جای در چشم و دل بینا یکی است
با دو رنگی پیش یکرنگان گل رعنا یکی است
سرنمی پیچیم از توحید، حرف ما یکی است
**************
اوحدی مراغه ای
شب هجرانت، ای دلبر، شب یلداست پنداری
رخت نوروز و دیدار تو عید ماست پنداری
که بالای تو گر گوید: نکردم، راست پنداری
طریق دلنوازی از جهان برخاست پنداری
بدان نسبت که مژگان خار و دل برجاست پنداری
جنایت خود کنی و آنگاه جرم از ماست پنداری
دو چشم اوحدی هر شب یکی دریاست پنداری
*********************
فروغی بسطامی
مرا با چشم گریان آفریدند
تو را با لعل خندان آفریدند
تو را خورشید تابان آفریدند
لبت را آب حیوان آفریدند
قرین کفر و ایمان آفریدند
دل جمعی پریشان آفریدند
چو گوی از بهر چوگان آفریدند
شب یلدای هجران آفریدند
که یوسف را به کنعان آفریدند
که آن چاه زنخدان آفریدند
که آن قد خرامان آفریدند
که آن صف های مژگان آفریدند
که آن شمع شبستان آفریدند
***************************
گوش کردن سخنان تو غلط بود غلط
رفتن از ره به زبان تو غلط بود غلط
حمل بر لطف نهان تو غلط بود غلط
هرکه می‌داد نشان تو غلط بود غلط
هرچه گفتم ز زبان تو غلط بود غلط
هر کجا رفت گمان تو غلط بود غلط
خورد سوگند به جان تو غلط بود غلط
چشم سیاره فشان تو غلط بود غلط
******************************
نغمه مستشار نظامی
یلدا شب بلند غزل‌های مشرقی‌ست
میلاد هر ترانه زیبای مشرقی‌ست
آهسته می‌‌رسند به مقصد ستاره‌ها
مهتاب گاهواره رویای مشرقی ست
سرما حریف قصه مادربزرگ نیست
دستش لحاف کرسی گرمای مشرقی ست
«از هرچه بگذری سخن دوست خوش‌تر است»
حافظ دوای روح و مسیحای مشرقی ست
سیب و انار و پسته،شیرین و ترش و شور
طعم اصیل یک شب یلدای مشرقی‌ست
حالا که دوستان همه جمعند دف بیار
چشم انتظار صد دل شیدای مشرقی‌ست
یلدا شب یکی شدن آفتاب و ماه
میلاد هر ترانه زیبای مشرقی ست
***********************
شیوا فرازمند
بی‌ردی از پرنده و پرواز تا هنوز
نزدیک استحاله‌ی شب‌های چشم تو
با فرصتی که باز به آغاز مانده است
در عادتم عجیب به یلدای چشم تو
تک بیت های ناب در باره شب یلدا
***
مهره مهر چو از حقه مینا بنمود ماه من طلعت صبح از شـب یلدا بنمود
خواجوی کرمانی
با زلف تو قصه ایست ما را مشکل همچون شب یلدا به درازی مشهور
عبید زاکانی
هست در سالی شبی ایام را یلـدا ولیک کس نشان ندهد که ماهی را دو شـب یـلدا بود
خواجوی کرمانی
بر رخ تو کآفت جان من است از شب یـلدا سپه آورده ای !
امیرخسرو دهلوی
بر من و یاران شب یلدا گذشت بس که ز زلف تو سخن رفت دوش
قاآنی
دور است کاروان سحر زینجا شمعی بباید این شب یلـدا را
پروین اعتصامی
شـب یلدای غمم را سحری پیدا نیست گریه های سحرم را اثری پیدا نیست
محتشم کاشانی
تو جان لطیفی و جهان جسم کثیف تو شمع فروزنده و گیتی شـب یـلدا
خاقانی
روزهای تیره بر شبها فزود عمر من شد یک شـب یلدای عشق
فیض کاشانی
شعر شب یلدا نظر به روی تو هر بامداد نوروزیست شـب فراق تو هر شـب که هست یلـدائیست
سعدی
بس درازستی ای شب یلدا لیک با زلف دوست کوتاهی
قاآنی
با خود از بهر تسلی شب یلدای فراق هر چه گفتم ز زبان تو غلط بود غلط
محتشم کاشانی
روی سپیدش برادر مه گردون موی سیاهش پسر عم شب یلدا
قاآنی
****************************************************************
انتهای پیام/
یک نوستالژی بی نظیر و یک دلخوشی ساده بی آلایش نیاکان ما که اکنون به غلط دست خوش تشریفات شده است و تنهاچیزی که ارزش ندارد بار معنوی یلداست ولی باز جای شکرش باقیست که همین اندازه هز آئین کهن باقی مانده است و خانواده های امروزی را کنار هم گرد می آورد و بذر دوستی و مهربانی می افشاند یلدا تون مبارک کارتان عالی بود
سپاس بسیار از تمام زحماتتان
سبز باشید و برقرار