یادداشت/ نسیم صادقی محلی
بدون شک سالمندی یکی از مهم ترین مسائل جمعیتی در سرتاسر جهان به شمار می رود؛ چرا که جمعیت این گروه به دلایل عمده ای همچون بهبود خدمات بهداشتی و درمانی، کاهش مرگ و میر ناشی از بیماری های حاد و کنترل مناسب تر بیماری های مزمن پیوسته در حال افزایش بوده و پیش بینی شده که تا سال 2050 این میزان به 22 درصد از کل جمعیت جهان برسد. کشور عزیز ما، ایران نیز از این تغییر جمعیتی مستثنی نبوده است.
بر اساس آمارهای اعلام شده در سرشماری سال 95، جمعیت سالمندان 60 سال و بالاتر برابر با 3/9 درصد از جمعیت کشور بوده و پیش بینی شده که تا سال 2050 این میزان به بیش از 28 درصد برسد.
گرچه افزایش تعداد سالمندان "رخدادی مثبت" تلقی می شود که اتفاقا نشان دهنده افزایش امید به زندگی هم هست، با اینحال این رخداد با پیامدهایی همچون افزایش موارد ابتلا به بیماری ها و وضعیت های مزمن نظیر بیمار های قلبی عروقی، دیابت، فشار خون، سرطان، زوال عقل و آلزایمر که عمدتا در سالمندان از شیوع بسیار بالاتری برخوردار است، همراه گشته است.
البته در اینجا باید افزود که وضعیت های مزمن تنها محدود به گروه سالمندان نمی باشد؛ بلکه به دلایلی همچون تغییرات سبک زندگی، شهرنشینی، تغییرات در تغذیه و حوادث جاده ای بسیاری از افراد جوان و میانسال نیز مبتلا به وضعیت های مزمن عصبی و حرکتی مانند صدمات نخاعی و MS هستند.
با توجه به اینکه مراقبت از افراد مبتلا به چنین وضعیت های مزمن در بیمارستان ها و مراکز رسمی مراقبت و درمان با هزینه های هنگفت همراه است و نظر به اینکه خانواده ها به خصوص خانواده های ایرانی از نقش حمایتی غیر قابل انکاری برخوردار هستند، این افراد در منزل و توسط اعضای خانواده که عمدتا همسران و والدین سالمند هستند، مراقبت می شوند.
آنچه دیگرتان میخوانند:کتاب پرستاری جامع مراقبت در منزل سالمندان منتشر شد
به صورت کلی، عمل "مراقبت کردن" از یک فرد با وضعیت مزمن، بسیار سخت و زمان بر بوده و با پیامد های جسمی، روحی و روانی برای فرد مراقب همراه خواهد بود؛ حال از آنجا که با شروع دوره سالمندی، بسیاری از ظرفیت های جسمی و روانی در فرد کاهش می یابد و او را نیازمند دریافت مراقبت می کند، می توان نتیجه گرفت که سالمندی که خود در حال ارائه مراقبت به عنوان یک مراقب خانوادگی است تا چه اندازه میتواند تحت تاثیر پیامد های ناشی از آن قرار داشته باشد.
در کشور ما نیز جمعیت سالمندان به سرعت در حال افزایش بوده و در دهه های اخیر نرخ فرزند آوری نیز کاهش چشمگیری داشته است؛ لذا بسیاری از سالمندان ناگزیر به پذیرش نقش مراقب و ارائه مراقبت به همسران و فرزندان بیمار خود در منزل می باشند.
بنابراین می توان گفت، از آنجا که هیچگونه برنامه رسمی جهت حمایت و مراقبت از این گروه سالمندان در حال حاضر در کشور وجود ندارد و با توجه به هرم جمعیتی کشور، در دهه های آینده با سونامی مراقبین سالمند روبرو خواهیم بود سلامت این گروه از سالمندان به مساله ای جدی تبدیل خواهد شد؛ لذا پرداختن به مسائل این گروه از سالمندان و برنامه ریزی جهت ارائه حمایتی همه جانبه از ایشان در اولویت قرار دارد.
نسیم صادقی محلی، دانشجوی دکتری پرستاری دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی تهران
برخی منابع استفاده شده:
World-Health-Organisation. Ageing and health: WHO; 2018 [Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ageing-and-health.
World-Health-Organisation. Number of persons aged over 60 years old or over: WHO; 2021 [Available from: https://www.who.int/data/maternal-newborn-child-adolescent-ageing/indicator-explorer-new/mca/number-of-persons-aged-over-60-years-or-over-(thousands).
United Nations. Population Division: Wolrd Population Prospects 2019 USA: UN; 2021 [Available from: https://population.un.org/wpp/Graphs/Probabilistic/POP/TOT/364
Beeson RA. Loneliness and depression in spousal caregivers of those with Alzheimer's disease versus non-caregiving spouses. Archives of psychiatric nursing. 2003;17(3):135-43.
Roth DL, Fredman L, Haley WE. Informal caregiving and its impact on health: a reappraisal from population-based studies. Gerontologist. 2015;55(2):309-19.
Canam C, Acorn S. Quality of life for family caregivers of people with chronic health problems. Rehabilitation nursing : the official journal of the Association of Rehabilitation Nurses. 1999;24(5):192-6, 200.
Statistical Center of Iran. statistic by topic: population and labor force Tehran: Statistical Center of Iran 2021 [Available from: https://www.amar.org.ir/english#.
Deek H, Hamilton S, Brown N, Inglis SC, Digiacomo M, Newton PJ, et al. Family-centred approaches to healthcare interventions in chronic diseases in adults: A quantitative systematic review. Journal of advanced nursing. 2016;72(5):968-79.
انتهای پیام/
