ایمانی: شعر زیبایی و حس خوب به مخاطب انتقال می دهد

به گزارش گروه فرهنگی یکتاپرس،  ، شاعر در گفتگو با خبرنگار یکتاپرس درباره موضوعات مختلف شعر گفتگو کرد.

خودتان را معرفی کنید و از سابقه فعالیت تان در حوزه ادبیات بگویید.

من محمدرضا ایمانی هستم متولد اسفند 1376  زنجان . در همان سالهای ابتدایی آشناییم با ادبیات و زبان فارسی شروع به نوشتن شعر کلاسیک و موزون کردم. در ادامه در دوران راهنمایی با شعر نیمایی یا همان شعر نو بیشتر آشنا شدم و شروع به نوشتن شعر نیمایی کردم و سپس پس از درگیری بیشتر و عمیق تر با شعر مخصوصا شعر آزاد یا آنچه بیشتر در میان علاقه مندان به ادبیات به شعر سپید معروف است. شروع به نوشتن شعر آزاد کردم.
کارشناسی زبان و ادبیات انگلیسی را در دانشگاه زنجان  به اتمام رساندم و اکنون هم در دانشگاه علوم و تحقیقات تهران مشغول به تحصیل کارشناسی ارشد هستم.
 
در مورد کتابها و مجموعه هایی که به چاپ رسانده اید توضیحی ارائه دهید.
 اولین مجموعه شعر من با نام  " انسان متهم " (سال ۱۳۹۵ ) و مجموعه دوم با نام "پنجره ای که نیست"  (سال ۱۳۹۷ ) هر دو توسط انتشارات مایا به چاپ رسیده است . در چند مجموعه شعر و رمان هم  به عنوان ویراستار فعالیت داشته ام.

نظر شما در مورد شعر امروز و توجه جوانان به آن چیست؟

از نظر بنده شعر امروز ما مخصوصا در دیدگاه جوانان و علاقه مندان شعر به شدت بیمار شده است و دلیل آن را از چند بُعد می شود بررسی کرد که یکی از آنها چاپ فله ای و بی حساب و کتاب بسیاری از مجموعه ها با عنوان شعر و رمان، و ارائه دادن آن به نسل جوان تحت عنوان شعر نو و فرا نو است، که باعث رشد موجی سهمگین از شعر زدگی و ادبیات گریزی در میان جوانان امروز شده است. از نظر بنده چیزی که تحت عنوان شعر سلیقه مخاطب را پایین بیاورد می تواند باعث افت دیدگاه مخاطب نسبت به نوع ادبیات شود. موضوع دیگری که در این نوع از اشعار چاپ شده می توان دید ادبیات فست فودی یا به قولی ادبیات فرار است که صرفا حکم راه در رویی از مشکلات و تنگناها به شمار می رود.
به نظرم وظیفه ادبیات و خصوصا شعر ایجاد سوال برای مخاطب و سرآغاز بودن برای اندیشه در هر یک از ابعاد زندگی فردی و اجتماعی است. موضوع دیگری که به نظرم باعث افت بیش از پیش شعر در نگاه جوانان شده حرکت آن از کتابها به سمت شبکه های اجتماعی با وسعت بسیار زیاد و پر از جعل و شعرسازی و اسم گذاری است.
اگر چرخی در شبکه ی اجتماعی اینستاگرام بزنید به عینه می بینید که چه افرادی با خرج سرمایه های فراوان و تبلیغهای بسیار متن های کم ارزشی را تحت عنوان شعر به اشتراک میگذارند و حتی گاهی به بزرگان ادبیات این سرزمین هم می چسپانند. و در این بین کسانی که فعالیت خوب و دقیق در حوزه ادبیات می کنند و در تعهد تمام اشعار شاعران را به اشتراک می گذارند و یا شاعران جریان ساز و بزرگ از چشم مخاطب می افتند یا آن طور که باید دیده نمیشوند چرا که متاسفانه با عدم کنترل مناسب کارهای کم ارزش بسیار بیشتر از کارهای ارزشمند دیده می شوند و قدم به قدم سطح انتظار و حتی تفکر مخاطب در مورد ادبیات و شعر را پایین میآورند.
حالا که بیشتر از دیدگاه آسیب شناسانه به نگاه جوانان پرداختیم فکر میکنم موضوع ضعف و اشکال شبکه آموزش و پرورش در برخورد با ادبیات را در آموزش به جوانان را هم نباید نادیده بگیریم.
این یکی از بزرگترین اشتباهات سیستم آموزشی ما در برخورد با مقوله ای به نام ادبیات است، چرا که ادبیات و خصوصا شعر جدا از انتقال مفهوم ،  انتقال زیبایی و حس خوب به مخاطب را هم عهده دار است . چیزی که ما با معنی یابی های واحد در سیستم آموزشی به دنبال تخریب آن هستیم به جای آن که به دانش آموزان اجازه دهیم تا ادبیات را لمس کنند و برداشت خود را از آن ارائه دهند سعی در گنجاندن معنی و ساختار شعر و متن در ذهن آنها را داریم و این به قطع یکی از دلایل زده شدن جوانان و نوجوانان از ادبیات است. از نظر بنده ادبیات باید در دورانی مثل راهنمایی و دبیرستان حکم آشنایی و لذت و بردن از آن و نشان دادن نمونه های تعهد در نوشتار به دانش آموزان باشد و نه اجباری به معنی خوانی و تفسیر و تحلیل.
 
شما در رشته ادبیات انگلیسی تحصیل کرده اید و با آن آشنایی دارید به نظر شما چقدر تفاوت و فاصله بین ادبیات ما و ادبیات جهان وجود دارد؟
 
این موضوع را از دیدگاه تاریخی میتوان بررسی کرد اما اگر بخواهم خلاصه بگویم ما در حال حاضر چند قرنی با ادبیات جهان فاصله داریم . چیزی که در تاریخ گذشته شاهد آن نبودیم. و در زمانی که ما ادبیات غنایی تولید    می کردیم و سعی در تولید اخلاقیات با شعر و یا پرسیدن سوالات هستی شناسانه در ادبیات داشتیم در غرب ، چیزی تحت عنوان ادبیات فاخر نداشتیم. اما حالا آنچنان از دنیا عقب افتاده ایم که جوایز معتبر ادبیات حتی رویشان را هم به سمت ما بر نمی گردانند. مثلا چیزی که ما نزدیک به صد سال است تحت عنوان شعر نو یا نیمایی در ایران داریم در غرب حدود پنج قرن قبل آغاز شده است و یا حتی شعر آزاد که حدود 70 سال است در ایران آغاز شده است دو قرن قبل در ادبیات جهان به دنیا آمده است فلذا می توان گفت که ادبیاتی که ما درگیر آن هستیم هنوز هم در بسیاری از ابعاد ساختاری و حتی محتوایی جا دارد تا به ادبیات جهان نزدیک شود. همانطور که می بینیم ادبیات کشورهایی مثل ترکیه و افغانستان که کشورهای همسایه ما هستند بسیار بیشتر در ادبیات جهان رخنمایی کرده اند و به جای تقلیدهای کورکورانه ،ساختار ادبیات جهان را در ادبیات خود ، بومی سازی کرده اند و حالا در جهان حرفی برای گفتن دارند مانند کارهای پاموک، حکمت، یاشار کمال و...
 
در مورد روند خلق شعر میتوانید توضیح دهید؟ نوشتن یک شعر چقدر طول میکشد؟
 
فکر میکنم جواب این سوال برای هر شاعر متفاوت باشد اما از نظر من شعر فقط جوشش نیست بلکه ترکیبی است از جوشش و کوشش شاعر است که بخش کوشش آن بسیار مهم و بزرگ است و در عین حال این بخش در بین بسیاری از نویسندگان بخشی بیهوده قلمداد می شود. شعر برای من یک آن و یک جمله و گاهی یک بند و گاهی یک موضوع خام است که در ذهن می نشیند و در طول چند ماه پردازش می شود تا فرزندی خلف که بتوان نامش را شعر گذاشت چشم به جهان بگشاید و در مراحل پایانی تک تک جملات از جهت ساختار و موسیقی درونی و انتخاب کلمات بررسی میشوند تا چیزی که متولد می شود لایق خوانده شدن توسط مخاطب باشد.

نظر شما در مورد روند چاپ کتاب در ایران چیست؟

 بخشی از چاپ کتاب که همیشه باعث درگیری ذهن من بوده است، نحوه انتخاب شاعر و کتاب توسط نشرهای به نام است. که متاسفانه یا به سمت باند بازی و آشنا بازی برای چاپ کتاب رفته اند و یا شعر کسانی را چاپ می کنند که فروش بیشتری دارد و عملا با این روند ارزش ادبی را زیر سئوال می برند . و کسانی که استعداد دارند به نشرهای دسته چندم سپرده می شوند. البته باید گفت بعضی از نشرها همچنان به قدرت ادبی اهمیت میدهند و برای نوقلمان ارزش قائلاند
 
در مورد کتابهایی که چاپ کرده اید بیشتر توضیح دهید و حستان را نسبت به آنها بگویید.
 
هر شعر که خلق میشود به نوعی فرزند شاعر محسوب     می شود و مگر می شود کسی فرزندش را دوست نداشته باشد؟ اما چیزی که وجود دارد این است که به قول گروس عبدالملکیان شعر حسودترین معشوقه دنیاست. و در نهایت امر می توان گفت با توجه به تغییر نگاه و زبان شعری و همچنین تغییرات تفکر ، حالا به اندازه قبل کتاب اولم را دوست ندارم و کتاب دوم را هم به اندازه شعرهای فعلی. به هر حال این هم مسیر تکامل است. که گونه های ضعیف تر را در ذهن شاعر کنار می زند.

 برای آخرین سوال در مورد آخرین مجموعهای که در حال نگارش آن هستید توضیح دهید.

آخرین مجموعه شعری که تقریبا سال پیش همین موقع تمام شد و به علت کرونا تصمیم به تعویق انتشار آن گرفتم اما در طول این سال بسیاری از شعرهای آن دستخوش تغیرات و حذف و اضافات شده است و امیدوارم که در ابتدای سال آینده به مرحله چاپ برسد. یک رمان هم در حال نگارش دارم که امیدوارم تا پایان امسال تمام شود و در میانه سال آینده به چاپ برسد.
 
تصمیمی در مورد آن که مجموعه جدید را کجا چاپ کنید گرفته اید؟

متاسفانه هنوز تصمیم قطعی برای آن که برای کدام نشرها بفرستم نگرفته ام اما امیدوارم این مجموعه جایی منتشر شود که به خوبی هرچه تمام دیده و خوانده شود و در اختیار علاقه مندان کتاب قرار گیرد.
 
هدف شما در ادبیات چیست؟
 
در این مورد سخن بسیار می توان گفت اما از نظر بنده بسیاری از نویسندگان و شاعران می توانند شاعران و نویسندگان خوبی باشند اما برای من هدف فراتر از این موضوع است . هدف من چیزیست به نام جریان سازی و اعمال تغییر. چیزی که سخت است اما نا ممکن نیست. دلیل انتخاب رشته ادبیات انگلیسی هم برای من همین بوده است تا درگیری بیشتری با ادبیات روز جهان داشته باشم. و شاید بتوانم جریانی از ادبیات را در ایران بومی سازی کنم و از زاویه ی متفاوت تر به ادبیات ایران نگاه کنم.

و اما برای سخن آخر حرفی برای مخاطبین دارید؟
 
ادبیات در جامعه امروز ما جایگاه اصلی و حقیقی خود را از دست داده است امیدوارم بتوانیم تولید کننده ادبیاتی باشیم که عصری از نوزایی را برای ادبیات کشورمان ایجاد کنیم و مردم و جوانان را بیش از پیش با آثاری ارزشمند به ادبیات جذب کنیم
و در پایان از شما و گروه فرهنگی یکتا پرس تشکر می کنم که بنده را لایق این مصاحبه دانستید.

انتهای پیام/