تسهیل پرداخت وام‌های خرد در دولت سیزدهم

به گزارش گروه اقتصادی یکتا، کمک به افزایش تولید کشور، اشتغالزایی، تامین مالی تخصصی گسترده برای مشتریان و آحاد مردم را از مهم ترین اهداف و اولویت های بانک مرکزی و شبکه بانکی است.

آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که کل تسهیلات پرداخت شده شبکه بانکی کشور به بخش‌های مختلف اقتصادی طی سه‌ماهه اول سال 1401 معادل 7033.4 هزار میلیارد ریال بوده است که نسبت به رقم دوره مشابه سال قبل به میزان 33.7 درصد افزایش نشان می‌دهد.

از کل تسهیلات پرداختی، مبلغ 5983.8 هزار میلیارد ریال معادل 85.1 درصد به صاحبان کسب و کار (حقوقی و غیرحقوقی) و 1049.6هزار میلیارد ریال معادل 14.9 درصد به مصرف­کنندگان نهایی (خانوار) تعلق گرفته است.

همچنین 77.9 درصد از کل تسهیلات پرداختی در دوره مذکور صرف تامین مالی سرمایه در گردش واحدهای تولیدی شده است.

طی سال 1400 بالغ بر 667.4 هزار میلیارد ریال تسهیلات به 1359 شرکت دانش بنیان پرداخت شده است. همچنین بر اساس آخرین آمار و اطلاعات موجود، از ابتدای امسال تا پایان تیرماه به 1715 شرکت دانش بنیان 27 هزار و 700 میلیارد تومان تسهیلات پرداخت شده است که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشد 79 درصدی داشته است.

گفتنی است، دستورالعمل اعطای تسهیلات به بنگاه های کوچک و متوسط که در تاریخ 19‏/03‏/1400 از سوی بانک مرکزی به شبکه بانکی کشور ابلاغ شد. طبق آمار اخذ شده از سامانه وزارت صنعت، معدن و تجارت تا پایان سال 1400 در مجموع مبلغ 273.7 هزار میلیارد ریال تسهیلات به 5.6 هزار بنگاه کوچک و متوسط پرداخت شده است.

ضمن اینکه در اجرای مصوبات ستاد ملی مدیریت کرونا، در مجموع از ابتدای شیوع ویروس کرونا تا پایان سال 1400 مبلغ 115.9 هزار میلیارد ریال تسهیلات به 400 هزار واحد آسیب دیده پرداخت شده است.

* حمایت از بخش کشاورزی در دولت سیزدهم

مبلغ 226.0 هزار میلیارد ریال طی سال 1400 تسهیلات بابت خرید تضمینی گندم، سایر محصولات کشاورزی، نهاده‌های دامی و کالاهای اساسی توسط شبکه بانکی کشور پرداخت شده است. همچنین مبلغ 300 هزار میلیارد ریال بابت خرید تضمینی گندم در سال 1401 ابلاغ گردیده که 150 هزار میلیارد ریال آن تا کنون پرداخت شده است. همچنین، اعطای خطوط اعتباری از سوی بانک مرکزی به ارزش مبالغ 94.0 و 67.0 هزار میلیارد ریال به منظور اعطای تسهیلات به ترتیب به شرکت‌های مادرتخصصی بازرگانی دولتی ایران و سهامی پشتیبانی امور دام کشور برای تأمین 75 درصد منابع ریالی لازم برای خرید ارز جهت تأمین ذخایر راهبردی کالاهای اساسی و نهاده‌های دامی که تا پایان سال 1400 در مجموع مبلغ 161.0 هزار میلیارد ریال به شرکت‌های مزبور پرداخت شده است.

* رونق در بخش مسکن با تأمین مالی از سوی شبکه بانکی

اجرای قانون جهش تولید مسکن

ابلاغ مفاد قانون جهش تولید مسکن مبنی بر پرداخت 3600 هزار میلیارد ریال تسهیلات ساخت مسکن از سوی بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی،
نهایی شدن و ابلاغ دستورالعمل مربوطه با عنوان «دستورالعمل اجرایی اعطای تسهیلات احداث و نوسازی مسکن» طی بخشنامه 271496/00 مورخ 17/09/1400 به بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی،
طرح و تصویب سقف تسهیلات ساخت مسکن در جلسه مورخ 11‏/08‏/1400 شورای پول و اعتبار
(در شهر تهران معادل 4.5 میلیارد ریال، شهرهای بالای یک میلیون نفر جمعیت معادل 4 میلیارد ریال، مراکز استان‌ها معادل 3.5 میلیارد ریال، سایر شهرها معادل 3 میلیارد ریال و مسکن روستایی معادل 2.5 میلیارد ریال) و ابلاغ آن به بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی.

* افزایش سقف تسهیلات مسکن ایثارگران

در سال 1400 حسب مصوبه جلسه مورخ 22‏‏‏‏‏‏‏‏/4‏‏‏‏‏‏‏‏/1400 شورای پول و اعتبار سقف تسهیلات مسکن ایثارگران افزایش یافت (به ازای هر واحد مسکونی در شهرهای با جمعیت بیش از یک میلیون نفر معادل سه میلیاردریال، مراکز استان‌ها معادل سه میلیاردریال، سایر شهرستان‌ها معادل دو میلیارد و پانصد میلیون‌ریال و روستاها معادل دو میلیاردریال) و به بانک‌های عامل ابلاغ گردید.

* افزایش سقف فردی تسهیلات طرح ویژه بهسازی و نوسازی مسکن روستایی

در سال 1400 حسب مصوبه هیأت وزیران، سقف فردی تسهیلات طرح ویژه بهسازی و نوسازی مسکن روستایی به مبلغ یک میلیارد ریال افزایش و در خردادماه 1400 به بانک‌های عامل ابلاغ گردید. با عنایت به صورتجلسه شورای عالی مسکن مقرر گردید در صورت ارائه تضمین از سوی دولت، تسهیلات مزبور تا سقف دو میلیارد ریال با نرخ‌های یارانه‌ای افزایش یابد.

* افزایش سقف تسهیلات کمک ودیعه مسکن

به موجب مصوبه مورخ 31/03/1401 شورای پول و اعتبار، اعضای شورا با اعطای تسهیلات کمک ودیعه مسکن با نرخ سود مصوب شورا و دوره بازپرداخت حداکثر پنج سال، در سقف‌های 1000، 700 و 400 میلیون ریال به ترتیب در تهران، سایر کلانشهرها و سایر شهر‌ها از محل منابع بانکی موضوع ماده (4) قانون جهش تولید مسکن (در سقف کلی سالانه 400 هزار میلیارد ریال در سال 1401)، موافقت کردند.

افزایش سقف تسهیلات ساخت، خرید و جعاله مسکن از محل اوراق گواهی حق تقدم استفاده از تسهیلات مسکن

سقف تسهیلات مسکن از محل اوراق گواهی حق تقدم برای تسهیلات انفرادی به 2000 میلیون ریال برای تهران، 1600 میلیون ریال برای مراکز استان‌ها و شهرهای بالای 200 هزار نفر جمعیت و 1200 میلیون ریال برای سایر مناطق شهری و برای تسهیلات زوجین نیز به 4000 میلیون ریال برای تهران، 3200 میلیون ریال برای مراکز استان‌ها و شهرهای بالای 200 هزار نفر جمعیت و 2400 میلیون ریال برای سایر مناطق شهری افزایش یافت. سقف تسهیلات جعاله مسکن از محل اوراق گواهی حق تقدم استفاده از تسهیلات مسکن نیز مبلغ 800 میلیون ریال تعیین شد. در ضمن در جهت کمک به بازار ودیعه مسکن، پرداخت حداکثر 10 درصد از اوراق صادره مذکور برای پرداخت تسهیلات ودیعه مسکن با سقف‌های 500 ، 400 و 300 میلیون ریال به ترتیب در تهران، مراکز استان ها و شهرهای بالای 200 هزار نفر جمعیت و سایر شهرها مجاز شد.

تسهیلات حمایتی کرونا بابت ودیعه اجاره مسکن: از ابتدای طرح ودیعه مسکن تا پایان سال 1400 تعداد 454.6 هزار فقره تسهیلات ودیعه مسکن جمعاً به مبلغ 137.5 هزار میلیارد ریال پرداخت شده است. همچنین مبلغ 400 هزار میلیارد ریال بابت تسهیلات ودیعه اجاره مسکن در سال 1401 در تاریخ 06/04/1401 ابلاغ شد و تا تاریخ 28/04/1401 تعداد 9/4 هزار فقره تسهیلات ودیعه مسکن جمعاً به مبلغ 9/2 هزار میلیارد ریال پرداخت شده است.

اجرای بند (الف) تبصره 16 قانون بودجه در حمایت از تشکیل نهاد خانواده

در اجرای بند (الف) تبصره 16 قانون بودجه سال 1400 مبنی بر اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج تعداد 923.9 هزار فقره تسهیلات به مبلغ 800.3 هزار میلیارد ریال در طی سال 1400 از سوی بانکها و موسسات اعتباری به متقاضیان پرداخت گردیده است. همچنین از ابتدای سال 1401 تا 19/5/1401 تعداد 343 هزار فقره تسهیلات ازدواج به مبلغ 470 هزار میلیارد ریال از سوی بانکها و موسسات اعتباری به متقاضیان پرداخت گردیده است.

اعطای تسهیلات توسط بانکها و موسسات اعتباری در حوزه اشتغال بهمددجویان کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان بهزیستی، ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره)، ایثارگران، توسعه فناوری ریاست جمهوری، شرکت‌های دانش بنیان و اعطای تسهیلات در حوزه ایثارگران و اقشار آسیب­ پذیر به ستاد دیه، بیماران صعب‌العلاج و زوج‌های نابارور، نیروهای مسلح، بیماران تحت پوشش بنیاد شهید و امور ایثارگران و مناطق محروم معاونت توسعه روستایی ریاست جمهوری مجموعاً به مبلغ 106.6 هزار میلیارد ریال طی سال 1400.
اعطای تسهیلات بابت حوادث غیرمترقبه: تخصیص مبلغ 56.4 هزار میلیارد ریال تسهیلات جدید به آسیب‌دیدگان حوادث غیرمترقبه در استان‌های مختلف کشور از طریق سیستم بانکیطی سال 1400.

تسهیلات حمایتی کرونا بابت ودیعه اجاره مسکن: از ابتدای طرح ودیعه مسکن تا پایان سال 1400 تعداد 454.6 هزار فقره تسهیلات ودیعه مسکن جمعاً به مبلغ 137.5 هزار میلیارد ریال پرداخت شده است. همچنین مبلغ 400 هزار میلیارد ریال بابت تسهیلات ودیعه اجاره مسکن در سال 1401 در تاریخ 06/04/1401 ابلاغ شد و تا تاریخ 19/5/1401 تعداد 22 هزار و 600 فقره تسهیلات ودیعه مسکن جمعاً به مبلغ 13 هزار میلیارد ریال پرداخت شده است.

اعطای تسهیلات فرزندآوری

به منظور حمایت از جوانی جمعیت، از زمان ابلاغ شیوه نامه مربوطه (31 فروردین ) تا تاریخ 2/6/1401 به 285هزار نفر به میزان 11.4 هزار میلیارد تومانوام قرض الحسنه فرزندآوری به متقاضیان پرداخت شده است.

* انتشار 164 هزار میلیارد ریال اوراق گام/ کاربرد اوراق گام پس از اصلاح دستورالعمل افزایش یافت

از ابتدای راه‌اندازی اوراق گام (بهمن ماه سال 1399) تا این تاریخ، در مجموع 164 هزار میلیارد ریال اوراق گام توسط بانک‌های عامل صادر شده است که از کل اوراق صادر شده، حدود 88.4 هزار میلیارد ریال بر اساس دستورالعمل قبلی و حدود 75.6 هزار میلیارد ریال طی چند هفته اخیر و از زمان عملیاتی شدن دستورالعمل و سامانه جدید اوراق گام (نیمه دوم تیرماه) بوده است.

یکی از اقدامات انجام شده به منظور بهبود شیوه‌های تأمین مالی سرمایه در گردش بنگاه‌های اقتصادی و توسعه ابزارهای تأمین مالی زنجیره‌ای، اصلاح و ارتقای دستورالعمل و سامانه اوراق گام است که از نیمه دوم تیرماه عملیاتی شده است.

بر اساس اصلاحات انجام شده در دستورالعمل و سامانه جدید اوراق گام، امکان نگهداری یا انتقال اوراق از زمان صدور تا سررسید حسب نیاز متقاضی اوراق، در شبکه بانکی یا بازار سرمایه اختیاری است.

همچنین سایر تغییرات شامل امکان استفاده اشخاص حقیقی به عنوان رکن متقاضی اوراق، افزایش سررسید گام تا 12 ماه، افزایش سقف اعتباری هر بنگاه متعهد معادل 120 درصد فروش سال آخر آن بنگاه، امکان استفاده شرکت‌های بازرگانی و پخش از اوراق گام و امکان استفاده از اوراق گام برای خرید ارز واردات مواد اولیه توسط زنجیره‌های تولیدی است.

از جمله نکات قابل توجه در خصوص عملکرد اخیر اوراق گام، افزایش تعداد بانک‌های فعال در تأمین مالی زنجیره‌ای و افزایش تنوع بنگاه‌های متعهد و متقاضی اوراق گام است.

گفتنی است، طیف گسترده‌ای از فعالیت‌های اقتصادی از جمله صنایع خودروسازی، قطعه‌سازی، صنایع شیمیایی، فلزات اساسی، لوازم خانگی، فروشگاه‌های زنجیره‌ای و زنجیره‌های کشاورزی به منظور تأمین مالی از اوراق گام استفاده می‌کنند.

از جمله برنامه‌های آتی بانک مرکزی برای گسترش کاربرد این اوراق، فراهم کردن استفاده از اوراق گام در معاملات بورس کالا و افزایش تنوع متقاضیان این اوراق در زنجیره‌های مختلف است.

ذکر این نکته ضروری است که اوراق گام، ابزار مناسب و پرکاربردی برای تأمین سرمایه درگردش سالم و پایدار برای واحدهای تولیدی و تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی به شیوه‌ای غیرتورمی است./ تسنیم