به گزارش گروه اجتماعی یکتاپرس؛ هورالعظیم این روزها حال خوشی ندارد! قامت نیزارهایش خمیده شده و به زردی میزند. دیگر صدای پرندگان در لابهلای نیزارها به گوش نمیرسد، قایقها بر روی شنهایی از آفتاب سوخته رنگ میبازند و پوسیده میشوند؛ گاومیشهایش از بیآبی تلف میشوند و ماهیهایش بر آب لجن گرفته و آلوده از سموم تالاب جان میدهند.
هور العظیم یا تالاب بزرگ هویزه (هور الهویزه)، بزرگ ترین هور (تالاب)های استان خوزستان و یکی از بزرگ ترین تالابهای داخلی ایران است که در غرب استان خوزستان در انتهای رود کرخه در منطقه مرزی دشت آزادگان قرار دارد.
تالاب بزرگ هویزه یا هورالعظیم در غرب استان خوزستان در انتهای رود کرخه در منطقه مرزی دشت آزادگان بین دو کشور ایران و عراق واقع شده است و دارای طول جغرافیای ۴۷ درجه و ۵۸ دقیقه تا ۴۷ درجه ۱۶ دقیقه و۳۰ ثانیه طول شرقی و عرض جغرافیایی ۳۱ درجه ۵۳ دقیقه تا ۴۱ درجه عرض شمالی است.
این تالاب از آب های مازاد رودهای کرخه، دویرچ و اروندرود تشکیل شده است. مساحت این تالاب که توسط اداره کل محیط زیست خوزستان مشخص شده حدود 118 هزار هکتار است که حدود یک سوم آن در ایران و مابقی آن در کشور عراق است. عمق این تالاب در سواحل کم ولی به تدریج در وسط آن به چند متر میرسد.
سراسر هور پوشیده از گیاهان کف زی مانند نِی، جگن (چولان)، لوئی، بردی، تیره تیزک است که هر قدر به داخل آن پیش میرویم، ارتفاع آنها بیشتر شده به طوری که دید را محدود میسازند.
در هور گونههایی از گیاهان شناور مانند نیلوفر آبی نیز دیده میشود که ریشه در آب دارند و به صورت شناور در سطح یا بخشی از آب زندگی میکنند. در ساحل هور گیاهانی چون کاگله، کاهوی وحشی، سورمه صحرایی و … میرویند.
تنوع جانوران پستاندار در این تالاب محدود است اما با این وجود تأثیرات عمیقی بر روی ساختار زندگی انسانی دارند. از جمله پستانداران معروف کنارزی منطقه هور گاومیش است که به صورت اهلی زندگی میکند و بیشتر وقت خود را در نواحی ساحلی هور میگذراند.
از سایر پستانداران هور میتوان به گراز، سگ آبی و خفاش اشاره نمود. این تالاب از نظر حجم و نوع پرنده نیز بسیار قابل توجه است. هور الظعیم یکی از زیستگاههای حساس و مهم پرندگان مهاجر آبزی و بومی منطقه از جمله اردکها، غار خاکستری، چنگر، انواع آبچلیک است.
از گونههای کمیاب تالاب نیز میتوان به میوهخوار، اکراس آفریقایی، عروس غاز، غاز پیشانی سفید کوچک و اردک مرمری اشاره نمود. در مجموع بیش از 12 گونه ماهی در هور زیست میکنند که برخی از آنها عبارتند از بنی، عنزه، گطان، حمری، شلج، آمور، برزم، بیاح، کپور نقرهای.
وجود تالاب در منطقه سبب میشود که میزان رطوبت در آن ناحیه افزایش یابد از این رو یکی از کارکردهای مهم هور العظیم، جلوگیری از اثرات مخرب طوفان شن و گرد و خاک است به طوری که تخریب گسترده این هور در ایران و عراق، سبب شده میزان وقوع طوفانهای شن در سالهای اخیر افزایش یابد.
متأسفانه استان خوزستان در 3 سال اخیر با گرد و غبارهایی حدود 21 برابر استاندارد مواجه شده و هر از گاهی وقوع طوفان شن سبب مختل شدن زندگی مردم منطقه میشود.
همهجا صحبت از نابودی تالاب هورالعظیم که عوامل انسانی دلیل آن هستند اما برخی مسئولین همچنان اعتقاد دارند خشک شدن تالاب با توجه به کم آبی امری طبیعی است و پرده میگذارند بر روی ساخت و ساز سدهایی که راه ورود آب به تالاب را بستهاند. بنا به نظر کارشناسان محیط زیست علاوه بر احداث سدها عوامل دیگری مثل گرمی هوا هم در این بحران تاثیر دارد اما دلیل عمده شکلگیری این خشکی ماندگاری رد پای بشر در محیط زیست است؛ همچنین باید به اینها کاهش بارندگی و در پی آن خشکسالی در تابستان سال جاری را هم اضافه کرد که سه ضلعی مرگ ماهیها، گاومیش ها و هور را در تالاب بین المللی هورالعظیم رقم زده است؛ این تالاب که از رودخانه کرخه و شاخههای آن تامین میشد، زیستگاه اصلی ماهیهای بومی، گاومیشها و محل امرار معاش روستاییان بسیاری است.
تالاب هورالعظیم، آخرین بازمانده تالابهای بین النهرین در جنوب غربی کشور است. یک سوم این تالاب در ایران و دو سوم در عراق واقع است. اکنون خشکسالی و نرسیدن حقابه به این تالاب بین المللی، ناقوس مرگ تدریجی حیات وحش در هورالعظیم را به صدا دراورده است.
گفتنی است؛ مسئولان استانی و حتی مدیران محیط زیست کشور به گونهای درباره این مسئله سخن میگویند که گویا اتفاقی در حال رخ دادن نیست و خطری هورالعظیم را تهدید نمیکند؛ چنانچه محمد جواد اشرفی مدیر کل حفاظت محیط زیست خوزستان در خصوص آخرین وضعیت تالاب هورالعظیم معتقد است «خشک شدن بخشی از تالابها به عنوان چرخه ای از زندگی تالابها در تمام آبهای جهان قابل قبول است و این اتفاق ، طبیعی است»
انتهای پیام/