به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی یکتاپرس، تست‌های غربالگری دوران بارداری یک سری سونوگرافی و آزمایش های خون است که برای بررسی سلامت جنین و پیشگیری از بیماری‌های عفونی، سندروم داون و برخی دیگر از نقص های ژنتیکی انجام می شود اما سوال اینجاست که به کدام دلیل نباید از این دانش و پیشرفت برای پیشگیری از تولد نوزادان با اختلالات ژنتیکی شدید (مثل جنین پوچ و بدون مغز یا قلب یا واجد اختلالات کروموزومی و ...) استفاده کنیم؟
کبری خزعلی، رئیس شورای فرهنگی اجتماعی زنان در شورای عالی انقلاب فرهنگی چندی پیش مدعی شد که مجلس شورای اسلامی غربالگری اجباری زایمان را لغو کرده است.
او در توئیتی نوشت: «عرض تبریک به مادران و پرسنل خدوم وزارت بهداشت، بالاخره با تلاش برخی از نمایندگان انقلابی مجلس اجبار به غربالگری توسط مادر و پزشکان با تجویز‌های غیراستاندارد و غیرمتقن علمی (که باعث قتل جنین می‌شد) برداشته شد. حالا دیگر هیچ پزشک و مادری مجبور به غربالگری و کشتن جنین نیست». چنین توئیتی واکنش و جنجال های بسیاری به همراه داشت.
مجلس هنوز مصوبه ای تصویب نکرده است
حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در واکنش به این خبر گفت: این نهاد هنوز مصوبه‌‌ای در این زمینه ندارد.
وی افزود: این بحث ها در کمیسیون ویژه جمعیت و تعالی خانواده طرح شده که سه عضو مشترک با کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز دارد، اما هنوز این مساله تصویب نشده است.
رئیس کمیسیون بهداشت مجلس با دفاع از لغو غربالگری اجباری پیش از زایمان گفت: حتی اگر این مساله تصویب هم بشود- که هنوز معلوم نیست- در همه کشور کمیته‌ها و تیم‌های پایش در مراکز مختلف برای مادران باردار وجود دارد و کماکان اگر مادر بارداری نیاز به غربالگری داشته باشد، دستور انجام این کار آن برای او صادر می شود.
این سیاست فقط تعداد معلولان را زیاد می کند
عباس عبدی، کارشناس مسائل سیاسی و اجتماعی در توئیتی در این باره نوشت: «این سیاست منجر به افزایش نوزادان سالم نمی شود، فقط معلولان را زیاد می کند. وزارت بهداشت چگونه اجازه می دهد این بدنامی در کارنامه آنان ثبت شود؟ سیاستی که با زحمت فراوان تصویب شد و به راحتی لغو شد».
او همچنین در توئیت دیگری افزود: «اگر همه مادران خانه های مصادره ای در الهیه تهران داشتند با کی از معلول به دنیا آمدن کودکانشان نبود! شرم چیز خوبی است اگر یافت شود».
متولد شدن فرزندان معلول مخاطره ای برای سلامت جامعه
کتایون مصری، یک پژوهشگر حوزه مطالعات زنان در واکنش به انتشار خبری مبنی بر«پیشنهاد لغو اجبار غربالگری دوران بارداری» گفت: تصور نمی کنم شورای فرهنگی اجتماعی زنان در پی به دنیا آوردن کودکان معلول یا ناقص الخلقه یا کم توان ذهنی در آینده باشد زیرا داشتن جمعیت سالم یکی از محورهای توسعه پایدار و از محورهای توسعه پایدار، سلامت مردم جامعه و سلامت پایدار است.
این مدرس افزود: درست است غربالگری اجباری می تواند به بخشی از سقط های جنین کمک کند اما در بسیاری از سقط هایی که در فضای غیر رسمی و مخفیانه انجام می شوند، بحث غربالگری مطرح نیست، ربطی به سلامت جنین ندارند و گاهی برخی پزشکان به صورت غیر قانونی اقدام به آن می کنند.
به گفته وی، این تصمیم نیازمند مکمل‌های دیگری است تا بتواند به هدفش یعنی افزایش جمعیت کمک کند، در غیر این صورت با موج هیجاناتی روبرو خواهیم بود که تنها متوجه به دنیا آمدن فرزندان معلول است.
ضرورت تست غربالگری بارداری
دکتر سید منصور رایگانی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بر ضرورت انجام آزمایش های غربالگری بارداری تاکید کرد و گفت: بسیاری از معلولیت ها که عوامل ژنتیکی دارند، از بدو تولد ظاهر می شوند؛ علم ژنتیک مشخص کرده که حدود ۷۰ درصد ناهنجاری ها و معلولیت های کودکان، علت ژنتیکی دارند.
این عضو هیات علمی دانشگاه افزود: برخی از اختلالات و معلولیت ها را می توان با انجام تست های ژنتیکی، پیش از تولد پیش بینی یا حتی در برخی موارد درمان کرد.
وی خاطرنشان کرد: انجام تست های غربالگری پیش از ازدواج، یکی از روش های پیشگیری از تولد نوزاد معلول است. در این غربالگری، به زوج هایی که احتمال داشتن فرزند معلول در آنها بالاست مشاوره های لازم داده می شود.
لغو غربالگری اجباری و به مخاطره افتادن سلامت مادر و جنین
به اعتقاد دکتر حسام الدین علامه، عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی نیز لغو اجبار در غربالگری دوران بارداری پاک کردن صورت مساله است.
وی در این خصوص اظهارداشت: انتظار می رود به جای لغو شرط اجبار، نمایندگان مجلس اشتباهاتی مانند نقص و ضعف پروتکل ها یا سوءاستفاده برخی متخصصان و سایر نواقص موجود را برطرف کنند. پاک کردن صورت مسئله راه حل نیست، چراکه تمامی این نواقص قابل اصلاح بود.
وی افزود: این مساله سبب تحمیل بار شدید مشکلات روانی در خانواده و اقتصادی در جامعه خواهد شد بنابراین به عنوان یک پزشک وظیفه خود می دانم نسبت به طرح‌هایی که بدون رعایت استاندارد‌های قطعی سلامت مادر و جنین، مسیری قرون وسطایی را به ذهن متبادر می‌کنند، هشدار داده و توصیه دلسوزانه به احترام به علم و اعتدال کنم.
واکنش وزارت بهداشت به خبر حذف غربالگری دوران بارداری
کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت نیز در واکنش به این موضوع در توئیتر نوشت: وزارت بهداشت به عنوان تولیت سلامت در قبال تولد کودکان سالم و سلامت نسل آینده، خود را مسوول میداند، غربالگری بیماری های ژنتیکی که برپایه شواهد علمی و فناوری های موجود، پیشگیری از آن میسر باشد، سیاستی در راستای ارتقای سلامت عمومی است.
همزمان وزارت بهداشت خود را در قبال سیاست های کلان جمعیت و مقابله با پدیده سقط غیرقانونی و غیرعلمی نیز متعهد میداند و البته در سیاست‌گذاری و تصمیم سازی مبتنی بر شواهد، تباین و تنافری بین این دو مهم متصور نیست، چنانکه شاید نظام سلامت بیش و پیش از هر حوزه ای، سهم خود را در قبال سیاست های جمعیت و ترویج فرزندآوری و گسترش فرهنگ خانواده سالم ادا نموده و آن را ارتقا خواهد داد.
غربالگری بیماری‌های ژنتیکی جنین هیچگاه اجباری نبوده و دستورالعمل وزارت بهداشت در این رابطه با مشارکت آگاهانه و داوطلبانه والدین، عملی شده و البته نقش موثری در کاهش موارد تولید بیماری‌های ژنتیکی از جمله سندرم داون و ... داشته و خواهد داشت. همه در قبال جمعیت و سلامت جمعیت در چارچوب دستاوردهای دانش نوین بشری مسوولیم، نه یک کلمه بیش و نه یک کلمه کم.
