طلا و جواهراتی که مرد به مناسبتهای مختلف به همسر خود میدهد را میتوان تحت شمول ” عقد هبه ” در قانون مدنی دانست. براساس ماده ۷۹۵ قانون مدنی هبه عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را به طور رایگان به شخص دیگری میبخشد.
بر اساس قانون مدنی، عقد هبه یک عقد جایز است. یعنی اینکه شخص هر زمان که بخواهد میتواند آن را به هم بزند و مال هدیه شده را باز پس بگیرد یا اصطلاحا از عقد هبه رجوع کند.
در برخی از شرایط، مرد نمیتواند از هبه طلاها رجوع کند و طلاهایی که به همسرش داده را پس بگیرد. بر اساس ماده ۸۰۳ قانون مدنی، در موارد زیر نمیتوان از هبه رجوع کرد :
در صورتی که مال هدیه داده شده از بین رفته باشد.
در صورتی که مال هدیه شده از ملکیت گیرنده خارج شده باشد و به دیگری تعلق گرفته باشد.
پاسخ این سوال که آیا مرد میتواند پس از طلاق طلاهای همسر خود را پس بگیرد به ماهیت حقوقی عقد هبه برمی گردد یعنی باید ببینیم که آیا هبه عقدی لازم است یا جایز، عقد لازم عقدی است که هیچ یک از طرفین معامله نمیتوانند آن را بر هم بزنند جز در موارد خاصی که قانون معین کرده است.
این موارد خاص میتواند استفاده از خیارات قانونی باشد؛ مانند عقد بیع و اجاره؛ در عقد بیع هیچ یک از بایع و مشتری حق بر هم زدن معامله را بدون رضایت دیگری ندارد، مگر در مواردی که قانون معین کرده است، مثلا چنانچه بایع، مغبون شده باشد (فریب خورده باشد) و این غَبن فاحش باشد میتواند قانونا و با استناد به خیار غبن معامله را فسخ کند. در مقابل عقد لازم عقد جایز قرار میگیرد عقد جایز عقدی است که هر یک از طرفین هر وقت که بخواهند، بتوانند آن را بر هم زند.
اگر هبه را عقد جایز بدانیم شخص هبه کننده هر زمان که بخواهد میتواند این عقد را به هم بزند و مال هبه شده را دوباره از آن خود نماید، اما این رجوع به هبه باید در شرایط خاصی صورت بگیرد، اما اگر هبه را عقدی لازم بدانیم به محض تحقق آن دیگر امکان بر هم زدن عقد و رجوع از آن برای هبه کننده وجود ندارد. در این خصوص اختلاف نظرهای زیادی میان حقوقدانان وجود دارد و نظر واحدی مبنی بر اینکه هبه عقدی لازم است یا جایز وجود ندارد.
طلاهایی که مرد به همسر خود داده است، در واقع نوعی هبه به شمار میآید. پس گرفتن طلا از سوی مرد، بر اساس قانون مدنی، نیازمند شرایطی است. در رابطه با شرایط پس گرفتن طلا از زن، دادگاهها آراء متفاوتی صادر کردهاند.
اما بر اساس رویه دادگاهها، دعوای پس گرفتن طلا از سوی مرد معمولا به نتیجه مطلوب نمیرسد. چرا که به نظر قضات، هبه طلا و جواهر به زن، نوعی هبه معوض است. یعنی به زن هدیه داده شده تا زن حاضر به ازدواج شود.
انتهای پیام/