یادداشت حامد علامتی
صورت مسئله برای همگان روشن است. یکی از پنج ابر چالش نخست شهر تهران مسئله ترافیک شهری است. مسئله‌ای که در طول سالیان گذشته مدیران شهری از آن به وفور سخن گفته‌اند و شهروندان به دفعات زیاد از آن گلایه کرده‌اند. توسعه حمل و نقل عمومی یکی از راه‌های جدی برای کاهش ترافیک و سهولت جابه‌جایی شهروندان در کلانشهرها است.
اما پرسش اصلی این است. چرا کلانشهر تهران همچنان در حوزه توسعه حمل و نقل عمومی و نوسازی ناوگان فعلی کم‌توان و در برخی بخش‌ها ناتوان است. چنان‌که سال گذشته مدیرعامل شرکت متروی تهران گفته است برای تکمیل شبکه متروی تهران ۲۵۰ کیلومتر دیگر باید ساخته شود که نیازمند ۱۲.۵ میلیارد دلار بودجه است. اما همه کسانی که از دخل و خرج شهرداری تهران خبر دارند، آگاه‌اند که تامین این بودجه در شرایط رکود اقتصادی و کاهش درآمدهای شهرداری دشوار است. پس چگونه می‌توان از تله بی‌پولی رها شد و حمل و نقل عمومی را بهبود بخشید؟ برخی بر این نظرند که باید دست به دامان دولت‌ها شد. اما نهاد دولت در شرایط تحریم آنقدر در تنگنای بی‌پولی است که نمی‌تواند چنین کمکی کند.
به نظر می‌رسد یکی از مطمئن‌ترین و واقع بینانه‌ترین راهکارها برای اجرای این طرح‌ها استفاده از روش‌های نوین تامین مالی است. ابزارهای تامین مالی طرح‌ها از طریق بازار سرمایه بسیار متنوع و منعطف هستند اما نهاد مدیریت شهری در ایران هنوز از این ظرفیت استفاده نکرده است. شورای شهر در دوره آینده باید یکی از سیاست‌های محوری‌اش را بر استفاده از ظرفیت تامین مالی از بازار سرمایه متمرکز کند.
استفاده از توان بخش خصوصی واقعی و همچنین تعامل جدی با نظام بانکی می‌تواند بخشی از گره های موجود را بگشاید. برای پا گذاشتن در این مسیر جدید قبل از هر چیز باید نهاد شهرداری و شورای شهر از توان مشاوران دنیا دیده و متخصص در زمینه ابزارهای نوین تامین مالی، استفاده کنند. به این ترتیب می‌توان در مدت زمانی معین به طرحی عملیاتی برای تامین مالی رسید. هر چند کرونا موجب شد که بخشی از جامعه به استفاده از خودروی شخصی رو بیاورد اما باید بدانیم که این وضعیت نمی‌تواند ادامه یابد. افزایش آلودگی هوا بر اثر استفاده از خودروهای شخصی یکی از نتایج این رویکرد جدید است.
از همین رو توسعه حمل و نقل عمومی در بخش مترو و نوسازی ناوگان در بخش اتوبوسرانی و توسعه دوچرخه‌سواری (در مسیرهای کوتاه) از دیگر راهبردهای مدیریت شهری باشد. دیگر نمیتوان منتظر نشست و با بودجه‌های اندک به حرکت‌های لاکپشتی دل بست. برای بهتر شدن حال تهران باید در راهی نو قدم بگذارید.
