به گزارش یکتاپرس تحقیقات نشان می‌دهد که میانگین سن بلوغ در سراسر جهان کاهش‌یافته است و ازاین‌رو، هر کودکی می‌تواند به بلوغ زودرس مبتلا شود. در حال حاضر با بلوغ زودرس در دانش آموزان کلاس‌های چهارم، پنجم و ششم ابتدایی، تعداد نوجوانان نسبت به چند دهه گذشته افزایش قابل‌توجهی داشته است. مطالعات نشان می‌دهد که بلوغ زودرس در دختران بیشتر از پسران اتفاق می‌افتد؛ به‌گونه‌ای که از هر 500 تا 100000 دختر، یک نفر دچار بلوغ زودرس می‌شود.
دلایل متعددی برای علت بلوغ زودرس مطرح‌شده است. افزایش آگاهی کودکان و دسترسی آسان آن‌ها به انبوه اطلاعات در اینترنت به‌عنوان یکی از عوامل تأثیرگذار در بلوغ زودرس مطرح می‌شود اما هنوز این موضوع به‌صورت علمی ثابت نشده است. دکتر سپیده شبان، روان‌درمانگر کودک و نوجوان چاقی و مشکلات هورمونی را موجب شروع بلوغ زودرس می‌داند. این روانشناس کودک و نوجوان در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا زندگی با اشاره به نقش والدین در خطرآفرینی بلوغ زودرس، به بررسی راه‌های شناسایی و نحوه برخورد آن‌ها با این مسئله می‌پردازد.
بلوغ زودرس چه زمانی اتفاق می‌افتد؟
بلوغ از زمانی شروع می‌شود که غده هیپوفیز، هورمون‌هایی را آزاد می‌کند که به بدن سیگنال می‌دهند تا تولید هورمون‌های جنسی استروژن و پروژسترون (در دختران) یا تستوسترون (در پسران) را افزایش دهد و باعث ایجاد ویژگی‌های جنسی ثانویه شود. دکتر شبان با اشاره به سن طبیعی بلوغ می‌گوید: «سن طبیعی بلوغ در دختران و پسران بین 12 تا 14 سالگی است که در این سن کم‌کم علائم بلوغ ظاهر می‌شود. بلوغ زودرس زمانی اتفاق می‌افتد که علائم قبل از سن 8 یا 9 سالگی شروع شود و کودک در سن 10-11 سالگی کاملاً به بلوغ برسد.»
این روانشناس کودک و نوجوان ادامه می‌دهد: «علائم بلوغ زودرس، هم در ظاهر و هم در رفتار اتفاق می‌افتد. علائم ظاهری عبارت از رشد غیرطبیعی استخوان و اندام‌های جنسی، رشد موهای زائد بدن و حالاتی از عدم تمرکز است و علائم رفتاری به‌صورت بی‌قراری، حساس شدن و برانگیخته شدن ظاهر می‌شود. مجموع این علائم (چه به‌صورت ظاهری و چه به‌صورت رفتاری) به والدین هشدار می‌دهد که کودک در معرض بلوغ زودرس قرار دارد.»
هشدار به والدینی که «نوجوان دبستانی» دارند!
بلوغ زودرس تصادفی نیست
شروع بلوغ معمولاً توسط هیپوتالاموس آغاز می‌شود. این ناحیه از مغز به غده هیپوفیز (غده‌ای به‌اندازه نخود در نزدیکی قاعده مغز) سیگنال می‌دهد تا هورمون‌هایی ترشح کند که تخمدان‌ها (در دختران) یا بیضه‌ها (در پسران) را تحریک می‌کند.
به‌طورمعمول، به‌خصوص در دختران، بلوغ زودرس به این دلیل است که مغز سیگنال‌ها را زودتر ازآنچه باید ارسال می‌کند؛ بنابراین، هیچ مشکل پزشکی یا محرک دیگری وجود ندارد؛ بااین‌وجود برخی معتقدند که بسیاری از عوامل اجتماعی که می‌توانند باعث مشکلات سلامت روان شوند، خود با شروع زودهنگام بلوغ مرتبط هستند؛ این عوامل عبارت‌اند از استرس، عدم حضور یکی از والدین در خانه، درگیری‌های خانوادگی زیاد و مشکلات اقتصادی. اگرچه دلایل این ارتباط مشخص نیست اما دانشمندان معتقدند که بلوغ، تصادفی اتفاق نمی‌افتد بلکه یک محیط ناپایدار می‌تواند به بدن سیگنال دهد که در سنین پایین‌تر بالغ شود.
فارغ از این مسائل، برخی سعی دارند برخی عوامل همچون رابطه صمیمی والدین با یکدیگر و طرز لباس پوشیدن آن‌ها در خانه، تک‌فرزندی، تماشای تلویزیون و استفاده مداوم از تلفن همراه را به بلوغ زودرس نسبت دهند؛ دکتر شبان در این خصوص معتقد است: «هیچ‌کدام از این عوامل باعث بلوغ زودرس نمی‌شوند اما زمانی که بچه‌ها دچار بلوغ زودرس می‌شوند، این عوامل و محیطی که کودک در آن قرار می‌گیرد بسیار در پذیرش بلوغ زودرس تأثیرگذار است.»
این روانشناس بابیان اینکه مشکلات هورمونی از عوامل اصلی ایجاد بلوغ زودرس است، می‌گوید: «دو نوع بلوغ زودرس وجود دارد؛ یک نوع بلوغ زودرس، به‌ندرت در اثر مشکلاتی در مغز، غدد یا تومور در بچه‌ها اتفاق می‌افتد و یک نوع دیگر از بلوغ زودرس که رایج است در اثر مشکلات هورمونی در بخش‌هایی مثل تخمدان، بیضه‌ها و غدد هیپوفیز رخ می‌دهد.»
