اکولوژی زبانی و زبان ایدئولوژیکی

اکولوژی زبانی و زبان ایدئولوژیکی/ نوشته ؛ سعیدجهانپولاد

• چکیده مقاله

بررسی دو مفهوم اصطلاحی درحوزه زبان و زبانشناسی کاربردی و گستره نوین آن، تجمیع گونگی و محیط زیست، اکوزبانی و ایدئولوژیکی زبانی بر محور گفتمانهای ادبی، فرهنگی و تاریخی و اجتماعی Language
Linguistic Ecology و  ideologies دو مفهوم اصطلاحی نوین درمطالعات زبان شناسی و زیستار سیاره ای هست که معادل های تلفظی آنان Linguistic Ecology اکولوژی زبانی و یا زبان اکولوژیکی به معادل و تلفظ پارسی آن بومشناسی و یا زیستار زبانی و دیگری Language ideologies زبان ایدولوژیکی و یا ایدوئولوژی های زبانی می گویند که هردو دربستر مطالعه زبانشناسی در زبان ها و محیط زیست و زیستار اجتماعی و فرهنگی و محیط طبیعی و زیستگاهی آن در مطالعات قوم نگاری و انسانشناسی و مردم شناسی لحاظ شده است که بر ملاحظات و مطالعات در زمینه بوم شناسی و اقلیمی و زیست بوم گرایانه برجستگی یافته و ارتباط آنان با یکدیگر و عوامل انسانی و گونگی جانوری و زیستی و گروه های مختلف اجتماعی را در بر می گیرد که در اصطلاح آنرا اکولوژی زبان یا اکو زبان شناسی در معادل فارسی بوم شناسی زبان و یا زبانشناسی زیستی شناخته می شود. این شاخه از زبان شناسی توسط پروفسور Einar Haugen در کتاب اکولوژی زبان (انتشارات دانشگاه استنفورد ، 1972) آغاز شد.

هاوگن بوم شناسی زبان را مطالعه تعاملات بین هر زبان معین و محیط آن تعریف می کند و زمینه های ریشه دار آن با مطالعات دیگر از قبیل زبان ایدولوژیکی و زبان سیاست و یا سیاست زبانی و ...دیگر را بر اساس محیط و ارتباطات درهم تنیده گونگی انسانی و غیریت انسانی که شامل گیاهان ،جانوران و ماده و اشیا و در زیستگاه های زبانی مورد مطالعه قرار می دهد،هم پیوندی بین این متفکران و پژوهشگران اکولوژیکی زبانی و پسا زبانی و پسا اومانیست زبانی و قومنگاری زبانی و زبان ایدولوژیکی و سایر رشته های مرتبط، زبان را به یک مجموعه درهم تنیده و درگیر در ارتباط با هم بدل کرده و  مطالعات نوینی را پیشاروی پژوهشگران جدی این پارادایم ها قرار داده، در واقع پدیده سبکی ادبیاتی و شعری که به لحاظ خصائص سبکی از گونگی جانوری و گیاهی و مادی و اشیا و دیگر گونگی در ادبیات با مفهوم Anthropomorphic ( تلفظ آن آنتروپومورفیک ) و ترجمه فارسی انسان انگاری از دوران باستان و در متون کهن و نوین نیز رواج داشته را به بردار تازه ای فرا می خواند و باور دارد که هر زبان معین احاطه در زیست و محیط و اقلیمی خود و زیست جامعه شناختی و نیز در ادامه به فضا/ مکان سیاره ای وابسته و توزیع و تکثیر می شود که این مقاله سعی دارد گوشه ای از این توزیع و تکثیر ایزوتوپیکی و سلولی آنرا در محیط و زیستگاه معرفی نماید
● اهداف
در این مقاله نخست اکولوژی زبانی و بوم گرایی زبان و رشته های مرتبط و ریشه های زبانی آنها مورد مطالعه اجمالی قرار می گیرد تا به خاستگاه زبان ایدولوژیکی و ایدولوژی زبانی در بستر تاریخی و چرخش انگاره ما از زبان و ابعاد دیگر روابط و ارتباطات درهم تنیده زبان و قدرت و دانش و زیستار در تغییر نگرشی متفاوت برسیم، و نگره آنتروپومفرویک و انسان انگاری در سبک و سیاق ادبیاتی و هنرها که جذابیت ویژه ای یافته که خود گواه نسبت توزیع و تکثیر شده و درهم‌تنیدگی گونگی در سیاره ماست که از راه زبان و پسا زبانی به یک تجمیع همسان مبدل شده است، پیش از این خوانندگان و خوانشگران را به مقاله مرتبط از مولف تحت عنوان(پسا اومانیست و پسا زبانی تالیف سعیدجهانپولاد 2019 ویرایش ۲۰۲۱ منتشره در مجله ادبی جن زار و مجله تجربه و شهر) رجوع می دهم که برای دریافت بهتر این رویکردها لازم و ضروری است.
واژگان کلیدی:
اکولوژی زبانی، زبان ایدولوژیکی، پسا انسانگرایی، پسا زبانی فضایی/سیاره ای، زبان زیستاری و زیست بوم گرایی زبانی، آنترورپوفورمیک، انسان انگاری، متفکران مرتبط و ملاحظات آنان آینر هاوگن، موریس گال، فریدریش آیروین، سیلور استاین، پنی کوک، باراد، مارک وابلی، کریستوفر والی، پیتر هوسلر، سعیدجهانپولاد، جوزف و تیلور وریچارد براون و دیگر متفکران الحاقی

جایی هست
که در آن خواهی دید
که دیگر تک و تنها نیستی
سرگذشت تو
تنها داستانی نیست
که می پنداشتی
و اینکه همه ما
درست بخشی از یک شعر بلندیم
در جهان متن کلمات
که تنها شعر است که ما را درمان می کند
و شفا می دهد و
به تعالی می رساند
بیا
که ما خود آنجا
در انتظارت مانده ایم

ریچارد براون
ترجمه ( س، جهانپولاد)

• مقدمه بر محور اکولوژی و زبان و ایدئولوژی زبانی

شاید کمتر کسی باشد که کتاب کلیه و دمنه و حکایت های آنرا که از زبان جانوران و گونه ها روایت شده و به طرزی ماهرانه انسان انگاری لحاظ شده در آنرا ادراک نکرده باشد، و عبارت‌ها و عبرت ها و تجارب زیست انسان و دیگر گونگی را در آن نخوانده و دریافت نکرده باشد، اما آنچه در این مقال مورد بررسی هست، زبان محیطی و زیست بومی هست که می تواند افق تازه ای در مطالعات متون ادبیاتی پیشاروی ما بگذارد، شاید کمتر کسی در مطالعات ادبیات جهان خصوصا غرب، تاثیر فریدریش شیلر و یا ریچارد براون را در مورد زیستار جانوری، گیاهی و محیط زیست سیاره ای بر روند شعر و ادبیات و فرهنگ غرب و اروپا را نداند، و تفکر تجمیع گونه او نسبت به یک زیستار فرهنگی غنی از انسان و غیریت انسانی که شامل همه موجودات و تنوع گونگی و اشیا و ماده و ... ، شاعر دیگری که به همین موازات تفکر خلاق خود را نسبت به اکولوژی زبان و در شعرهایش لحاظ کرده امیلی دیکنسون هست و نفوذ و تاثیر او بر جریان شعر اکوپوم و اکوفمنیست و شعر تغییرات اقلیمی و جنبش شعر سبز که امروزه در تمام جهان فراگیر شده است.

من در این مقاله اجمالی سعی دارم توجه و تغییر نگرش بر محور زبان و عمیقا زبان را با تجمیع و ترکیب متفکران این حوزه ها بررسی کنم و این پروسه تغییر فرهنگی و چرخشی فرهنگی را لزوم بقا در دویست سال و آینده زیست سیاره می دانم ، لذا لزوما بررسی اصطلاحات نوین در این فرآیند فکری و فلسفی و اجتماعی و فرهنگی یکی از ضروریات روزگار ما در ایران هست ، اگر درک درستی از پسا زبانی اکولوژیکی نداشته باشیم، در یک روند گرداب گونه به ژرفترین ورطه ها خواهیم غلتید چنانکه امروز نیز جریانات ادبی و شعری و فرهنگی ما دچار این فرو رفتگی عمیق تر شده است،در این مقال به دو مفهوم گسترده از زبان تحت عنوان اکولوژی زبان و زبان ایدوئو لوژیکی و نسبت آنها با بحث محوری پسازبانی فضایی و سیاره ای خواهم پرداخت.

• اکولوژی زبان

اکولوژی زبانی و یا زبان اکولوژیک به معادل فارسی بوم شناسی زبانی مطالعه زبانها و محیط زیست و زیستار اجتماعی و فرهنگی در زمینه بوم شناسی و ارتباط آنان با یکدیگر و عوامل انسانی و گونگی جانوری و زیستی و گروه های مختلف اجتماعی را در بر می گیرد که در اصطلاح آنرا اکولوژی زبان یا اکو زبان شناسی در معادل فارسی بوم شناسی زبان و یا زبان شناسی زیستی شناخته می شود. این شاخه از زبان شناسی توسط پروفسور Einar Haugen در کتاب اکولوژی زبان (انتشارات دانشگاه استنفورد ، 1972) آغاز شد. هاوگن بوم شناسی زبان را مطالعه تعاملات بین هر زبان معین و محیط آن تعریف می کند و زمینه های ریشه دار آن با مطالعات دیگر از قبیل زبان ایدولوژیکی و زبان سیاست و یا سیاست زبانی و..دیگر را بر اساس محیط و  ارتباطات درهم تنیده گونگی انسانی و غیریت انسانی که شامل گیاهان ، جانوران و ماده و اشیا و در زیستگاههای زبانی مورد مطالعه قرار می دهد، همپیوندی بین این متفکران و پژوهشگران اکولوژیکی زبانی و پسا زبانی و پسا اومانیست زبانی و قوم نگاری زبانی و زبان ایدولوژیکی و سایر رشته های مرتبط، زبان را به یک مجموعه درهم تنیده و درگیر در ارتباط با هم بدل کرده و مطالعات نوینی را پیشاروی پژوهشگران جدی این پارادایم ها قرار داده اصطلاح بوم شناسی زبان مانند خویشاوندی زبان استعاره ای است که از مطالعه موجودات زنده به دست آمده است. این دیدگاه که می توان زبان ها را مطالعه کرد، همانطور که روابط متقابل موجودات زنده و محیط آنها را مطالعه می کند، مستلزم تعدادی استعاره فرعی است. و مفروضاتی، از این دست که زبان ها می توانند به عنوان موجودیت متکثر و درگیر و درهم تنیده با دیگر مجموعه ها در نظر گرفته شوند، که توانایی ادغام در زمان ها و مکان ها و فضاهای گونگی و گوناگون را به اجرا بگذارند و اکولوژی زبان ها حداقل تا حدی با گویشوران آن ها در موقعیت ها متنوع متفاوت عمل کنند هاوگن با نظر پیتر هوسلر موافق هست که می گوید استعاره اکولوژیکی به نظر من عمل گرا است.

این توجه را از زبان شناسانی که کرسی های دانشگاهی زبان را مطالعه می کنند و متولیان اجرایی آن ها را برای تنوع زبانی و پرداختن به مسائل اخلاقی، اقتصادی و دیگر مسائل غیر زبانی می تواند تغییر نگرش اساسی را ایجاد کند (پیتر مولا هوسلر، بوم شناسی زبانی: تغییر زبان و امپریالیسم زبانی در منطقه اقیانوس آرام. 199) آینرهاوگن باور دارد زبان موضوعی نیست که بتوان آن را به صورت جداگانه مورد بررسی قرار داد و ارتباطات به سادگی با دنباله های صداها اتفاق نمی افتد...زبان...یک عمل اجتماعی در زندگی اجتماعی است، یکی از تمرینات در میان دیگران، اجتناب ناپذیر از دایره محیط خویش و کاربران آن او می گوید بنابراین ایده اصلی این است که شیوه هایی که زبانها را تشکیل می دهند از سویی و محیط آنها از سوی دیگر، یک سیستم زیستار زبانی را تشکیل می دهند، که در آن زبان ها تکثیر، در هم تنیده، و متغیرند و متقابلاً بر یکدیگر تأثیر می گذارند، رقابت می کنند یا به هم نزدیک می شوند. سیستمانه پسا زبانی و پسا اومانیستی نیز چنین انگاشتی دارد و به مجموعه های گونگی انسانی و غیریت انسانی و دیگر گونه گی جانوری و زیستاری توجه خاصی مبذول داشته که این گونه گی تجمیع یافته و نمایندگی های توزیع شده در زیست سیاره ای و بینا سیاره ای را از انسان و جانوران و گیاهان و ماده و اشیا در ارتباطی درگیر و درون کنشمندی متقابل و درهم تنیده با محیط ها و زیستار انسانی و غیریت انسانی و دیگر انسانی (از لحاظ تاریخی ) جانوری و دیگر گونه گی می داند. ( رجوع شود به مقاله مولف پسا اومانیست و پسا زبانی / سعیدجهانپولاد مجله جن زار ، مجله تجربه و شهر ۱۳۹۸ ویرایش ۱۴۰۰).

در هر لحظه زبان در معرض محرک های بیرونی و درون محیطی است که با آن سازگار وتنظیم می شود که من آن را به عنوان واکنش به یک محرک بیرونی / درونی و محیطی با تغییر درونی  درون کنشی که تمایل به خنثی سازی اثرات آن دارد، تعریف می کنم، بنابراین یک واکنش است این پاسخ در وهله اول صرفاً افزودن پاسخ های فردی است.گونه هایی که با گذشت زمان منجر به انتخاب اشکال خاص، ویژگی های خاصی می شود.به عبارت دیگر، یک عمل انتخابی از محیط بر تکامل تدریجی زبان است.هاوگن 1972 هاوگن می گوید قیاس بیولوژیکی ممکن است مناسب ترین اصطلاح در ارتباط با این رویکرد ما باشد.

بوم شناسی زبانی در حال حاضر یک زمینه مطالعاتی شناخته شده است، نه فقط یک شکل و گفتاری از زبان بلکه گفتمانی از زبانهاست درواقع تنها به اینکه زبان چه گویش هایی دارد و یا گونگی های زبانی مد نظر نیست، بلکه به شکل یک گسست پارادایمی دارد مهاجمان زبانی و سلطه زبانی را مطالعه می کند و مرگ زبان ها و خردزبان ها را مورد پژوهش جدی قرار می دهد شاید بقای زبانهای در معرض خطر، استقامت ده ها، صدها و هزاران مفهوم بسیار متفاوت از حقیقت باشد که با شتابی بیش از حد اختیارات ما و با قدرت شگفت انگیز ما در فناوری پسا صنعتی و عصر دیجیتالیسم به تخریب و نابودی جدی در زبانها مواجه ایم هاوگن می گوید، برای ما در غرب آسان است که باور کنیم همه پاسخ ها را روی میز دراختیار داریم و به پرسشها را پاسخ خواهیم داد اما این تصور ساده انگارانه هست چراکه پرسشهای نیز نهفته هست که از محیط و بوم و زیستار زبان ها بر می خیزد که ما از توانایی پاسخ و حتا پرسش از آنها غافلیم و محروم مانده ایم چه می شود گفت؟ اگر ایده های خاصی را نمی توان به طور کامل در کلمات ما بیان کرد؟مایکل کریستی می گوید در مورد زبان های بومی چیزها ی شگفت انگیزی در مورد زبان های بومی وجود دارد.

می گوید از دفتر و یادداشت های داروین در دانشگاه در سرزمین شمالی دیدن کردم. به عنوان مثال، مفاهیم زمان و عاملیت آن ها. آن ها درست با ایدئولوژی زمان خطی ما - گذشته ، حال و آینده - مخالف هستند. من گمان می کنم و فکر می کنم اگر فلسفه غرب را کاملاً متحول می کردیم و این یادداشت های داروین درباره زبان ها و قوم ها و گویشوران ما را به یک بازخوانی مجدد تاریخی فرا می خواند تنها ما در مورد آن ها اگر کمی بیشتر می دانستیم.(مارک ابلی
سفر در اقلیم زبانهای به مخاطره افتاده  ویرایش هوتون میفلین (2003)

• زبان ایدئولوژیکی یا ایدوئولوژی زبانی

ایدئولوژی های زبان مفهوم سازی درباره زبان هاست سخنوران و شیوه های گفتمانی آنها ملاحظه می کند و همچون دیگر ایدئولوژی ها را بسط و گسترش می دهد، زبان ایدولوژیکی و یا ایدئولوژی های زبانی نیز دارای علایق سیاسی و اخلاقی هستند.
و در یک محیط فرهنگی شکل می گیرند. بنابراین مطالعه ایدئولوژی های زبان، کاوش ارتباطات زبان، فرهنگ و سیاست را بررسی می کند، و درواقع زبان ایدولوژیکی همان ایدولوژی زبانهاست که نشان می دهد، چگونه مردم نقش زبان را در یک جهان متن اجتماعی و فرهنگی ادراک می کنند و چگونه مفاهیم آنرا در موقعیت اجتماعی قرار داده و بکار می برند، مفاهیمی که به شکل استعاری و یا نمادین و یا ادبی، به مثابه یک فرهنگ مسلط و غالب در پیوند عمیق تاریخی مذهب و دین و فرهنگ بروز می کند این مفاهیم شامل روش هایی است که مردم از خود زبان تصور و توقع می کنند و همچنین آنچه را که از زبان های خاص و شیوه های گفتگومندی و گفتمانی که در محدوده و منطقه آنان است و تصور می کنند که تحت اراده و اختیار خود آن را ساختمندکرده اند، دریافت و ادراکش می کنند.

ایدئولوژی های زبانی و در به طور کلی و در این مقال زبان ایدولوژیکی ذاتاً متکثر هستند چون به لحاظ موقعیت و محدوده جهان متن های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و مذهبی و معرفتی و اقتصادی شکل زیست تکاملی و تدریجی تاریخمندی به خود گرفته و سعی در بروزرسانی با دوره ها و موقعیت های چرخشی زمان / فضا / مکان به خود مفهوم بخشیده اند،این سیستم زبانی همیشه در موقعیت ها و ضرورت های تاریخی و اجتماعی و سیاسی و فرهنگی در بازتعریف اخلاق مدار خود به صورت متکثر در موقعیت های دیگری خود را پرورش داده و در چرخه تکاملی به زیست زبان طبیعی در بستر اجتماعی و زندگی به صورت متکثر خود را پرورش وتکامل بخشیده اند، دیدگاه دیگری نیز در این فرآیند دیگرگونه سازکه از آن به رویکرد ومطالعات جهان کنش گفتمانی متفاوت گفته می شود درواقع موضع گیری در برابر ایدئولوژی های زبانی ست که همیشه جزئی نگرانه و رویکرد تفرد جو دارد و گفتمانی را لحاظ می کند و یا می سازد که گفتمان های جزی تری را به خود وا مینهد و به این دلیل روشن که آن ها هرگز نمی توانند همه دیدگاه های ممکن را در بر بگیرند - بلکه جزئی و یا بخشی از آن گفتمان های ایدولوژیکی را برجسته می کنند که به لحاظ بافتار اجتماعی،سیاسی و یا اخلاقی کارآمد ترند و مصارف سیاسی و یا مذهبی ویژه و خاصی را برآورد می کنند که در حوزه کنش اجتماعی مورد علاقه بازی در علوم انسانی است متفکران و نظریه پردازانی که در این زمینه از زبان می نویسند، آن را ایدئولوژی زبانی و یا زبان ایدئولوژکی نام نهاده اند تفاوت های جزئی در اصطلاحات و مطالعات انتقادی متفکران در زمینه ایدوئولوژی زبان و یا زبان ایدوئولوژیکی نشان دهنده تفاوت عمده در مفهوم سازی آن ها نیست، مانند اکولوژی زبان و یا ... اگرچه رویکرد مردم شناسی به ایدئولوژی زبان متمایز است، اما با تحقیقات درسایر رشته ها همپوشانی دارد.

رویکردهای ریشه دار در زبان شناسی بینارشته ای، مانند تجزیه و تحلیل گفتمان انتقادی، خویشاوندان نزدیک انسان شناسی هستند، در حالی که نظریه پردازان سیاسی و اجتماعی که در مورد ایدئولوژیمی نویسند، در ارتباط با این رویکرد نزدیکی های آشکاری دارند. از آنجا که مفهوم ایدئولوژی زبان بسیار بارور و در حال گسترش هست در واقع به بیشتر از آنچه در اینجا قابل بررسی است به رشته ها و مسائل دیگر متصل می شود. با این حال، این پیوندهای میان رشته ای همچنین دارای تنش ها و سویه های انتقادی در بین هم هستند به طور مثال ، در مورد اینکه آیا ساختار و شکل زبانی یا مسائل اجتماعی به عنوان موضوع قابل بررسی و تحلیل در این گفتمان اولویت دارند و یا اینکه آیا تجزیه و تحلیل باید بیشتر روی متون تمرکز کند یا بیشتر روی شیوه ها ، یا آنچه در خود زبان گنجانده شده است. آثار انسان شناسان در زمینه تعهدات فکری و ساختارهای نظری متنوع و متفاوتی را بروز می دهد و ردپای برخی از بحث های مشابه را نشان می دهد، اما در یک توافق کلی در مورد ارزش پیوستن به تحقیقات قوم شناسی و زبانی و اکولوژی زبانی و سایر رشته ها و رویکردهای مشابه و درهم تنیده را در رویکرد زبان ایدئولوژیکی را می توان بررسی کرد

• تاریخچه مفهومی

ایدئولوژی زبان یک زمینه مطالعاتی نسبتاً جدید است. این امر از مکتب قوم نگاری در دهه های 1960 و 1970 سرچشمه گرفت که بر مفاهیم فرهنگی زبان تأکید کرده بود  زیرا این الگوها در الگوهای متمایز فرهنگ از گفتار آشکار بودند. در دهه 1980،چندین محقق در این مکتب به تمرکز بر رابطه زبان با قدرت و اقتصاد سیاسی روی آورده بودند (نگاه کنید به فردریش ایروین 1989 ،موریس گال 1989 )در همان زمان، علاقه فزاینده ای وجود داشت تا ببینیم چگونه سیاست و کنش اجتماعی در ویژگی های ساختار زبان تعبیه شده است. این نگرانی دوم به ویژه توسط سیلور استاین ایجاد شد، که شکل زبانی را به عنوان نقطه شروع خود در نظر گرفت و به فعالیت اجتماعی و ایده های فرهنگی نهفته در آن توجه کرد.

دانشمندان و متفکران سخنور آن در مکتب قوم نگاری تمایل داشتند در موضوعات دیگری فعالیت پژوهشی کنند، آنها تشکیلات و صنوف و گروه های اجتماعی شروع به پژوهش کردند سیلور استاین در سال 1979 فرمول موثری از ایدئولوژی های زبانیرا به عنوان مجموعه ای از باورها در مورد زبان که توسط کاربران به عنوان عقلانیت یا توجیه ساختار و کاربرد زبان درک شده بود و در بستر زبان طبیعی نهادینه گشته بود را مورد بازبینی قرار داد و سمت های آنرا ریشه شناسی کرد و ایده خود را ارائه کرد. ایرویبین دیگر متفکر در سال 1989 ایده دیگری را که توسط انسان شناسان زبانی به کار گرفته شده بود را بر بستر اجتماعی و فرهنگی لحاظ کرد، او رویکرد ایدئولوژی زبانرا بر اولویت موکد اجتماعی- فرهنگی و درهم تنیده گی ریشه ای تر بین دین و فرهنگ از دیدگاه تاریخی واجتماعی مورد بازبینی دقیق تر انجام داد که این رویکرد زبان ایدوئولوژیکی را در سیستم فرهنگی ایده ها در مورد روابط اجتماعی و زبانی، همراه با بار اخلاقی آنها تعریف مجدد کرد. و بعدها گال در 1989 منافع سیاسی. گروه ها و احزاب و نظام ها را در همین راستا مورد بازخوانی قرار داد او خاطرنشان کرد که ایدئولوژی های زبان نه تنها صریح منظر نیستند یعنی به طور صریح گویای آنچه در نهفتشان هست را بازگو نمی کنند بلکه شامل مفروضات ضمنی بیشتری در مورد ماهیت زبان و استفاده از آن هستند.

با توسعه بیشتر این مفهوم برای سازگاری بیشتر آن با رویکردهای مارکسیستی در ایدئولوژیگال ایدئولوژی های زبان را به عنوان تمایز بین گروه ها (سخنرانان) با موقعیت های مختلف در اقتصاد سیاسی و نظام های سیاسی و اجتماعی و روابط قدرت، اخلاق و سیاست را به بازخوانی مجدد دعوت کرد، در همین حال، در کرسی زبان شناسی کاربردی نیز، یک مجموعه ویرایش شده تأثیرگذار، جوزف و تیلور 1990 موجود هست که این پرسش را مطرح کردند که چه مبانی ایدئولوژیکی زیربنای خود علم زبان است. و دو متفکر دیگر وولارد و شیفلین 1994 نشان دادند که این میدان تا اواسط دهه 1990 چقدرگسترش یافته و تاریخچه آن توسط وولارد 1998 به طور گسترده تری مورد بررسی قرار گرفت.

همچنین به بررسی چند سال بعد ، Kroskrity 2004 مراجعه کنید. کین 2007 ایدئولوژی نشانه شناسی را به عنوان یک مفهوم مرتبط ، اما گسترده تر پیشنهاد می کند. اخیرا در سال ۲۰۱۸ پنی کوک مبحث زبان پسا اومانیستی را مورد بازخوانی قرار داد که چالش جدی در انگاره ما از زبان را بر محوریت انسان به یک بحث درهم تنیده با دیگر گونگی کشاند، مقاله بنده سعیدجهانپولاد ۲۰۱۹ ویرایش ۲۰۲۱ نیز این رویکرد تجمیع گونگی و درهم تنیده را در رویکرد پسا زبانی / پسا اومانیستی به یک مجموعه اکولوژی زبانی/ سیاره ای در متون ادبی و در فرهنگ و .. با متفکران پسا اومانیستی در زمینه پژوهشی زبانشناسی کاربردی نوین به همراه دیگر متفکران الحاقی به بررسی گذاشتم، که نتایج قابل تاملی را پیشاروی انسان و غیریت ها و گونگی جانوری و ماده و اشیا ..قرار داده. آینر هاوگن در دهه هفتاد میلادی نیز بحث تامل انگیز زبان اکولوژیکی و یا اکولوژی زبان را به مبحث جدی وارد کرد و نتایج تحقیقات و پرسش های ده گانه آن افق گسترده ای در مطالعات اکولوژی زبانی ، ایدئولوژی زبان و سیاست زبانی، اقتصاد زبانی و ... را تحتیک محیط و زیستار فرهنگی و طبیعی و تاثیر و تاثرات آن به فاز تازه تری متصل کرد، در واقع تلاش متفکران همسو با این ایده و فیلسوفان و زبانشناسان تقویت و ارتقا سطح انگاره ما از زبان و پسا زبانی است که وضعیت پیشاروی انسان عصر دیجیتال و پسا صنعتی و پسا تکنولوژیک را برجسته و مورد مطالعه قرار می دهد و دستگاه ایدئولوژی ساز مفهوم گرا را در ارتباط بین زبان ها و خاصه در ماهیت و ذات هر زبانی را به بررسی بینارشته ای می کشاند، همانطور که در ابتدای این مقال تاکید شد این رویکرد مطالعات جدید و همچنان گشوده هست و بسیاری از متفکران، زبانشناسان و فیلسوفان در این رویکرد حضور جدی دارند در پایان داستان و حکایتی از کلیه و دمنه را می خوانیم تا خواننده گرامی و دانش پژوهان ارتباط مبحث مربوطه از زبان و محیط را در افقی دیگر نظاره گر باشند.

آورده‌اند که جماعتی از بوزنگان در کوهی بودند؛ چون شاه سیارگان بافق مغرب خرامید و جمال جهان آرای را به نقاب ظلام بپوشانید، سپاه زنگ بغیبت او بر لشگر روم چیره گشت و شبی چون کار عاصی [در] روز محشر درآمد. باد شمال عنان گشاده و رکاب گران کــــــرده بر بوزنگان شبیخون آورد. بیچارگان از سرما رنجور شدند؛ پناهی می‌جستند، ناگاه یراعه‌ای دیدند در طرفی آگنده، گمان بردند که آتش است، هیزم بران نهادند و می‌ دمیدند.برابر ایشان مرغی بود بر درخت بانگ می‌کرد که: آن آتش نیست. البته بدو التفات نمی نموند.در این میان مردی آنجا رسید، مرغ را گفت: رنج مبر که بگفتار تو یار نباشند و تو رنجور گردی، و در تو تقدیم و تهذیب چنین نموند. در این میان مردی آنجا رسید، مرغ را گفت: رنج مبر که بگفتار تو یار نباشند و تو رنجور گردی، و در تو تقدیم و چنین کسان سعی پیوستن همچنانست که کسی شمشیر بر سنگ آزماید و شکر در زیر آب پنهان کند. مرغ سخن وی نشنود و از درخت فرود آمد تا بوزنگان را حدیث یراعه بهتر معلوم کند، بگرفتند و سرش جدا کردند.
انتهای پیام/