به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی یکتاپرس، غربالگری سلامت جنین از اوایل دهه ۸۰ در ایران آغاز شده است؛ هدف این آزمایش‌‌ها تشخیص زودهنگام نقص‌ها و اختلالات کروموزومی و ژنتیکی در جنین است اما اخیرا ماده واحده و تبصره هایی از طرف کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده در سطح وسیعی در جامعه مطرح شده است که نتیجه آن حذف تست های غربالگری سلامت جنین با هدف افزایش جمعیت است.
این طرح هرچند هنوز به طور کامل مراحل خود را در مجلس طی نکرده اما اعتراض های فراوانی به دنبال داشته و جامعه پزشکی و معلولان نسبت به این مساله واکنش نشان داده و اعلام کرده اند: محدود سازی انجام یا تقلیل تست‌های غربالگری می‌تواند علاوه بر افزایش آمار سقط های غیر قانونی به کاهش جمعیت سالم و پویایی کشور در آینده بیانجامد.
ضرورت غربالگری جنین در دوران بارداری
افشین استوار، مدیرکل دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: سندرم داون و تریزومی های ۱۳ و ۱۸ شایع ترین ناهنجاری های ژنتیکی هستند که امکان تشخیص آنها در ابتدای دوران بارداری به صورت همزمان وجود دارد به همین دلیل منابع علمی توصیه می کنند همه مادران با استفاده از آزمایش های موجود در اوایل دوره بارداری احتمال داشتن جنین با سندرم داون را بررسی کنند و درصورتی که جنین مبتلا باشد از طریق قانونی اقدام به سقط کنند.
وی افزود: غربالگری سندرم داون در دوران بارداری صد در صد اختیاری است و کادر بهداشت و درمان فقط به مادران توصیه می کنند درصورت تمایل برای انجام تست های اولیه غربالگری اقدام کنند.
وی اظهارداشت: غربالگری گروهی از مادران باردار براساس متغیری سنی اقدام بسیار نادرستی است زیرا احتمال بروز سندرم داون در هیچ سنی منتفی نیست و شناسایی افراد پرخطر تنها از طریق انجام مرحله اول غربالگری در تمام زنان باردار ممکن است.
وی یادآور شد: آنچه مسلم است غربالگری استاندارد می تواند با فراهم کردن آسودگی خاطر برای خانواده ها تمایل آنها را برای فرزند آوری افزایش دهد و اگر در هزینه های غربالگری از خانواده ها حمایت شود امکان فرزندآوری آنها به خصوص در سنین پائین تر مادر که فرصت فرزندآوری بیشتر است، افزایش پیدا می کند.
کاهش هزینه های درمانی و پیشگیری از تولد بیماران نادر با غربالگری
حمید رضا ادراکی، مدیر عامل بنیاد بیماری های نادر نیز در این خصوص گفت: تاکنون 344 بیماری نادر در ایران شناسایی شده است که اغلب آنها در ازدواج های فامیلی رخ می دهد در حالی که می توان با مشاوره و غربالگری قبل و بعد از بارداری از تولد نوزادانی با چنین بیماری ها و همچنین یک عمر زجر و هزینه آنها جلوگیری کرد.
وی افزود: خانواده هایی که در خطر تولد کودکان دارای بیماری نادر هستند باید آگاهی داشته باشند که چگونه می توانند با انجام تست های غربالگری، آزمایش ها و سونوگرافی های مرتبط تا قبل از چهارماهگی که زمان ولوج روح است از ابتلای جنین به بیماری ژنتیک و نادر مطلع شوند.
وی اظهارداشت: خدمات پیشگیری و غربالگری های ژنتیک هنوز تحت پوشش بیمه و حمایت های دولتی نیست و بسیاری از خانواده هایی که در معرض خطر تولد فرزند دارای بیماری نادر هستند توان پرداخت هزینه های آزمایش های ژنتیک یا خدمات تصویربرداری پیشرفته را ندارند.
چرا غربالگری دوران بارداری مهم است؟
پورانصاری، متخصص زنان، زایمان و نازایی در این خصوص گفت: غربال کردن و شناسایی اختلالات کروموزومی، از این حیث مهم است که می‌تواند از تولد فرزندان معلول جلوگیری کند و بار مالی و روانی بالای حاصل از تولد کودکان معلول در خانواده و جامعه را کاهش دهد.
وی اظهارداشت: هجمه ایجاد شده علیه انجام تست‌های غربالگری در کشور، بسیار باعث تاسف و تعجب است. باید توجه کرد که غربالگری‌های سندروم داون را در دهه‌های قبل فقط در مواردی پیشنهاد می‌کردند که مادر سن بالای ۳۵ سال داشته باشد، اما طبق تحقیقاتی که انجام شد، متوجه شدند که ۷۵ درصد از سندروم داونی‌ها از مادران جوان‌تر از ۳۵ سال متولد می‌شوند و از آنجایی که احتمال فرزندآوری در مادران جوان‌تر از ۳۵ سال، بیشتر است، بر همین اساس شیوع در آنها بالاتر بوده و به همین دلیل تست‌های غربالگری به همه خانم‌های باردار چه در سن ۲۰ سالگی و چه بالای ۴۰ سال توصیه می‌شود زیرا ۷۵ درصد کودکان سندروم داون می‌تواند در مادران جوان‌تر از ۳۵ سال متولد شوند. لازم به ذکر است انجام این تست ها در کشور ما هم مثل تمام دنیا اختیاری است.
وی افزود: جای تعجب است که چرا در کشور چنین هجمه‌هایی ایجاد شده است. متاسفانه به این موضوع فکر نمی‌کنند که درست است که ما خواهان افزایش جمعیت و بالا بردن تعداد موالید هستیم، اما ما جمعیت با کیفیتی می‌خواهیم. جمعیت جوانی که بتواند در پیشبرد اهداف جامعه موثر باشد.
هشدار انجمن علمی ژنتیک پزشکی ایران به نمایندگان مجلس
انجمن علمی ژنتیک پزشکی ایران در نامه ای به نمایندگان مجلس شورای اسلامی، هشدار داد و اعلام کرد: تست های غربالگری قبل تولد از جمله تست های ارزان قیمت، در دسترس و بی خطر هستند که با انجام آنها صرفاً احتمال خطر وجود جنین با بیماری ژنتیکی محاسبه شده و این احتمال تنها به والدین گزارش می شود. این تست ها به هیچ عنوان تست های تشخیصی نیستند و تنها جنین با احتمال بالای بیمار بودن را به والدین و نظام سلامت گوشزد می کنند و به هیچ عنوان هیچ گونه سقطی بر اساس یک تست غربالگری نه در ایران و نه در دنیا انجام نمی پذیرد.
بعد از به دست آمدن این احتمالات در تست های غربالگری بدون هیچ اجباری، در یک بستر مناسب پس از ارائه مشاوره دقیق ژنتیکی توسط متخصص ژنتیک پزشکی، والدین تصمیم به انجام تکنیک های تشخیصی از جمله آمنیوسنتز یا نمونه گیری از پرزهای کوریونی می کنند که این تست ها از جمله تست های تشخیصی کاملا دقیق می باشند که با نمونه گیری مستقیم از جنین جواب دقیقی از نظر آرایش ژنتیکی جنین به متخصصین و والدین ارائه می دهند.
این جواب ها پس از تایید سه متخصص از جمله متخصص ژنتیک پزشکی و پس از تایید رسمی توسط سازمان پزشکی قانونی کشور به عنوان نماینده قوه قضاییه بر اساس قانون مصوب سال ۱۳۸۴ به والدین و سیستم درمانی اجازه سقط جنین را می دهند
حتی در این مرحله نیز هیچ گونه اجباری به والدین برای سقط تحمیل نمی شود.
هشدار انجمن علمی دکترای علوم آزمایشگاهی تشخیص طبی ایران به نمایندگان مجلس
انجمن علمی دکترای علوم آزمایشگاهی تشخیص طبی ایران با انتشار بیانه ای اعلام کرد: سیاست گذاری در زمینه غربالگری بیماری‌ها در حوزه سیاست‌های کلان حکومتی می گنجد که حاکمیت برای تأمین سلامت جامعه اتخاذ می‌کند تا بتواند جامعه سالمی با کمترین آسیب جسمی، مالی و روانی داشته باشد. در واقع غربالگری وظیفه حکومت‌ها و یکی از شاخص‌های مهم سلامت جامعه است که باید برای آن برنامه ریزی نموده و حمایت کنند.
در پژوهش های متعددی که در کشورهای توسعه یافته تحت عنوان تحلیل «هزینه - اثربخشی» در زمینه غربالگری صورت گرفته کاملاً تأیید شده که هزینه مورد نیاز برای جلوگیری از تولد یک نوزاد زنده مبتلا به اختلالات کروموزومی تقریباً ۲۰ درصد هزینه نگهداری یک نوزاد ناتوان ذهنی و یا جسمی صرف نظر از آسیب‌های روانی آن است بنابراین بسیاری از کشورها تصمیم به تعریف پروتکل ملی برای غربالگری این اختلالات گرفته و پرداخت کل هزینه به وسیله حاکمیت (دولت و بیمه‌ها) تقبل گردیده است.
به نظر می‌رسد در صورت تصویب پیشنهاد اخیر مطرح شده در فضای عمومی کشور در صحن مجلس، نه تنها راه حلی برای تسهیل و دسترسی بهتر این پروتکل‌ها برای تمامی اقشار مردم و کاهش هزینه پرداختی از جیب آنها صورت نگرفته، بلکه در یک چرخش کاملاً متضاد این دستاورد طب پیشگیری دنیا در ۵۰ سال اخیر به حاشیه رفته و صورت مسئله پاک شده است.
انتهای پیام/
