به گزارش گروه اجتماعی یکتاپرس، سیدمحمدسجاد ناصری نیا،کارشناس مسائل شهری در یادداشتی درباره تاب آوری آبی تهران با عنوان«تاب آوری آبی از حرف تا عمل» اظهارداشت: تهران برای رسیدن به سطح قابل قبول در حوزه تاب آوری آبی با موانع و مشکلاتی رو به رو است و اظهارنظر غیرکارشناسانه برخی مدیران، خود نیز ریشه بسیاری از معضلات در حوزه آب خواهد شد.
جزییات این یادداشت به شرح ذیل است: چندی پیش معاون فنی عمرانی بلدیه پایتخت در یادداشتی که در رسانه ها منتشر شد، نصب تعدادی باران سنج و آب سنج را گواهی بر قرابت تهران به الگویی در راستای شهر تاب آور آبی در کشور قلمداد کرد.
هر چند که قصد پاسخگویی به آن نوشتار و نقد عملکرد نه چندان مطلوب حوزه معاونت فنی و عمرانی در دوره جاری را ندارم ولی به جهت آگاهی خوانندگان در ادامه توضیحاتی در خصوص تاب آوری عرض خواهد شد.
اصولاً تاب‌آوری آبی به چه معناست؟
سازمان جهانی متروپلیس، تاب آوری را به عنوان ظرفیت افراد، جامعه، نهادها و سیستم‌های یک شهر برای تحمل تنش ها و انطباق آنها و در عین حال تداوم و رشد پایدار تعریف می‌کند. با این تعریف می توان گفت تاب‌آوری آبی ظرفیت بازیابی و ارائه عملکرد مناسب شهر در برابر استرس ها و شوک های آبی وارد بر آن بوده به طوری که بتواند ایمنی و رفاه شهروندان را تامین و ساختار و عملکرد پس از اختلال برای توسعه مستمر قابل حفظ کردن باشد.
تاب آوری آبی قطع به یقین صرفاً با نصب چند ابزار و توسعه کمی زیرساخت حاصل نمی‌شود و تهران با این پارادایم فکری در سیستم مدیریت شهری نه تنها به اسوه ای شایسته تبدیل نخواهد شد بلکه به عنوان الگویی شکست خورده بر اثر ناکارآمدی برخی مدیران تبدیل خواهد شد.
نصب ابزارهای مطروحه و هر روش دیگری که به شناخت پدیده‌ها و افزایش ایمنی شهروندان منتج شود جای تقدیر و تشکر دارد اما برای اینکه تهران به یک الگو در تاب آوری آبی مبدل شود به اعمال توأمان راهکارهای تسکینی و تطبیقی هم به صورت کنشی و هم واکنشی نیاز دارد.
تجربه نشان داده که مقوله آب و محیط زیست در سیاست های مدیریت شهری در مقابل پل، بزرگراه، برج سازی، نوسازی و ... از اولویت‌های پایین‌تری در عمل قرار دارد و همچنین روبانی هم برای پاره کردن ندارد لکن راه‌حل ها با نگاه کنشی معمولاً به منثه ظهور نخواهد رسید زیرا علاوه بر مطالب صدرالاشاره این رویکرد نیاز به داشتن دید کلان و درک پیچیدگی های انسان و طبیعت دارد.
البته از دایره انصاف نباید خارج شد که شهرداری تهران به تنهایی از ساماندهی مقوله آب بر نخواهد آمد و اختیارات آن در این حوزه با محدودیت های جدی روبرو است و در دوره های قبلی مطالعات خوبی هم صورت داده که متاسفانه با گذشت زمان و تغییر پارادایم فکری برخی مدیران غریبه با مشورت، فرآیند مطالعات با غفلت نسبی روبرو شد.
بنابراین در اغلب موارد مدیریت به وقوع رخدادهایی از قبیل سیل، فرونشست، نزاع بر سر تملک اراضی حریم رودخانه و غیره اتکا دارد چون که بروز این رخدادها می تواند حساسیت موضوع آب را در سیاست های مدیریت شهری هرچند موقت بالا ببرد.
تهران برای رسیدن به سطح قابل قبول در حوزه تاب آوری آبی با موانع و مشکلاتی به شرح ذیل روبروست:
1- تنش آبی، به این معنا که میزان منابع آب موجود برای هر نفر در سال کمتر از ۱۷۰۰ متر مکعب باشد. مقدار این سرانه اگر بین ۱۰۰۰ تا ۱۷۰۰ متر مکعب باشد کمبود آب محدود یا دوره ای انتظار است و اگر کمتر از ۱۰۰۰ متر مکعب در سال به ازای هر نفر باشد این منطقه با کمبود آب و تنش آبی مواجه خواهد شد. تهران شهری با سرانه آب تجدیدپذیر پایین و سرانه مصرف بالاست. به‌طور متوسط سرانه آب تهران از میانگین کشوری پایین‌تر است، میزان حجم آب تجدید شونده در استان تهران به ازای هر نفر 350 مترمکعب آب در سال است
۲- افت سطح ایستایی آب های زیرزمینی به دلیل کاهش بارندگی سنوات گذشته و همچنین برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی و به تبع آن فرونشست در برخی مناطق تهران.
3-عدم استفاده از روسازی ها و روکش های تراوا به منظور کنترل کیفیت و کمیت رواناب به ویژه در طرح غیر اصولی توسعه مسیرهای پیاده و دوچرخه در وضعیت اجرای فعلی.
4- عدم ایجاد جریان در راستای گفتمان سازی در حوزه آب شهری.
5- دورریزی در شبکه آب های سطحی تهران و عدم اجرای برنامه های مطالعاتی در این حوزه.
6- آسیب جدی به روددره ها به عنوان استخوان بندی زیرساخت های سبز آبی شهر تهران به دلیل تغییر کاربری بستر و حریم رودخانه، تغییر مورفولوژی رودخانه و پوشش گیاهی، عدم توجه به آبخیزداری در بالادست، عدم عملیات آبخوانداری و توجه تک‌بعدی به کانالیزه کردن رودخانه و ناتراوا نمودن بستر آبراهه ، عدم توجه به طرح احیا و ساماندهی رودخانه‌های شهر تهران، عدم جامع نگری به طرح جامع آب های سطحی شهر تهران، ورود پساب و فعال نشدن زیرساخت ها ...
7- عدم تاب آوری در برابر سیل های واریزه ای.
لذا با این اوصاف با تقلیل مسئله ی چند وجهی و در هم تنیده به نصب چند ابزار، ممکن است مدیریت شهری تا مدتی با رویای موفقیت سرگرم باشد اما در عمل تهران، پایتخت ایران، شهر تاب آور آبی نخواهد شد.
باید بر طراحی شهری سازگار، پافشاری شود. انکار واقعیت هزینه مدیریت شهر را بالا خواهد برد و اظهارنظر غیرکارشناسانه برخی مدیران، خود نیز ریشه بسیاری از معضلات در حوزه آب خواهد شد.
انتهای پیام/
