حسین نژاد: ترجمه شغل نیست

گروه فرهنگ و هنر یکتاپرس؛ امروز میزبان مترجم نام آشنای معاصر، مریم حسین نژاد هستیم . گفتگوی با ایشان داشتیم که شما را به خواندن آن دعوت می کنم :

* شما مترجمی هستید که بیشتر رمان منتشر کردید.چطور شد تصمیم گرفتید کتاب انسان در جستجوی معنا را ترجمه کنید؟

ترجمۀ این کتاب از طرف نشر سنگ به من پیشنهاد شد و با توجه به اینکه کتاب قبلی‌ام در این نشر، رمان بیمار خاموش بود که پیش‌زمینۀ روانشناسی داشت، بی‌میل نبودم که با کمی مطالعه در این حوزه، شانسم را امتحان کنم.

* از این کتاب ترجمه دیگری هم وجود داشت اما اکنون کتاب شما با استقبال روبرو شده است.فکر می کنید دلیلش چیست؟

از این کتاب ترجمه ‌های بسیاری وجود دارد، اما کتاب من یک فصل اضافه بر آن کتاب‌ها دارد که طبق آخرین ویراست نویسنده ترجمه‌اش کردم. علاوه بر این، اشراف مدیر نشر سنگ، آقای کامران محمدی، به علم روانشناسی و بازبینی و ویراستاری محتوایی‌اش باعث شد که این کتاب نسبت به ترجمه‌های دیگر حرف بیشتری برای گفتن داشته باشد.

* ضرورت ترجمه دوباره کتابی که پیشتر ترجمه شده چیست؟

من معتقدم اگر کتابی به خوبی ترجمه شده و توانایی انتقال مقصود مولف را به مخاطب زبان مقصد به‌طور کامل دارد، نیازی به بازترجمه نیست. اما گاهی کتاب‌ اصلی هنوز مطالبی دارد که در نسخۀ ترجمه شده حق مطلب ادا نشده و من با ترجمۀ مجددش موافقم. البته در ارتباط با کتاب «انسان در جستجوی معنا» منظورم این نیست که ترجمه‌های قبلی خوب نبودند، اما یک فصلِ جا افتاده داشتند.

* فکر می کنید چرا جامعه ایرانی به آثار ترجمه شده گرایش بیشتری دارد؟

من اینطور فکر نمی‌کنم. دست‌کم در سال‌های اخیر کتاب‌های بازترجمه شده مورد انتقاد بیشتری قرار می‌گیرند تا تحسین. اما گاهی هم برای مقایسۀ حرفه‌ای اثر و شناخت بیشتر مترجم از چنین کتاب‌هایی استقبال می‌شود. شاید یکی از فواید ترجمۀ مجدد یک کتاب، حذف ترجمه‌های ضعیف از ذهن مخاطبین باشد.

* چطور شد به ترجمه رو آوردید؟

من فارغ‌التحصیل رشتۀ شیمی هستم. اما از سال 77 که درس زبان تخصصی را در دانشگاه با نمرۀ 20 گذراندم، به پیشنهاد استادم وارد حوزۀ ترجمه شدم، اما ترجمۀ متون علمی. از آنجاییکه خانواده‌ام پیشینه‌ای قوی در ادبیات دارند، سال 92 تصمیم گرفتم که دینم را به ادبیات و خانواده‌ام بپردازم و به ترجمۀ ادبی مشغول شوم.

* کتاب ها را چطور انتخاب می کنید؟

اگرچه سهم زیادی از کتاب‌های ترجمه شده‌ام، به انتخاب ناشران بوده، اما کتاب‌هایی را که به رغبت خودم ترجمه کردم، باتوجه به نویسنده و گاهی مشابهت موضوعی با کتاب‌های پیشینم انتخاب کرده‌ام.

* به عنوان یک مترجم آیا می توانید از این حرفه به عنوان شغل نام ببرید.

ترجمه شغل نیست. یکی از وجوه اصلی هر شغلی، درآمد ناشی از آن کار است و همه می‌دانیم که ترجمۀ ادبی درآمد بسیار ناچیزی دارد و خودبه‌خود از گردونۀ تعریف شغلی حذف می‌شود. از نظر من، ترجمه علاقمندی صرف است.

مهم ترین مشکلاتی که با آن دست و پنجه نرم می کنید چیست؟

درحال حاضر، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین مشکل مولفان و مترجمان، سانسورهای بی‌حد و حصر است که گاهی سر سپردن به آن، باعث می‌شود که موضوع داستان به کلی منحرف شود. گاهی برای اصلاح پاراگراف‌هایی که درمعرض سانسورند، مدت‌ها وقت لازم است تا با کمترین خدشه به موضوع داستان انجام شوند. سانسور دست مترجم را در بسیاری از موارد کاملا می‌بندد.

انتهای پیام/