با بالا رفتن سن، بدن انسان به تدریج رو به ضعف میرود. اگرچه نمیشود برای این فرایند طبیعی، محدوده سنی خاصی تعیین کرد. چون عمر و توان بخش های مختلف بدن انسان تابع فاکتورهای درونی و محیطی زیادی است. مثلاً با پیروی از رژیم غذایی سالم، ورزش مستمر، کیفیت محیط زندگی، دوری از استرس ها و امراض روحی و رفتارهای پرخطر میتوان روند پیر شدن را به تأخیر انداخت. البته از تأثیر غیرقابل انکار ژنتیک در این زمینه نمیتوان غافل شد؛ اما به طور عمومی با مشاهدات و مطالعات صورت گرفته در این امر، ثابت شده که با گذر چهار دهه از زندگی انسان، توان خودپالایی و ایمنی بدن به مرور کاهش یافته و احتمال بروز برخی بیماری ها و اختلالات در بدن بالا میرود. خوشبختانه بسیاری از این عارضه ها قابل کنترل شدن هستند. با ما باشید تا با بیماری هایی که در اثر ازدیاد سن و بعد از 40 سالگی رخ میدهند، آشنا شوید.
فشار خون بالا
فشار خون بالا که اغلب با افزایش سن در افراد بروز میکند، باید تحت کنترل قرار گیرد. در غیر این صورت ممکن است فرد دچار حملات و سکته قلبی یا مغزی گردد. فشار خون ممکن است در ابتدا علائمی نداشته باشد، اما به حدی جدی و مهم است که به ان قاتل خاموش میگویند؛ بنابراین مرتبا و در بازه زمانیهای نزدیک، وضعیت سلامتی و فشار خون خود را چک کنید. با مراقبتهایی مثل تمرینات ورزشی منظم، رژیم غذایی سالم، کاهش مصرف سدیم، پرهیز از مشروبات الکلی و مهار استرس میتوان مانع از بالا رفتن بیش از حد فشار خون شد.
دیابت نوع 2
این نوع دیابت اغلب در افراد بالای 40 سال خصوصا اگر اضافه وزن، بی تحرکی و سابقه خانوادگی داشته باشند، اتفاق میافتد. البته امروزه با تغییر در شیوه زندگی و تغذیه، این بیماری جوان ترها را نیز درگیر کردهاست. با ابتلا به دیابت نوع 2، بدن نمیتواند به اندازه کافی انسولین تولید و یا اینکه از آن درست استفاده کند. اگر بدن نتواند قند موجود در خون را به درون سلولها هدایت کند، این قند در رگها انباشته شده و قند خون افزایش مییابد. دیابت نوع 2 در اثر بیتوجهی عوارض خطرناکی همچون فشار خون بالا، کم بینایی و نابینایی، مشکلات کلیوی، اختلالات عصبی و ناراحتی قلبی را در پی دارد. خوشبختانه تشخیص به هنگام و کنترل قند خون از دچار شدن به عوارض خطرناک بعدی جلوگیری میکند. مصرف قرصهای تجویزشده از سوی پزشک و انسولین در صورت لزوم، ورزش مستمر، رژیم غذایی مناسب میتواند قند خون شما را در سطح کنترلشده نگه دارد.
مثانه بیش فعال
مثانه بیش فعال که تکرر و بی اختیاری در دفع ادرار را در پی دارد، علاوه بر اینکه یک اختلال آزاردهنده است می تواند مشکلات روحی و اجتماعی زیادی به همراه داشته باشد. ضعف اعصاب کمکی مثانه و کاهش ظرفیت این عضو میتواند عامل ایجاد این بیماری گردد. در این بیماری فرد مرتباً مجبور است به دستشویی برود. مثلاً 6 بار در یک ساعت! این مسئله ممکن است باعث خجالت در روابط اجتماعی و محیط های رسمی گردد و انزواطلبی فرد را به دنبال داشته باشد. دیابت، عفونت دستگاه ادراری، عوارض دارویی، مصرف مشروبات الکلی و ... میتواند علائم این بیماری را تشدید کنند. با مراجعه به پزشک، تکمیل دوره های درمانی با دارو و مدیریت رفتار، این مشکل قابل کنترل است.
افسردگی
40 سالگی آغاز دوران میان‌سالی انسان بوده و اصطلاحاً میگویند حالا دیگر سنی از او گذشته است. پس از گذشت سالها، ممکن است فرد تعدادی از دوستان و نزدیکان خود را از دست داده باشد و یا مرتب به اتفاقات تلخ گذشته رجوع کند. یادآوری ناکامیها و شکستهای شغلی، عاطفی و ... در حالی که انسان دیگر جوان نیست و انتظار و امید او نسبت به تلاش و جبران گذشته کمتر است، میتواند مایه افسردگی و دلسردی او نسبت به زندگی باشد. خوشبختانه برای حل این مسئله نیز راه های زیادی وجود دارد. توجه خانواده و نزدیکان به فرد، شرکت در جمع همسالان، برنامههای ورزشی و گردشهای دسته جمعی، جلسات روان درمانی و ... اقداماتی است که در بهبود وضعیت افراد در این سن مؤثر است.
کم شدن حافظه
یکی از مواردی که با افزایش سن درگیر آن میشویم، تأخیر در یادگیری مسائل جدید و فراموشی است. این مشکل در یادآوری میتواند مربوط به خاطرات گذشته و یا موضوع کوچکی مثل محل قرار دادن عینک باشد؛ اما تکرار و تبدیل آن به عادت میتواند زندگی فرد و اطرافیان را دستخوش مشکلات جدی سازد. در بسیاری از مواقع این فراموشی ها به عنوان بخشی از روند پیر شدن، امری طبیعی است. با روش هایی مثل مدیتیشن، یوگا، خواب کافی، انجام بازی فکری و پرداختن به کاری که برای مغز تازگی دارد تا حدودی میتوان وضعیت حافظه را تقویت کرد. در این شرایط لزوماً باید به پزشک مراجعه کرد تا از وسعت اختلال به وجودآمده جلوگیری شود.
آرتروز
آرتروز یک بیماری شایع در تمام سنین، نژادها و جنسیت هاست؛ اما با افزایش سن و در خانم ها بروز آن محتمل تر است. آرتروز غضروف مفصلی را به تدریج دچار تخریب میکند. به این ترتیب حرکت و راه رفتن را برای بیمار مشکل میسازد. با از بین رفتن غضروف و تماس مستقیم استخوانها، درد زیادی در ناحیه برخورد ایجاد میشود. با کاهش به موقع وزن، فعالیت ورزشی، تغذیه صحیح و جلوگیری از وارد کردن فشار بیش از حد به مفاصل میتوان از بروز این بیماری جلوگیری کرد. امروزه روشهایی متعددی به منظور تسکین درد و درمان آرتروز در سطوح خفیف تا پیشرفته، ارائه شدهاست.
کاهش کیفیت روابط جنسی
با افزایش سن در هر دو جنس مشکلاتی در برقراری رابطه جنسی مشاهده میشود. به تدریج با کاهش میزان استروژن در زنان، میل جنسی کاهش مییابد. از طرف دیگر خشکی واژن و مقاربت دردناک مانع از برقراری رابطه میگردد. در مردان نیز با ورود به دهه چهارم زندگی، احتمال ابتلا به اختلال نعوظ افزایش مییابد. در این حالت که اغلب به واسطهی عللی همچون چاقی، فشار خون بالا و ... رخ میدهد، جریان خون کافی به آلت تناسلی نمی رسد. نداشتن رابطه جنسی مناسب و کافی، بدن را با اختلالات دیگری روبه رو میکند؛ بنابراین برای حل این مشکل به یک متخصص رجوع کنید.
پیرچشمی
پیرچشمی نوعی اختلال در دید است که در افراد بالای 40 سال امکان بروز دارد. این مشکل به خاطر کاهش انعطافپذیری و عدم تطابق صحیح عدسی چشم برای دیدن اشیاء نزدیک به وجود میآید. بدین ترتیب اگرچه فرد مشکلی در نگاه کردن به اشخاص و اشیاء دور ندارد، اما اشیا، نوشته ها و خطوط ریز و نزدیک را واضح نمیبیند. پیرچشمی علاوه بر کاهش دید، با سردرد، خستگی و سوزش چشم همراه است و میتوان با استفاده از عینک، لنز و درمان لیزری به رفع مشکلات آن اقدام کرد.
