به گزارش گروه فرهنگی یکتا پرس، مَلایر یکی از شهرستان های استان همدان در غرب ایران است. شهر ملایر مرکز شهرستان ملایر و دومین شهر بزرگ استان همدان، به شمار می آید.
شهرستان ملایر از شمال به شهرستان های همدان و تویسرکان، از غرب به شهرستان نهاوند در استان همدان، از جنوب به شهرستان بروجرد در استان لرستان و از شرق به شهرستان اراک در استان مرکزی محدود می شود.
ملایری نام گویشی است که مردم شهر ملایر به آن صحبت می کنند. این گویش اشتراکات فراوانی با زبان لری و لهجه همدانی دارد. برخی از مردم روستاهای ملایر به زبان های لری و لکی تکلم می کنند. بیشتر مردم ملایر شیعه دوازده امامی هستند و اقلیت بسیار محدودی نیز یهودی مذهب می باشند.
این شهر تاریخی در غرب ایران واقع شده است و نام آن از ترکیب دو واژه لری «مال» به معنی خانه و «آگر» به معنی آتش ایجاد شده است که بدین ترتیب می توان مال‌آیر را سرزمین آتش معنی کرد. وجود آتشکده ها، قلعه ها و کوه هایی که بر فراز آن آتش روشن می کردند می تواند دلیل منطقی ای باشد اما برخی افراد نیز معتقدند که «آیر» برگرفته از آریایی ها است و ملایر را سرزمین آریایی ها می دانند.
آداب و رسوم مردم ملایر
فرهنگ ملایری ها به لر ها شباهت زیادی دارد اما همچون شهرهای دیگر ایران، پس از ورود اسلام این اداب و رسوم با آئین اسلامی تلفیق شده است. از جمله مهم ترین رسم های ملایر برگذاری جشن های پرشکوهی برای نوروز، شب یلدا و... بوده است که امروزه به دلایل مختلفی کمتر مورد توجه قرار می گیرند.
شب یلدا یا چله زری مردم شهر ملایر
در ملایر شب چله را چله زری می گویند که در این شب مراسم زیبایی را برگزار می کردند. در این شب پس از صرف شام خانواده ها دو بشقاب نقل رنگارنگ را بر روی کرسی قرار می دادند و هر یک از اعضای خانواده شمعی را روشن کرده و درون سینی روی کرسی می گذاشتند، با این نیت که تا شب چله سال بعد مانند شمع روشن دل بمانند.
سپس یکی از دختران دم بخت به قید قرعه بر روی تختی پشت بام می نشاندند و به او لباس عروسی می پوشاندند. این عروس را "چله زری" می نامیدند و در اطراف او جمع شده و ترانه می خواندند و موسیقی محلی می نواختند. سپس مردم از هر خانه شمعی آورده و در اطراف چله زری روشن می کردند و زن و مرد دست بر روی شمع می گرفتند و برصورت می کشیدند و می گفتند:"چله زری! زردی ما از تو، سرخی تو از ما، بر محمد و آل محمد صلوات".
رسم تعویض لباس کهنه و نو
بسیاری از مادران در هنگام خرید عید با آوازهایی به کودکان خود می آموزند وسایل و لباس هایی که دیگر به آن نیاز ندارند را به افراد تهی‌دست داده و کمک ناچیزی به آنها بکنند که نشانه ای از هم نوع دوستی است.
فالگوش
در این رسم مردم در سر چهار راهی ایستاده و نیت می کنند؛ سپس صحبت های اولین رهگذر را به عنوان پاسخ نیت خود در نظر می گیرند. نوع دیگری از این رسم وجود دارد که افراد در ابتدا کلیدی را به عنوان نماد گشایش زیر پا گذاشته و سپس نیت و فال گوش می ایستند و از فرورها نیز درخواست می کنند درهای بسته در زندگی‌شان را با کلید زیر پای آنها باز کنند.
فال کوزه در چهارشنبه سوری
این فال مخصوص ایام چهارشنبه سوری نیست اما مردم ملایر در این روز استقبال ویژه ای از آن می کنند. بدین ترتیب ابتدا هر فرد یک مهره، دکمه یا شیء کوچکی برای خود انتخاب کرده و در خمره ای کوچک شبیه به کوزه که قیفله نام دارد می اندازند. سپس در عصر روز چهارشنبه در خانه یکی از همسایه ها جمع شده و در کنار تفریح های دیگر به گرفتن فال کوزه نیز می پردازند. در این روز یک بچه نابالغ مهره را در می آورد و پیش از بیرون کشیدن هر مهره شعری می خوانند که نیت صاحب مهره را با توجه به آن شعر تفسیر می کنند.
آداب و رسوم مردم ملایر در ماه رمضان
از جمله رسم های مهمی که قبل از ماه شعبان و فرا رسیدن ماه رمضان انجام می شود تمیزکاری در مسجد هاست. در این زمان افراد فرش های مسجد را شستشو داده سایر نقاط را گردگیری و تمیز می کنند.
از جمله غذاهای پرکاربرد برای روزه داران آش رشته و اماج، مشکوفی و فرنی، کوفته زیره، رنگینه و... می باشد. همچنین برخی افراد نذر هایی کرده و برای برآورده شدن آن بسته بندی هایی از آجیل مشکل گشا تهیه کرده و بعد از نماز در بین نمازگذاران پخش می کنند.
انتهای پیام/
