به گزارش گروه اجتماعی یکتاپرس؛ یکی از حواشی‌هایی که بعد از انتخاب زاکانی به عنوان شهردار تهران مطرح شد موضوع عدم تطابق مدرک تحصیلی وی با رشته‌های حوزه شهر و مدیریت آن بود. منتقدان وی می‌گویند کلانشهری مانند تهران نیازمند یک شهردار متخصص در حوزه مدیریت شهری است اما علیرضا زاکانی دانش‌آموخته پزشکی هسته‌ای بوده و با توجه به اینکه رشته مزبور در عداد رشته‌های ذکر شده در آئین‌نامه نیست؛ لذا این انتخاب، خلاف قانون بوده و در نتیجه حاکمیت قانون نقض شده است.
با این حال جدای از 18رای مثبت عضو شورای شهر تهران به شهردار شدن زاکانی که قطعا با بررسی همه جوانب صورت گرفته است، کارشناسان حقوقی هم نسبت به این شبهه پاسخ داده‌اند که می‌تواند از جنبه‌ای دیگر شهردار شدن وی را تأیید کند.
در تعریف «مدیریت» چنین گفته اند: «فرایند به کارگیری مؤثر و کارآمد منابع مادی و انسانی در برنامه ریزی و سازماندهی و بسیج منابع و امکانات و هدایت و کنترل آن که برای دستیابی به اهداف سازمانی و بر اساس نظام ارزشی مورد قبول، صورت می گیرد.»
مدیریت می تواند در اشکال گوناگون، نمایان شود؛ اما زمانی می تواند جوابگوی دغدغه های متدیّنین در جامعه اسلامی باشد و دستاوردهای بزرگ مورد انتظار آنان را تحقق بخشد که با صبغه اسلامی همراه گردد. مدیریت اسلامی، نظام ارزشی ثابت و لایتغیری است که ریشه در نیازهای ثابت و جاودان انسان داشته، مبتنی بر فطرت و خلقت بوده و توسط وحی و کتاب و سنت، تنظیم می گردد. تمایز این نوع مدیریت با نظام های مدیریتی دیگر در این است که این نوع مدیریت، ناشی از نظام ارزشی مبتنی بر فرهنگ و تمدن اسلامی است.
جهاد
واژه «جهاد» کلمه ای عربی از ریشه «جهد» به معنای مشقت و نهایت تلاش و کوشش است. اما از منظر دینی به هر تلاشی، جهاد اطلاق نمی شود؛ بلکه جهاد از منظر دینی، عبارت است از بذل جان، مال و توان خویش در راه اعتلای کلمه اسلام و اقامه شعائر ایمان.
مقام معظم رهبری، جدّ و جهد و مبارزه در مقابل دشمن را دو رکن اساسی جهاد می دانند. ایشان در این باره می فرمایند: «در مبارزه دو چیز حتماً لازم است: یکی اینکه در آن جدّ و جهد و تحرکی باشد. انسان در رختخواب یا در پستوی خانه که نمی تواند مبارزه کند... دوم اینکه در مقابلش دشمنی باشد. مبارزه در آنجا که دشمن نیست معنا ندارد. پس جهاد متقوّم بر این دو رکن است...»
هرچند که معنای جهاد مبارزه و رویارویی با دشمن و چاره جویی در مقابل موانع است، ولی جهاد فقط به مبارزه در میدان جنگ و نبرد مسلحانه، ختم نمی شود؛ بلکه هر جا که مانعی باشد و در نتیجه تلاشی خالصانه و با نیت الهی برای رفع آن مانع انجام گیرد، می توان آن را جهاد نامید. بنابراین جهاد، معنایی وسیع تر از قتال و مبارزه مسلحانه دارد.
مدیریت جهادی
تلاش بی وقفه در به کارگیری مؤثر و کنترل فعالیت های افراد، مبتنی بر مبارزه در تمام عرصه های علمی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و.... با نیت الهی، جهت نیل به اهداف والای جامعه و رفع موانع موجود، «مدیریت جهادی» نام دارد.
قانون به عنوان ضابط اصلی و ملاک اصلی در حاکمیت قانون حاوی هیچ قیدی در خصوص رشته تحصیلی شهرداران نیست و تنها در ماده ۷۲ قانون تشکیلات، وظایف و انتخاب شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب ۱/۳/۱۳۷۵ آمده است.
در ماده ۷۲ آمده است: «شرایط احراز تصدی سمت شهردار طبق آیین‌نامه‌ای خواهد بود که بنا به پیشنهاد وزارت کشور به تصویب هیأت دولت خواهد رسید. آئین نامه مزبور نیز در این باره تنها این حکم را دارد که: تبصره ۳- کسانی که دارای تحصیلات کارشناسی (لیسانس) مندرج در ردیف (۲) بند "ح"ماده (۱) این آیین‌نامه با حداقل پنج سال پیشینه کار در سمت شهردار شهر درجه (۷تا۱۰) و بالاتر و یا معاون شهردار شهر درجه (۱۱و ۱۲) و یامدیریت میانی به بالا وهمتراز آنها در وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته به‌دولت وشهرداریها باشند نیز می‌توانند برای احراز سمت شهردار در شهرداریهای درجه (۱۱و۱۲) وتهران انتخاب شوند.»
آن‌چه در بند دوم و بند «ح» ماده (۱) این آیین‌نامه آمده است دارابودن تحصیلات و تجربه برای شهرداریهای درجه (۱۱ و ۱۲) حداقل تحصیلات کارشناسی ارشد (فوق لیسانس) با گرایشهای مشخص شده توسط وزارت کشور و بند سوم این آیین‌نامه بخشنامه اداری وزیر کشور است که در این رابطه صادر شده است. البته گفتنی است به علت ناکامل بود و منطبق نبودن با واقعیتهای اجتماعی و نیازهای مدیریت اجرایی شهرداریهای کشور تا کنون سه بار بخشنامه مذکور در تاریخ های: ۱۳/۱۱/۱۳۹۷ و ۲۸/۹/۱۳۹۸ و ۲۱/۴/۱۴۰۰ تکمیل شده است و فهرست رشته‌هایی جدید را در خود افزوده است.
علاوه بر صلاحیت صدور بخشنامه برای وزارت کشور در خصوص رشته تحصیلی، آیین نامه، در خصوص موارد استثنایی در مورد مدرک تحصیلی و اقتضائات خاص در مورد انتخاب شهردار آگاهانه و وفق اصول بنیادین حقوق اداری صلاحیت دیگری را پیش بینی نموده است تا «اصل ثبات و تداوم خدمات عمومی» و نیازهای پیش‌رو در اداره اجرایی را تامین کند: «در موارد استثنا، انتخاب شهردار با تأیید وزیر کشور بلامانع است.»
تفاوت اصلی مدیریت جهادی با سایر نظام های مدیریتی در پیش فرض ها و مبانی فکری و عقیدتی آن است. در این نظام مدیریتی، احکام دین مبین اسلام به عنوان راهبردی برای زندگی و شاخصی برای سنجش حیات مطلوب در نظر گرفته شده و هدف این نظام مدیریتی، پیاده سازی ارزش ها در جامعه به منظور تبدیل آن ها به کیفیت زندگی می باشد. مدیریت جهادی با مصرف گرایی، اشرافی گری، سستی، تنبلی، بی حالی و انحراف از مسیر آرمان گرایی ایمانی، تغایر داشته و بلکه با آن مبارزه می کند؛ در حالی که در شیوه های مدیریتی دیگر که عمدتاً محصول فرهنگ سرمایه داری است، جامعه به سمت مصرف گرایی، اشرافیت، بی عدالتی، اصالت لذت و انحراف از آرمان های انسانی، سوق داده می شود.
اهمیت تجربیات موفق مدیریتی؟
مدیریت اجرایی قوی و سابقه، اهمیت بیشتری دارد و لذا رشته هایی که اساسا ارتباط خاصی هم ندارند به متن اضافه شده اند و البته یک نکته دیگر اینکه توسعه دانش نیز قطعا لازم است تا این رشته ها به مرور افزایش پیدا کنند.
لذا توسعه دامنه رشته‌ها و نیازها نشان می‌دهد که بخشنامه با طی شدن زمان ارادت خود به تحدید رشته های خاص را ازدست داده و به دنبال رفع انحصار غیر موجه مذکور بوده است.
این فهم از تخصصگرایی که برخی مدعی شده اند که مثلا حتما شهردار تهران بایستی فارغ التحصیل مدیریت شهری باشد هم با واقعیت علمی کشور در تعارض است و هم با واقعیت اجرایی کشور.
انتهای پیام/
