سازمان شانگهای ظرفیت بی‌نظیر برای بی اثر کردن تحریم ایران

به گزارش سرویس سیاسی یکتاپرس؛ ساسان شاه‌ویسی کارشناس اقتصادی در پاسخ به سوالی در خصوص ماهیت پیمان شانگ‌های گفت: سازمان شانگ‌های یک نهاد دائمی بین دولی است که مشخص‌ترین وظیفه آن ایجاد شرایط برای همزیستی مسالمت آمیز به خصوص در موقعیت‌های مرزی، بستر سازی برای ایجاد صلح و تنش زدایی و در عین حال مقابله با تروریسم، افراط گرایی و جدایی طلبی است.

وی افزود: این پیمان کارکرد اصلی آن نظامی دفاعی و امنیتی است. این پیمان از سال ۱۹۹۹ و ۲۰۰۰ ظرفیت‌سازی‌های اصلی خودش را آغاز کرد و از ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۳ بین المللی شد و از سال ۲۰۰۵ ازبکستان به آن افزوده شد. ۲۰۰۶ پاکستان و هند، ۲۰۰۷ ایران و به همین ترتیب تا به امروز که پس از اتفاقاتی که پس اجلاس بیست و یکم رخ داد، نزدیک به ۹ کشور به عنوان عضو دائم، سه کشور به عنوان عضو ناظر و شش کشور نیز به عنوان شرکای رایزن در حال حاضر سازمان همکاری‌های شانگ‌های را تشکیل می‌دهند.

شاه‌ویسی گفت: به دلیل اتفاقاتی که طی دهه گذشته رخ داد، بخشی از چال‌های این سازمان به مقابله‌های جنگ نرم و از جنس مقابله‌های اقتصادی، تجاری، پولی و ارزی معطوف شد. شرایط و ظرفیت‌های قدرت‌های اثرگذار در این سازمان وضعیتی را به وجود آورد که در زیر سیستم این نظام‌واره امنیتی، دفاعی و نظامی، رویکرد‌های بانکی، تجاری، انرژی، گمرکی و سایر حوزه‌های فرهنگی، تمدنی و اجتماعی و به خصوص اقتصادی مورد توجه قرار گرفت تا حتی در حوزه‌های علمی و فناورانه طراحی و در نهایت بسترسازی کنند. درست است که از سازمان شانگ‌های به عنوان یک سازمان منطقه‌ای یاد می‌شود، اما به مثابه یک سازمان بزرگ بین المللی است.

وی با اشاره به ابعاد کمی سازمان شانگ‌های گفت: ۳۵ درصد از خشکی‌های جهان، ۴۲ درصد از جمعیت جامعه جهانی و نزدیک به ۲۳ هزار میلیارد دلار مبادلات تجاری تا عضویت دائم ایران که با این عضویت قریب به ۲۵ درصد قدرت تولید ناخالص ملی در سطح نظم بین الملل را شامل می‌شود. همچنین در بین کشور‌های این سازمان قریب به ۳۴۰ میلیارد دلار روابط تجاری و بیرون از آن هشت تا ۹ هزار میلیارد دلار حجم مبادلاتی است که حجم فعالیت‌های اقتصادی، تجاری و قابلیت‌های متقابل این کشور‌ها را با یکدیگر نشان می‌دهد.

ظرفیت بالای قدرت‌های اصلی سازمان شانگ‌های برای ایجاد پیمان‌های اقتصادی

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه کارکرد‌های مختلفی برای این سازمان می‌توان تعریف کرد، گفت: زیرسیستم‌هایی که کشور‌های شاخص یا بازیگران اصلی این سازمان از قابلیت‌های آن برخوردار هستند، شامل گروه بریکس که سه عضو آن و سازمان اتحاد اوراسیا که پنج عضو آن در سازمان شانگ‌های حضور دارند، می‌شود.

وی افزود: زمانی که ظرفیت کشور چین به عنوان یکی از بزرگترین اقتصاد‌های جهان و همچنین یکی از بزرگترین مصرف کنندگان در کنار هند با همین ظرفیت‌ها و روسیه با ظرفیت کمتر قرار می‌گیرد، می‌توان گفت که در حوزه ژئوپلیتیک دسترسی مبتنی بر ژئواکونومیک یک قابلیت جدی را به وجود می‌آورند که صرف نظر از وظایف اصلی که ایجاد امنیت و ثبات است، بستر لازم برای قلمروسازی پیمان‌های اقتصادی در زیرسیستم‌های این سازمان را هم فراهم می‌کند.

شاه‌ویسی ادامه داد: برخی سازمان‌های دیگر مانند سازمان eco و گروه D۸ قابلیت‌مند هستند که می‌توان در زیرسیستم‌ها این سازمان‌ها را نیز اضافه کرد. سازمان شانگ‌های دارای دو دفتر یکی در پکن و دیگری در تاشکند است. دفتر چین به عنوان دبیرکلی سازمان و دفتر تاشکند دبیرخانه اجرایی حوزه مبارزه با تروریسم و اقدامات مداخله جویانه امنیتی است که یک اندام‌واره کلی از سازمان شانگ‌های را تشکیل می‌دهند.

وی در پاسخ به سوالی در خصوص تاثیرات اقتصادی عضویت دائم ایران در سازمان همکاری‌های شانگ‌های گفت: یکی از مهمترین فروضی که در ملحق شدن به سازمان‌های بین‌المللی (چه منطقه‌ای، چه بین‌المللی) به وجود می‌آید، ایجاد یکپارچگی در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی است و از همه مهم‌تر اینکه می‌تواند تأثیرگذاری تصمیمات را در اقتصاد جهانی با توجه به ظهور اقتصاد‌های نوظهور قوی‌تر و پایدارتر کند. ما بازار‌های مصرف را به میزان جمعیت می‌شناسیم و این قلمرو که ۳۵ درصدی خشکی‌های جهان را شامل می‌شود، یک دامنه جمعیتی بیش از دو میلیارد و ۸۰۰ میلیون نفری را دارد که یک ظرفیت بسیار بزرگ برای بازاریابی است.

پایداری فروش نفت با استفاده از ظرفیت مصرفی هند و چین

این کارشناس اقتصادی با تاکید بر اینکه سازمان شانگ‌های خود دامنه‌ای برای ارتباط‌گیری با گروه بیریکس است، گفت: وقتی وارد این گروه می‌شویم خود یک فضای بزرگی است و فایده‌ای که برای ما دارد این است که در این گروه اصرار بر تعریف یک بانک اختصاصی در سطح بین‌المللی و طراحی پولی که از مداخلات و تحریم‌های آمریکا به دور باشد و همچنین اصرار به تعریف پیمان‌های پولی و مالی چند جانبه وجود دارد که این خود اقدامی در ایجاد ثبات در تامین منابع انرژی و خود سازمان شانگ‌های نیز تبدیل به باشگاه انرژی شده است.

وی افزود: درست است که روسیه به عنوان یک تامین کننده انرژی بزرگ حضور دارد، اما با توجه به اینکه ایران ۱۴ درصد ذخایر نفتی و ۳۵ درصد ذخایر گازی جهان را اختیار دارد، سازمان شانگ‌های یک بسترسازی موثر برای پایدارکردن فروش فرآورده‌های نفتی و در عین حال استحکام بخشی به بازار‌های اصلی که کشور‌هایی مانند هند و چین به عنوان دو کشور پیشرو در مصرف محصولات و فرآورده‌های است. تعبیر بنده این است که وقتی وارد این بازار می‌شویم کلیدور‌هایی تعریف می‌شود که از شرق تا غرب سازمان همکاری را می‌تواند پوشش دهد و هرچقدر که ما برای حضور موثر و رقابتی در این بازار تلاش کنیم، تاثیرگذاری بیشتری خواهیم داشت.

شاه‌ویسی گفت: ما یک سازه جدیدی را به عنوان توافق همکاری راهبردی با جمهوری خلق چین و توافق‌های راهبردی دیگری را با هند و فدراسیون روسیه تعریف کردیم. هر کدام از این موارد بستر‌های مناسبی هستند. اگر بخواهیم اثرگذاری نقطه‌ای این پیمان‌ها را در نظر بگیریم، می‌بینیم در توافقی که با اوراسیا انجام شد، با وجود اینکه از تمام مزیت‌های ممکن استفاده نکردیم، اما میزان تراز تجاری ما با کشور‌های حوزه اوراسیا دو برابر شد.

وی با اشاره به اینکه حضور در این توافق‌ها موجب اعتمادسازی می‌شود، گفت: شما می‌بینید که رئیس جمهور روسیه در سخنان خود مطرح کرد که ما از حضور تمام عیار ایران به هر شکل استقبال و حمایت می‌کنیم و در عین حال نسبت به یکجانبه‌گرایی هشدار می‌دهد و این مانند همان بسترسازی‌هایی است که که ما در توافقات راهبردی پیگیری کردیم.

این کارشناس اقتصادی در خصوص توافق دو جانبه با چین گفت: توافق راهبردی با چین یک دیپلماسی مشارکت بوده که چینی‌ها به اشتراک گذاشتند و فقط با ما نیز نبوده بلکه با ۱۰۸ کشور جهان این مسئله را به اشتراک گذاشتند، اما وقتی که پای این روابط می‌آییم و ظرفیت‌های خود را به اشتراک می‌گذاریم و ایران به عنوان یک قدرت منطقه‌ای وارد چنین نظاماتی می‌شود، آن وقت اثرگذاری و اثربخشی آن بالا می‌رود.

باید این را در نظر داشت که در ذیل سازمان شانگهای، صرف نظر از ظرفیت‌های بزرگ اقتصادی ظرفیت‌های بازرگانی را نیز داریم. بین سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۵ در داخل سازمان شانگ‌های مدل‌سازی در جهت گسترش ظرفیت‌های بازرگانی انجام دادند و این مدل‌سازی در واقع فهرستی از مجموعه اسنادی است که در هر دوره به امضای سران کشور‌ها می‌رسد.

وی تاکید کرد: در این دوره نیز نزدیک به ۳۰ توافق‌نامه را به اشتراک گذاشتند و این توافقات در حوزه‌های مختلف از گردشگری تا دفاعی و دادگستری وجود دارد. به عبارتی یکصد برنامه مشخص برای افزایش سطح بازرگانی بین کشور‌های عضو را که در قالب یک کنسرسیوم عمل می‌کند را شامل و در هر دوره نیز گزارش آن ارائه می‌شود.

شاه‌ویسی با بیان اینکه همکاری‌های بانکی یکی از مهم‌ترین ظرفیت‌هایی است که در سازمان همکاری‌های شانگ‌های وجود دارد، گفت: شورایی تحت عنوان شورای مشترک بانکی تعریف شده که هدف آن تسهیل کردن نظام تامین مالی پروژه‌ها است و در کنار تعریف این نظام مالی تلاش می‌شود تا کشور‌ها ظرفیت‌های مالی یکدیگر را به سمت پروژه‌های موثر حرکت دهند.

۷۰ کشور در پروژه یک کمربند یک راه چین مشارکت دارند

این کارشنس اقتصادی با اشاره به پروژه چین برای احیای راه ابریشم گفت: مشخصا چینی‌ها بر پروژه یک کمربند یک راه که برای سال ۲۰۴۹ تعریف کردند، اصرار دارند و حتی این پروژه را در سال ۲۰۱۷ به قانون اساسی خود ملحق کردند. مسلم است که آن‌ها در این زمینه فعالیت خواهند کرد و در این پروژه نزدیک به ۷۰ کشور چه از طریق زمینی و چه از طریق بندر مشارکت دارند.

ظرفیت ایران در این پروژه بین ۴۰۰ تا ۶۰۰ میلیارد دلار پیش‌بینی شده است. در کنار باشگاه انرژی که بحث چالش برانگیزی بوده، ناتو و آمریکا تلاش داشتند در جهت مقابله با چین رویکرد خود را از رویکرد نظامی به سمت جنگ اقتصادی، تجاری و بانکی تغییر دهند، اما اگر گزارش بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول که طی روز‌های گذشته منتشر شد را ببینیم، شاهد هستیم که در شش ماهه اول سال میلادی ۲۰۲۱ آمریکایی‌ها از چینی‌ها عقب افتاده‌اند.

ضرورت باز تعریف جایگاه بندر چابهار در کلیدور جنوب به شمال/کاهش فشار تحریمی آمریکا در نتیجه عضویت دائم در سازمان شانگ‌های

وی ادامه داد: همه این موارد نشان می‌دهد که ظرفیت‌های موثر پر قدرت و بازار سازی امروز در اختیار اجزای اصلی سازمان شانگ‌های است. همچنین اعضای کوچکتر در این زیر سیستم وجود دارند که می‌توانند قابلیت‌های منحصر به فردی داشته باشند. مشخصاً برای ما حفظ بازار‌های صادراتی نفت بسیار مهم است چرا که بخش بزرگی از تحریم‌های ظالمانه آمریکا مربوط به همین بخش است.

شاه‌ویسی گفت: عضویت دائم ایران در سازمان شانگ‌های می‌تواند جایگاه ایران را با توجه به پروژه یک کمربند یک راه تحکیم کند. در این پروژه بندر گواتر پاکستان به عنوان یکی از مقصد‌های اصلی در نظر گرفته شده، اما به نظر می‌رسد که می‌توانیم با ایجاد یک هم‌پیوندی، باز تعریفی از جایگاه هند در کلیدور شمال جنوب و شرق به غرب با توجه به بندر چابهار داشته باشیم و این همان موضوعی است که وزیر خارجه کشورمان و وزیر خارجه هند آن اشاره کردند.

وی افزود: همه این موارد در کنار یکدیگر منجر به کاهش فشار‌های تحریمی آمریکا خواهد شد. اینکه ما بتوانیم در جریان زنجیره ارزش افزوده جهانی که به عنوان یک زنجیره مرکب از شرق تا غرب جهان کشیده شده است، حضور پیدا کنیم، می‌توانیم قابلیت‌های کشور در حوزه‌هایی مانند انرژی، نیروی انسانی، بازار مصرف و فرصت‌های صادراتی را فعال کنیم.

شانگ‌های بستری مناسب برای جذب سرمایه گذاری‌های خارجی؟

این کارشناس اقتصادی در خصوص امکان جذب سرمایه‌گذاری خارجی از طریق سازمان شانگ‌های گفت: یکی از بستر‌های موثر که به عنوان یک حلقه اصلی در شورای مشترک بانکی در سازمان شانگ‌های تعریف می‌شود، تامین مالی پروژه‌های مشترک برای کشور‌های عضو است تا قابلیت‌های آن‌ها را فعال‌تر و موثرتر کند و در نتیجه کلیدور‌های هم‌ظرفیت را برای این سازمان منطقه‌ای به وجود بیاورد.

ایران با توجه به سازه‌های اقلیمی، موقعیت ژئوپلیتیک دسترسی و ظرفیت ترانزیتی که دارد، خود دارای سه کلیدور آبی در جنوب، شمال به جنوب و شرق به غرب است.

وی در ادامه تاکید کرد: در مجموع عضویت دائم ایران در سازمان شانگ‌های یک بستر است و پس از حدود ۱۷ سال که برای عضویت در این سازمان تلاش شده امروز توانستیم این ظرفیت‌ها را فعال کنیم.

شاه‌ویسی با بیان اینکه یکی از مسائل مطرح شده توسط مقام معظم رهبری در گام دوم انقلاب ارتباط با ۱۵ کشور منطقه است، گفت: این کشور‌ها شامل یک بازار ۶۰۰ میلیون نفری هستند و ارتباط با آن‌ها بهترین بستر برای پیگیری سیاست‌های منطقه‌ای است که رئیس جمهور نیز در اولین سفر خارجی خودشان بستر مناسبی برای تحکیم قابلیت‌های اقتصادی جمهوری اسلامی ایران با توجه به اسناد بالادستی ایجاد کردند.

امیدوار هستیم که با توجه به اقدامات اخیر دستگاه سیاست خارجی، دیگر نسبت به دیپلماسی اقتصادی انفعال نداشته باشیم. از این جهت دیپلماسی تجاری، فرهنگی، رسانه، علمی و آموزشی هر کدام در جایگاه خود می‌توانند یک بستر مناسب برای محقق کردن دیپلماسی اقتصادی که ما را قدرتمند می‌کند، فراهم می‌کند.

متاسفانه تا به امروز ما نتوانسته ایم به درستی از ظرفیت‌های خود استفاده کنیم و دیپلماسی اقتصادی که عدم اول آن در دولت سیزدهم با عضویت دائم زمان همکاری‌های شانگ‌های شروع شد، چشم‌انداز پرفروغی را می‌تواند نسبت به حضور موثر و فعال‌تر جمهوری اسلامی ایران در زیر سیستم‌های منطقه ایجاد می‌کند.

انتهای پیام/