به گزارش یکتاپرس بسیاری از ما رؤیاهای زیادی برای دوران بازنشستگی خود داریم؛ مسافرت کردن، تفریحات دلخواه، بیشتر وقت‌گذراندن با خانواده و عزیزان یا صرفا استراحت‌کردن و گذراندن روزها بدون آنکه کار خاصی انجام بدهیم. اغلب برای تحقق این رؤیاها به پیش‌نیازهای مالی توجه می‌کنیم و از جنبه‌های روان‌شناختی بازنشستگی غافل می‌شویم. در این مقاله، درباره این جنبه‌ها و چگونگی کنار آمدن با بازنشستگی صحبت می‌کنیم.
چرا بازنشستگی استرس زاست؟
بازنشستگی اول ما را هیجان‌زده می‌کند؛ دیگر مجبور نیستیم هر روز مسافتی را برای رسیدن به محل کار طی کنیم، دیگر لازم نیست با ارباب رجوع یا مدیر خود سروکله بزنیم. انگار بار بزرگی از دوش ما برداشته شده است و احساس راحتی داریم. اما این همه داستان نیست.
چند ماه طول می‌کشد تا جنبه‌های پنهان بازنشستگی آشکار شوند. حالا ما دلمان برای روزهای کاری، شوخی‌های همکاران، چالش‌های روزمره محیط کار و چیزهای دیگر تنگ می‌شود. به‌تدریج ممکن است احساس پوچی و کسالت کنیم، روزها برایمان تکراری و یکنواخت شوند و حوصله نداشته باشیم. حالا استرس این را داریم که چطور روزهای سراسر بیکاری خود را با فعالیتی مناسب پر کنیم.
ممکن است این شرایط منجر به اضطراب و افسردگی شود. حالا واقعیت بازنشستگی خود را به ما نشان داده است. این واقعیت را علم هم تأیید می‌کند. بر اساس پژوهش‌ها، افرادی که سال اول بازنشستگی را می‌گذرانند ۴۰درصد بیشتر از شاغلان در معرض خطر سکته قلبی قرار دارند.
بازنشستگی تغییری بزرگ در زندگی است که به‌رغم مزیت‌هایش، چالش‌هایی نیز دارد. ما می‌توانیم از مزیت‌هایش بهره‌مند شویم و چالش‌هایش را مدیریت کنیم. در ادامه، برخی از متداول‌ترین چالش‌های دوران بازنشستگی را بررسی کنیم.
چالش‌های دوران بازنشستگی
میزان و تعدد چالش‌های این دوران تا حدی به وضعیت شغلی و سلامتی شما بستگی دارد. اگر شغلتان را دوست نداشته‌اید و سال‌ها آن را به‌زحمت تحمل کرده‌اید، بدیهی است که بازنشستگی را موهبت و فرصتی برای رهایی تلقی خواهید کرد. در این حالت، به‌شرط داشتن وضعیت جسمی مناسب، بازنشستگی فرصتی جدید خواهد بود و کمتر دچار چالش‌های دوران بازنشستگی خواهید شد.
اگر شغلتان را دوست داشته‌اید، بخش مهمی از زندگی‌تان بوده است و حتی چیزهایی را فدایش کرده‌اید، بازنشستگی برای شما تغییری بزرگ و نگران‌کننده است. اگر وضعیت سلامتی شما مناسب باشد و با خود فکر کنید که هنوز می‌توانید کار کنید، چه بسا نگرانی شما بیشتر هم بشود، چون خودتان را به‌چشم فردی توانا اما بیکار خواهید دید.
چالش‌های دوران بازنشستگی را می‌توان در چنین فهرستی خلاصه کرد:
تغییر حس‌وحال کار به وضعیتی که باید مدام در حال استراحت باشید.
نگرانی بابت زمان زیاد بیکاری و چگونه گذراندن این زمان با فعالیتی مفید و مناسب.
ازدست‌دادن هویت. (بخشی از هویت شما شغلتان است. حال که دیگر مشغول به کار نیستید، شاید با این پرسش روبه‌رو شوید: من که هستم؟)
احساس انزوا و دورافتادگی به‌خاطر نداشتن تعامل کاری.
کاهش اعتمادبه‌نفس به‌دلیل پایان فعالیت‌های کاری.
تغییر برنامه روزمره زندگی و حفظ استقلال فردی در شرایط جدید.
احساس عذاب وجدان بابت دریافت مستمری بدون کارکردن. (این مسئله کمتر ممکن است پیش بیاید، اما در برخی بازنشستگان مشاهده شده است.)
اگر دچار هرکدام از این حالت‌ها شدید، نگران نشوید. برای کنار آمدن با بازنشستگی روش‌های مؤثری وجود دارد که در ادامه معرفی‌شان می‌کنیم.
چگونه با دوران بازنشستگی کنار بیاییم؟
کنارآمدن با هیچ تغییری آسان نیست، اما همان‌طور که با موفقیت دوره‌های مختلف زندگی را پشت‌سر گذاشتیم، می‌توانیم از دوران کاری به دوران بازنشستگی نیز با موفقیت گذر کنیم. برای گذر سالم‌تر، ۱۵ توصیه زیر کمکتان خواهند کرد.
۱. نگرش خود را تغییر دهید
دوران بازنشستگی را نه به‌چشم مقصد، بلکه به‌چشم مسیر ببینید. به خودتان زمان بدهید تا درباره جنبه‌های مختلش فکر کنید. می‌توانید به‌جای تمرکز روی چیزهای ازدست‌رفته، روی چیزهایی تمرکز کنید که با بازنشستگی کسب می‌کنید.
۲. انعطاف‌پذیر باشید
هرچه انعطاف ذهنی شما بیشتر باشد، بهتر با تغییرات سازگار خواهید شد. انعطاف‌پذیری و داشتن نگرش باز، در تمام مراحل زندگی به کارتان می‌آید.
۳. احساسات خود را بپذیرید
چیزی به‌نام احساس درست و نادرست به مسائل پیش‌آمده نداریم. پس نیازی نیست خود را وادار به پذیرش احساساتی خاص درباره بازنشستگی کنید. اگر احساس عصبانیت، ناراحتی، نگرانی و استرس دارید، همه آنها را بپذیرید و این واقعیت را به خود یادآوری کنید که این احساسات ناپایدار و گذرا هستند. درباره احساسات خود با دوستان نزدیکتان صحبت کنید یا آنها را در دفتر خاطرات بنویسید.
۴. با چیزهایی که نمی‌توانید تغییر دهید، کنار بیایید
درافتادن با چیزهایی که نمی‌توان تغییرشان داد بیهوده است و باعث درماندگی می‌شود. آنچه را رخ داده بپذیرید و به‌جای تلاش برای تغییرش، روی واکنش خود به آن تمرکز کنید.
۵. هویت خود را بازتعریف کنید
بسیاری از ما هویت خود را بر مبنای شغلمان تعریف می‌کنیم. در دوران بازنشستگی این فرصت را داریم که هویتمان را بازتعریف کنیم. اگر زمانی حسابدار بودید، حالا می‌توانید پدربزرگ، مربی یا هنرمند باشید.
