به گزارش یکتاپرس قرارداد جعاله یکی از عقود معین و تعریف شده در قانون مدنی است. قانون گذار در مواد 561 الی 570 قانون مدنی از عقد جعاله صحبت می‌کند. مطابق با ماده 561 قانون مدنی، جعاله عقدی است که یکی از طرفین به واسطه امضای آن متعهد می‌شود که کار معین یا غیر معینی را برای دیگری انجام دهد و در ازای آن از او اجرت بگیرد. به شخصی که در اثر امضای این قرارداد، متعهد به انجام کار معین یا غیر معینی شده است، عامل می‌گویند. جاعل نیز به شخصی گفته می‌شود که عامل برای او کار می‌کند. این قرارداد به واسطه توافق میان عامل و جاعل تحقق پیدا خواهد کرد. انجام هر کار قانونی و مشروعی می‌تواند موضوع قرارداد جعاله باشد. نمونه قرارداد جعاله واسطه گری به وسیله توافق میان دلال و مالک و با هدف خرید و فروش اموال منقول و غیر منقول تنظیم می‌شود.
دلال، این قرارداد جعاله (روی لینک قبل بزنید) را به عنوان عامل امضا می‌کند. مالک نیز این قرارداد را به عنوان جاعل امضا خواهد کرد. این قرارداد با هدف واسطه گری برای فروش اموال مالک (جاعل) تنظیم می‌شود. دلالی که این قرارداد را به عنوان عامل امضا کرده است، متعهد می‌شود که اموال مالک را با بهترین شرایط ممکن به فروش برساند.
در این نوشتار قصد داریم از شرایط، ضوابط و آثار قانونی قرارداد جعاله‌ای صحبت کنیم که برای واسطه گری تنظیم شده است.
نمونه قرارداد جعاله واسطه گری چه کاربردی دارد و چه اشخاصی به تنظیم آن نیاز دارند؟
نمونه قرارداد جعاله واسطه گری ملک با هدف یافتن خریدار تنظیم می‌شود. عامل به واسطه امضای این قرارداد کارگزاری (روی لینک قبل بزنید) متعهد می‌شود که خریدار مناسبی را برای ملک متعلق به جاعل پیدا کند. بنابراین در صورتی که قصد فروش ملک خودتان را دارید به واسطه تنظیم این قرارداد می‌توانید یافتن خریدار را به دیگری بسپارید. شخصی که این قرارداد را به عنوان عامل امضا کرده است، میان مالک ملک مورد معامله و خریدار واسطه گری می‌کند. به زبان ساده‌تر می‌توان گفت که عامل، واسطه‌ای میان مالک ملک و خریدار است. برای مثال، شخصی که قصد فروش ملک خودش را دارد، به دیگری می‌گوید که اگر ملک من را به قیمت 100 میلیون تومان فروختی، 10 درصد به تو پاداش می‌دهم. در این مثال، شخصی که یافتن خریدار به او سپره شده، عامل است.
شخصی که قصد خریداری ملکی را دارد نیز به واسطه تنظیم نمونه قرارداد جعاله واسطه گری ملک می‌تواند یافتن ملک مورد نظر خودش را به عامل بسپارد. شخصی که این قرارداد را به عنوان عامل امضا کرده است نیز میان شخصی که قصد خریداری ملک را دارد و فروشنده آن، واسطه گری می‌کند. در اصطلاح به شخصی که نمونه قرارداد جعاله واسطه گری ملک را به عنوان عامل امضا کرده است، کارگزار می‌گویند. کارگزار، واسطه‌ای میان خریدار و فروشنده است و آن‌ها را به یکدیگر معرفی می‌کند. شخصی که این قرارداد را به عنوان عامل امضا کرده، ممکن است که دلال نیز باشد. دلالی که این قرارداد را امضا می‌کند، تاجر به حساب می‌آید و باید از شرایطی که در قانون تجارت برای دلالان تعیین شده است، برخوردار باشد.
در نمونه قرارداد جعاله واسطه گری باید به چه موضوعاتی بپردازم؟
فرم قرارداد جعاله واسطه گری ، سندی است که همکاری میان جاعل و عامل را به اثبات می‌رساند و به همین دلیل باید تمام موضوعات مورد توافق آن‌ها در این سند نوشته شود. عدم تنظیم دقیق این قرارداد ممکن است باعث بروز اختلافات مالی و غیر مالی بسیاری میان جاعل و عامل شود. همچنین، در صورتی که طرفین این قرارداد با یکدیگر اختلاف پیدا کردند با استناد به این سند می‌توانند ادعاهای خودشان را در نزد مراجع حل اختلاف به اثبات برسانند. در ادامه این نوشته قصد داریم از مهم‌ترین موضوعاتی صحبت کنیم که بهتر است در هنگام امضای این قرارداد به آن‌ها پرداخته شود.
مشخصات عامل و جاعل در فرم قرارداد جعاله واسطه گری
متن قرارداد جعاله واسطه گری در صورتی معتبر است که عامل و جاعل معلوم و مشخص باشند. به همین دلیل، بهتر است که مشخصات و اطلاعات هویتی آن‌ها به صورت دقیق در این قرارداد نوشته شود.
اشخاصی که مشخصات آن‌ها به عنوان عامل و دلال در متن قرارداد جعاله واسطه گری نوشته شده است باید از شرایط عمومی و اختصاصی که در قانون مدنی و دیگر قوانین لازم الاجرای ایران برای طرفین این قرارداد مشخص شده است برخوردار باشند.
همچنین، عامل و جاعل می‌توانند شخص حقوقی نیز باشند. شخص حقوقی به شرکت‌های تجاری، نهادها و موسساتی گفته می‌شود که مطابق با قانون تشکیل شده‌اند.
موضوع واسطه گری
موضوع این نمونه قرارداد (روی لینک قبل بزنید) در واقع همان عملی است که برای انجام آن تنظیم شده است. موضوع این قرارداد باید به صورت جامع و مانع تعریف شود تا هیچ گونه ابهامی برای طرفین آن به وجود نیاید. همچنین، کالاهایی که عامل به واسطه امضای این قرارداد برای خرید یا فروش آن‌ها واسطه می‌شود باید به صورت دقیق، تعیین شده باشند.
تعیین جُعل در متن قرارداد جعاله واسطه گری
شخصی که این قرارداد را به عنوان عامل امضا کرده در برابر کاری که برای جاعل انجام داده، مستحق دریافت حق الزحمه است. در اصطلاح قانون مدنی به حق الزحمه‌ای که جاعل باید به عامل پرداخت کند، جُعل می‌گویند. قانون گذار در خصوص مبلغ حق الزحمه عامل صحبتی نمی‌کند و تعیین شرایط پرداخت آن را به اراده جاعل و عامل واگذار کرده است.
حقوق و تعهدات جاعل
امضای این قرارداد باعث ایجاد حقوق و تعهداتی برای جاعل می‌شود. مهم‌ترین تعهد جاعل این است که حق الزحمه عامل را مطابق با شرایط مقرر در این قرارداد پرداخت کند. همچنین، پرداخت هزینه‌های لازم برای انجام شدن کار موضوع این قرارداد بر عهده جاعل است اما او و عامل می‌توانند در این باره به نحو دیگری نیز با یکدیگر توافق کنند. به صورت کلی می‌توان گفت که تعهدات و حقوق جاعل نیز به توافق میان او و عامل بستگی دارد. اگر جاعل به صورت عمدی از اجرای تعهدات خودش تخلف کند، به جبران خساراتی ملزم می‌شود که در اثر تخلف او به جاعل وارد شده است.
حقوق و تعهدات عامل
عامل نیز به واسطه امضای این قرارداد از حقوق و تعهداتی برخوردار می‌شود. مهم‌ترین تعهد عامل، واسطه گری میان خریدار و فروشنده برای انجام کار موضوع این توافق نامه است. همچنین عامل به واسطه امضای این قرارداد متعهد می‌شود که در راستای تعهدات و توافقات مقرر در آن عمل کند. به صورت کلی می‌توان گفت که تعهدات و حقوق عامل به وسیله توافق میان او و جاعل تعیین می‌شود. اگر عامل به تعهدات خودش عمل نکند و دلیل موجهی نیز نداشته باشد، به جبران خساراتی ملزم می‌شود که در اثر تخلف او به جاعل وارد شده است.
از سوی دیگر در برخی موارد، شرایطی غیر قابل پیش بینی و خارج از اراده عامل به وجود می‌آید که باعث می‌شود او نتواند به تعهدات خودش عمل کند. در این حالت، جاعل نمی‌تواند خسارات تخلف از انجام تعهدات را از عامل مطالبه کند.
تعیین مرجع حل اختلاف میان طرفین در فرم قرارداد جعاله واسطه گری
عامل و جاعل در هنگام تنظیم این قرارداد با توافق یکدیگر می‌توانند یک داور مرضی الطرفین را به عنوان مرجع حل اختلاف تعیین کنند. شخصی که در این قرارداد به عنوان داور مرضی الطرفین تعیین شده است باید اختلافات حقوقی میان عامل و جاعل را مورد رسیدگی قرار بدهد و در خصوص حل و فصل آن‌ها رأی صادر کند.
