به گزارش یکتاپرس ناخن علاوه بر زیبایی دستان، در کار کرد انگشتان و حفاظت از بافت نرم دست نقش مهمی دارد و از همه مهمتر در صورتی که ناخن دچار بیماری و یا عفونت گردد درد بسیار شدیدی بوجود خواهد آورد که آسایش را از بین می برد. ناخن نیز مانند هر عضو دیگری از بدن در معرض بسیاری از عوامل بیماری زا قرار دارد: باکتری ها، قارچ ها، ویروسها، عوامل شیمیائی و فیزیکی، …..، همچنین گاهی یک عامل بیماری زا، تنها ناخن را مورد تهاجم قرار میدهد و در آن ایجاد بیماری میکند و گاهی یک بیماری که قسمتهای دیگر بدن را مبتلا کرده، به ناخن نیز گسترش پیدا میکند. با این وجود میتوان گفت به طور کلی بیماری های ناخن خیلی شایع نیستند.
ساختار ناخن
ناخن ها از لایه های پروتئینی تشكیل شده اند كه كراتین نام دارد. ناخن ها كمك می كنند تا اشیاء را دستكاری كنیم و از بافت حساس نوك انگشتان محافظت می كنند. هر ناخن از چندین بخش تشكیل می شود كه عبارتند از:
۱ -صفحه اصلی یا پلاك ناخن، این قسمت همان سطح رویی ناخن را تشكیل می دهد كه بیشتر در معرض دید قرار دارد.
۲- چین ناخن، پوستی كه از سه طرف ناخن، را احاطه كرده است.
۳- بستر ناخن، پوستی كه در زیر صفحه اصلی ناخن قرار دارد.
۴- كوتیكول Cuticle ، بافتی كه صفحه ناخن را در قاعده ناخن می پوشاند.
۵- بافت زایشی matrix ، ناحیه ای است كه زیر كوتیكول قرار دارد و رشد ناخن از آن قسمت صورت می گیرد.
۶- لانولا Lunula ، قسمت هلال شكل سفیدرنگی كه در قاعده ناخن قرار دارد.
ناخن ها به طور متوسط روزانه یك دهم میلی متر رشد می كنند و حدود ۶-۴ ماه طول می كشد كه یك ناخن از محل بافت زایشی تا نوك انگشت برسد.در ناخن های انگشتان پا، رشد كندتر صورت گرفته و این زمان به ۱۲-۸ ماه می رسد. رشد ناخن ها در دست مسلط (دستی كه بیشتر با آن كار می كنیم)، سریعتر است.
همچنین رشد ناخن به سن، فصل و تغذیه بستگی دارد. آنها در تابستان سریعتر از زمستان رشد می كنند. ناخن ها نفوذپذیرند، یعنی مایعاتی كه با ناخن در تماس هستند جذب آن می شوند.
بیماری های ناخن و ناهنجاری های آن
برخی از علایمی كه در ناخن ها دیده می شود نیازمند توجه خاصی نیستند مانند خطوط عمودی كه با افزایش سن، گرایش به بدتر شدن دارند یا لكه ها و خطوط سفیدی كه معمولا به مرور زمان به سمت بیرون رشد كرده و محو می شوند. نمونه هایی از این دسته تغییرات عبارتند از:
– لكه های سفید
شایع ترین عارضه در ناخن هاست كه معمولا در اثر ضربه های ضعیف مانند كوبیدن ناخن ها روی میز و یا جاهای دیگر ایجاد می شوند. بیشتر در كسانی دیده می شود كه كار یدی انجام می دهند. نیاز به درمان ندارد. این لكه ها به مرور زمان به سمت بیرون رشد می كنند.
– شیارهای عمودی
افزایش سن و قرار دادن ناخن ها در آب، آنها را مستعد نازك تر شدن و نرم تر شدن می كند. نازك شدن ناخن ها موجب ایجاد شیارهای عمودی در روی آنها می شود، استفاده از منابع غذایی حاوی آهن و روی می تواند موجب سفت تر شدن ناخن ها شده و از بروز چنین علایمی جلوگیری كند. ماساژ دادن ناخن ها با روغن بادام نیز موجب سفت تر شدن ناخن و حفاظت از آنها می شود.
– سیاه شدن ناخن ها یا كبودی زیرناخن
وارد شدن ضربه به ناخن، موجب پارگی مویرگهای بستر و خونمردگی Hematoma ناخن میشود. خون حاصل ما بین صفحه ناخن و بستر آن به دام افتاده، خونمردگی (هماتوم ) تشکیل میشود. هماتوم میتواند موجب جدا شدن و افتادن ناخن شود. همچنین ممکن است موجب عفونت شود، زیرا بافت هماتوم برای رشد باکتری ها و قارچها مناسب است. جذب شدن خودبخود هماتوم ممکن است مدتی طول بکشد و گاهی موجب تغییر شکل ناخن میشود.
برخی دیگر از ناهنجاری های ناخن نیازمند توجه و پیگیری درمان هستند كه به طور عمده به سه دسته موضعی، مادرزادی یا ژنتیك و ناهنجاری های همراه با بیماری های پوستی یا بیماری های سیستمیك، تقسیم می شوند. مانند:
– پارونیشی Paronychia
یك عفونت باكتریایی، قارچی یا ویروسی است كه بافت اطراف ناخن را درگیر كرده و موجب احساس درد، تورم، زق زق و قرمزی در این نواحی می شود. در چنین وضعیتی عامل ایجادكننده عفونت شناسایی شده و درمان مناسب با داروهای ضدقارچ، باكتری یا ویروس انتخاب می شود.
پارونیشی Paronychia
عفونت چین پوستی احاطه كننده ناخنهای دست یا پا (چین ناخنی) پارونیشی نام دارد. عفونت باعث درد و تورم میشود، كه ممكن است بسته به علت زمینه ای به صورت ناگهانی (پارونیشی حاد) یا تدریجی طی ماهها (پارونیشی مزمن) به وجود آید. یك یا تعداد بیشتری ناخن ممكن است مبتلا شوند.
پارونیشی حاد
علل بیماری:
پارونیشی حاد معمولاً به علت یك عفونت باكتریایی است كه از طریق یك بریدگی یا شكاف در پوست، وارد چین ناخنی شده است. فرو بردن مكرر دستها در آب یك عامل خطر است، پارونیشی مزمن در بین افرادی همچون آشپزها كه مكرراً دستهایشان را در آب فرو می كنند، شایع است. پوست اطراف ناخن از آن جدا و نرم شده و معمولاً توسط یك ارگانیسم مخمری، عفونی می گردد. ممكن است یك عفونت باكتریایی ثانویه سوار شود و یك پارونیشی حاد به وجود آید. بعضی از افراد با مقاومت كاهش یافته در برابر عفونت، مثل مبتلایان به مرض قند، در معرض خطر افزایش یافته پارونیشی میباشند. سن، جنس و ژنتیك، عوامل موثر بر این بیماری نیستند.
