به گزارش گروه سیاسی یکتا، روزنامه ایران نوشت: بررسی شاخص‌های توزیع درآمد نشان‌دهنده بهبود قابل توجه شکاف طبقاتی در دولت سیزدهم است. درحالی که از سال ۱۳۹۳ ضریب جینی، مدام رو به وخامت گذاشته است، در نخستین سال فعالیت دولت سیزدهم یعنی سال ۱۴۰۰، ضریب جینی بهبود محسوسی داشته است به طوری که این ضریب از ۰.۴۰۰۶ در سال ۱۳۹۹ به ۰.۳۹۳۸ در سال گذشته بهبود یافته است.
براساس برآورد مرکز آمار ایران، در سال جاری نیز به دلیل اجرای سیاست اصلاح ارز ترجیحی و مردمی سازی یارانه‌ها، شاهد تداوم روند بهبود این شاخص هستیم. براین اساس برآوردهای مرکز آمار ایران نشان می‌‌دهد ضریب جینی از ۰.۳۹۳۸ سال گذشته به ۰.۳۸۳۱ در سال جاری ارتقا خواهد یافت.
بهبود قابل توجه شاخص‌ها در دولت سیزدهم
درابتدای دهه ۱۳۹۰ ضریب جینی به ۰.۳۷۰۰ ارتقا یافته بود که در سال‌های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ نیز این روند ادامه یافت به گونه‌ای که در سال ۱۳۹۲ این شاخص به ۰.۳۶۵۰ رسید. اما در سال ۱۳۹۳ هر ساله ضریب جینی به سمت نابرابری بیشتر حرکت کرد. دراین سال ضریب جینی به ۰.۳۷۸۸ تنزل کرد. در سال ۱۳۹۴ هم این شاخص به ۰.۳۸۵۱ و در سال ۱۳۹۵ به ۰.۳۹۰۰ رسید. با تداوم این وضعیت در سال ۱۳۹۶ ضریب جینی کل کشور به ۰.۳۹۸۱ و در سال ۱۳۹۷ با رسیدن به ۰.۴۰۹۳ به بالاترین رقم در دهه ۱۳۹۰ رسید. هرچند در سال ۱۳۹۸ این شاخص اندکی بهبود یافت و به ۰.۳۹۹۲ رسید، اما دوباره در سال ۱۳۹۹ به ۰.۴۰۰۶ بازگشت.
اما تحولات اقتصادی و اصلاح سیاست‌های اقتصادی همزمان با آغاز به کار دولت سیزدهم موجب شد تا دوباره ضریب جینی به عنوان مهم‌ترین شاخص نشان دهنده برابری توزیع درآمد، بهبود یابد. همان گونه که اشاره شد در سال گذشته این شاخص به ۰.۳۹۳۸ رسید که در مقایسه با شاخص سال ۱۳۹۹ بهبود قابل توجهی را نشان می‌‌دهد. در همین زمینه مرکز آمار ایران براساس برآوردی که از تأثیر سیاست اصلاح ارز ترجیحی بر هزینه خانوار داشت، ضریب جینی سال جاری را نیز ۰.۳۸۳۱ اعلام کرد که این عدد هم نسبت به سال‌های گذشته بهبود قابل لمسی را نمایان میکند.
با توجه به یارانه معیشتی پرداختی به خانوارها که برای دهک‌های اول تا سوم ماهانه ٤٠٠ هزار تومان و دهک‌های چهارم تا نهم ماهانه ٣٠٠ هزار تومان است ضمن اینکه درآمدهای دهک‌های درآمدی پایین جامعه افزایش یافته است، برخلاف سال‌های گذشته سهم ثروتمندان نیز از توزیع درآمد کمتر شده است و به همین دلیل فاصله طبقاتی کاهش و نابرابری‌ها بهبود یافته است. در کنار ضریب جینی کل کشور، بررسی ضریب جینی در مناطق شهری و روستایی نیز روند بهبود این شاخص‌ها در سال‌های ۱۴۰۰ و سال جاری را تأیید میکند. در مناطق شهری ضریب جینی از ۰.۳۶۵۲ سال ۹۵ به ۰.۳۸۲۲ درسال ۹۷ افزایش داشته و روند کاهشی از سال ۹۸ ( ۰.۳۷۴۷) آغاز شده است و به ۰.۳۶۹۱ درسال ۱۴۰۰ رسیده است. تأثیر افزایش قیمت و تورم ایجاد شده روی دهک‌های مختلف موجب کاهش ضریب جینی به عدد ۰.۳۶۶۹ درسال ۱۴۰۱ شده است.
همچنین درمناطق روستایی، روند افزایشی ضریب جینی که از سال ۹۵ (۰.۳۵۳۸) شروع شده بود تا سال ۱۴۰۰ (۰.۳۸۱۴) ادامه یافته و با پرداخت یارانه نقدی به ۹ دهک درآمدی روستایی ضریب جینی به عدد ۰.۳۶۶۰ خواهد رسید. تأثیر افزایش قیمت و تورم ایجاد شده روی دهک‌های مختلف موجب کاهش ضریب جینی به عدد 0.3512 شده است.
براساس گزارش مرکزآمار ایران، در کل کشور سهم دهک اول درآمدی از سال ۹۵ تا ۱۴۰۰ روندی نزولی داشته و وضعیت اقتصادی کم درآمدترین خانوارها بدتر شده است. با پرداخت یارانه نقدی سهم خانوارهای دهک اول بیشتر شده و حتی بیشتر از این سهم در سال ۹۵ است که وضعیت مشابه تغییرات سهم درآمد در دهک اول در مابقی دهک‌ها نیز قابل مشاهده است. با افزایش قیمت‌ها و تورم موجود در دهک اول سهم هزینه خانوارهای دهک اول بیشتر شده و به ۲.۳۹ درصد در سال ۱۴۰۱ رسیده که بیشتر از این سهم در سال ۹۵ است.
در دهک دهم در سال‌های ۹۵ تا ۱۴۰۰، سهم دهک تا سال ۹۹ تقریباً روندی صعودی نشان می‌‌دهد (ثروتمندترشدن پردرآمدها). در سال ۱۴۰۰ این سهم دوباره کاهش یافته و به کمتر از سال ۹۵ نزول کرده است. با عدم پرداخت یارانه به خانوارهای دهک دهم، کاهش بیشتر از قبل نیز شده است. با افزایش قیمت‌ها در سال ۱۴۰۱ و تورم موجود در این دهک این سهم مجدداً کاهش یافته و به کمتر از سال ۹۵ نزول کرده است. در مناطق شهری سهم دهک اول در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰ افزایش یافته ولی هنوز به این سهم در سال ۹۵ نرسیده است. بنابراین، سهم دهک دهم در سال ۱۴۰۱ نسبت به ۱۴۰۰ کاهش نشان می‌‌دهد. سهم این دهک در سال ۱۴۰۱ به دلیل افزایش قیمت‌ها و متفاوت بودن تورم بین دهک‌ها از سال ۹۵ هم کمترشده است. از اطلاعات به دست آمده برای دهک اول و دهم می‌‌توان نتیجه گرفت که کاهش ضریب جینی در سال ۱۴۰۱ به دلیل بهبود وضعیت کم درآمدها و بدتر شدن وضعیت پردرآمدها رخ داده است.
بازگشت سهم کم درآمدها به وضعیت سال ۹۵
همچنین گزارش‌های مرکز آمار ایران نشان می‌‌دهد، سهم درآمدی ۲۰ درصد کم هزینه‌ترین از کل هزینه در کل کشور و مناطق شهری و روستایی در محدوده مشابهی قرار دارد. در کل کشور این سهم از ۶.۱ درصد درسال ۹۵ به ۵.۹ درصد درسال ۱۴۰۰ کاهش یافته است. تأثیر حذف ارز ترجیحی که موجب افزایش قیمت‌ها شده، این سهم را در سال ۱۴۰۱ به ۶.۲ درصد افزایش داده است که این سهم در بین سال‌های ۹۵ الی ۱۴۰۱ بیشترین است.
علاوه بر این، در مناطق شهری سهم هزینه ۲۰ درصد کم هزینه‌ترین درکل هزینه از ۶.۷ درصد در سال ۹۵ به ۶.۵ درصد در سال ۱۴۰۰ کاهش یافته است. بر اثر افزایش قیمت‌های ناشی از حذف ارز ترجیحی این سهم در سال ۱۴۰۱ افزایش یافته و به ۶.۷ درصد سال ۹۵ رسیده است. نکته قابل توجه آن است که مقدارها بر اساس سال ۱۴۰۰ ثابت در نظر گرفته شده بودند و بنابراین این افزایش سهم هزینه در سال ۱۴۰۱ فقط بر اثر افزایش قیمت‌ها رخ داده است.
همچنین درمناطق روستایی روند تغییرات این شاخص مشابه کل کشور است. از سهم ۷.۳ درصد سال ۹۵ به ۶.۷ درصد در سال ۱۴۰۰ کاهش یافته و با پرداخت یارانه نقدی به ۶.۳ درصد افزایش یافته است. علیرغم افزایش قیمت‌ها، هنوز این سهم به سهم سال ۹۵ نرسیده است (درسال ۱۴۰۱ به ۷ افزایش یافته است.)
درکل کشور سهم هزینه ۲۰ درصد پرهزینه ترین در کل هزینه در سال ۹۵ نزدیک به ۴۶.۷ درصد است و بعد از نوسانات مکرر در سال‌های ۹۶ الی ۹۹ مجدداً در سال ۱۴۰۰ به ۴۶.۷ درصد رسیده است. با افزایش قیمت‌ها در سال ۱۴۰۱ این شاخص به ۴۵.۹ درصد کاهش یافته است. می‌‌توان گفت در دوره ۹۵ الی ۱۴۰۱ این شاخص در سال ۱۴۰۱ در کمترین میزان خود قرار دارد. در مناطق شهری روند کامل مشابه کل کشور بوده است. در سال ۹۵ این سهم ۴۵.۵ درصد است. افزایش قیمت‌ها بر اثر حذف ارز ترجیحی موجب شده که سهم ۴۵.۳ درصد سال ۱۴۰۰ به ۴۴.۶ درصد در سال ۱۴۰۱ کاهش یابد که این رقم از سال ۹۵ هم کمتر است. در مناطق روستایی روند تغییرات در دوره مورد بررسی نوسانات زیادی دارد. غالب روند تغییرات از سال ۹۵ تا ۱۴۰۰ به سمت افزایش این شاخص است که با افزایش قیمت‌ها، سهم درآمد ۲۰ درصد پردرآمدترین در کل درآمد ۴۳.۴ درصد خواهد بود که از سال ۱۴۰۰ کمتر و از سال ۹۵ بیشتر است. همچنان که کمک‌های چند برابری برای دهک‌های پایین درآمدی (تا سه برابر یارانه نقدی در بعضی مناطق) موجب بهبود نسبی توزیع درآمد درسال ۹۸ شده بود، با پرداخت یارانه نقدی به ۹ دهک درآمدی، دوباره شاهد این بهبود در سال ۱۴۰۱ خواهیم بود.
انتهای پیام
