به گزارش یکتاپرس، پختن نان از خمیر آرد دانههای غلات و حبوبات از سدههای پیش از میلاد در ایران رواج داشته است. به احتمال فراوان واژه نان از واژه ایرانی کهن نَغَن به معنای برهنه گرفته شده و به مفهوم نان پختن در تنور به کار میرفته است.
قدیمیترین شیوه نان پزی نیز پخت آن میان خُلواره و خاکستر بوده که هنوز هم میان برخی از مردم عشایری و روستایی بازمانده است. خوزستان، گیلان، گرگان و مازندران از سرزمینهایی بودهاند که مردم آنها نان تهیه شده از آرد برنج میخوردند.
مثلا، شماری از جغرافینویسان سده چهار قمری به مصرف نان برنجی در میان بسیاری از خوزیها (مردم بومی خوزستان) اشاره کردهاند. هرودوت از زبان فرستادگان کمبوجیه (حک ۵۳۰-۵۲۲ پ. م.) به نان گندم خوردن شاه و مردم ایران در دوره هخامنشیان اشاره میکند. ( ۱۵۴ Herodotus).
در همین دوره، برنج در ایران کشت میشده است و احتمالاً مردم برخی نقاط این سرزمین از آرد برنج نیز برای پختن نان استفاده میکردهاند (پورداود، ۵۱، ۵۷-۵۸). گندم ماده اصلی نان سفره ایرانیان بوده و هنوز هم هست. دانههای گیاهی دیگری هم جو، ذرت، چاودار، گاؤرس ( = ارزن) و بلوط بودهاند که ایرانیان از آنها نان میپختهاند.
نانها را با توجه به شیوه پخت آنها به صورت خصوصی یا عمومی میتوان به دو دسته نانهای خانگی و نانهای بازاری تقسیم کرد. نانهای بازاری را در شهرها و برخی روستاها، در تنورهایی میپزند که معماری و شکل ساختمانشان نوع نانهایی که در آنها میپزند، با هم فرق میکنند. نان پزیهای بازاری در شهرها را عموماً مردان میگردانند و نان پزهای روستاهای ایران، بیشتر زنان بوده و هستند.
نان لواش و تافتون و انواع نانهای محلی دیگر و نانهای روستایی که به «نان دهاتی» معروف بودهاند، از کهنترین نانهای سفره مردم ایران بوده و قرنها پیش از شکلگیری نانوایی سنگکپزی و پختن نان سنگک در ایران، در خانه و به دست زنان روستایی و بعضاً شهری پخته میشده و جنبه تولید خانگی روستایی داشته است.
پس از گسترش روستاها، این نوع نانها از خانه و روستا به بازار و و شهر راه یافت و به صورت تولید انبوه درآمد و پخت آنها هم بیشتر به دست مردان افتاد.
سنگکپزی، خلاف تافتون و لواشپزی از پیشههای وابسته به شهر و از اختصاصات زندگی شهرنشینی بوده است. نطفه این پیشه در شهر بسته شد و همزمان با گسترش شهرها و بازارهای شهری در ایران به رشد و بالندگی رسید، اما روشن نیست که در چه زمان و نخستین بار در کدام یک از شهرهای ایران سنگکپزی شکل گرفته است. ابهام در تاریخ پیدایی صنعت نان سنگکپزی همچون سایر موضوعات مربوط به بیشتر دستاوردهای صنایع و هنرهای بومی و سنتی مردم ایران، به سبب بیتوجهی و بیرغبتی مورخان و نویسندگان قدیم به فرهنگ عامه و اینگونه مسائل اجتماعی و فرهنگی و شیوه زندگی عامه مردم بوده است.
در شهرهای ایران، به ویژه تهران، پختن انواع نانها از دوره قاجار به این سو در بازارها معمول بوده و مطبوعترین و پرطرفدارترین این نانها هم، نان سنگک، تافتون، لواش و در نیم قرن اخیر نان بربری بوده است.
ایرانیان نان را برکت خدا میدانند، زیرا این ماده در برنامههای غذایی آنان نقش بسیار مهمی داشته و دارد. نان، اصلیترین خوراک سفره ایرانی بوده و در مواقعی خاص به جای بشقاب، قاشق، دستمال و لفاف به کار میرفته است.
مثلا غذا را به جای ریختن در بشقاب، روی نان میریزند و میخورند؛ به جای قاشق، لقمه را با تکهای نان برمیدارند و دردهان میگذارند؛ چربی انگشتان دست و دور لب و دهان را با نان پاک میکنند؛ کباب و گوشت کوبیده را لای نان میپیچند و میخورند و هنگام سفر با خود همراه میبرند. نان را مثل کاغذ لفافه میکنند و قطعات پنیر یا برخی میوهها را در آن میپیچند.