به گزارش گروه اجتماعی یکتا پرس، همه والدین میخواهند تا فرزندشان برای رسیدن به عالی ترین موقعیتها تلاش کند، بالابردن کیفیت عملکرد آنها یک هدف معقول است، اما کمالگرایی چیزی فراتر از عالی بودن است. ما نیاز داریم تا فرزدانمان با تلاش بسیار پیشرفت کنند و به نتیجه کار خود ببالند، اما در ضمن میخواهیم از دستاورد خود احساس رضایت هم داشته باشند. این انگیزه به پیشرفت گاهی با کمال گرایی در کودکان جایگزین می شود. کودکان کمال گرا هیچگاه از دستاورد خویش راضی نیستند، حتی اگر همواره در حال پیشرفت باشند.
کمال گرایی چیست؟
کمال گرایی، در روانشناسی به مجموعه خصوصیات شخصیتی گفته می‌شود که باعث می‌شود فرد همواره در تلاش باشد تا تمامی کارها را بدون عیب و نقص انجام دهد. این افراد معمولاً برای خود معیارهای بسیار سختگیرانه‌ای وضع میکنند و معمولاً ارزیابی‌های انتقادی از خود دارند. افراد کمال گرا همواره در تلاش هستند تا صرفاً کارها را بدون هیچ‌گونه عیب و نقصی انجام دهند.
فشار ناشی از کمالگرایی، می تواند انگیزه فرد برای رسیدن به موفقیتهای بزرگ را بیشتر کند و یا خیلی ساده، او را به سمت مشکلاتی براند که به شکست وی منجر شود. فشارهایی که کودکان برای کامل بودن متحمل میشوند، معمولا ناشی از تحسین بیش از حد بزرگسالان از ایشان است و یا ویژگیهای کمالگرانه بزرگسالان که کودک از آنها الگو برداری کرده است. بعید نیست این کمالگرایی در تجربه های موفقیت آمیز پی در پی دوران کودکی ریشه داشته باشد و بهمین دلیل آنها احساس میکنند باید همیشه اینگونه باشند.
مشخص‌ترین تمایز افراد کمالگرا نسبت به افراد پیشرفت‌گرا آن است که افراد کمالگرا استانداردها و عملکرد خود را بر اساس مقایسه با دیگران تعیین میکنند. هدفی مطلوب است که او را بالاتر و برتر از دیگران کند. دانش‌آموز کمالگرا جایی‌که باقی افراد ۱۵ گرفته‌اند، به ۱۷ راضی و خشنود است؛ ولکن اگر دیگران ۱۷ گرفته باشند، تنها به نمره ۱۹ یا ۲۰ راضی می‌شود. به‌عبارتی، ملاک ارزیابی عملکردش دیگران هستند، نه خودش.
نشانه‌های کمال گرایی در کودکان
کودکان کمال گرا دارای رفتارهای مشخصی هستند که می‌توانید آنها را در هر گروه سنی مشاهده کنید. ازجمله این رفتارها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد. در این زمینه روانشناسی کودک می‌تواند به شما در شناخت دقیق تر این نشانه‌ها کمک کند.
حساسیت بیش‌ازحد به انتقاد
انجام دادن تکالیف به‌سختی و با گذراندن زمان زیاد به این خاطر که می‌بایست کاملاً بدون عیب و نقص
انجام شود.
بالا بودن میزان اضطراب به‌ویژه در زمینه شکست
بازگشت مکرر به نقطه آغاز و شروع مجدد، به این دلیل که کارها عالی انجام نشده است.
خود انتقادگری بیش از حد و خجالت زده شدن به‌سادگی
انتقاد کردن بیش از حد از رفتارهای دیگران
برخی از مهم‌ترین دلایل کمال گرایی در کودکان شامل موارد زیر هستند.
وجود مشکلات بیولوژیک
یک تحقیق که در سال ۲۰۱۵ میلادی انجام گرفت، نشان میدهد که کمال گرایی می‌تواند با برخی از بیماری‌های روانی نظیر اختلال وسواس فکری عملی همراه باشد. این یافته روانشناسان را به این نتیجه رساند که احتمالاً در کمال گرایی ممکن است نواقص بیولوژیکی نظیر کم یا زیاد بودن برخی از مواد شیمیایی مغز مطرح باشد.
وجود والدین کمال گرا
والدین کمال گرا از دو طریق می‌توانند باعث رشد کمال گرایی در کودکانشان شوند؛ در درجه اول ممکن است آنها خصایص ژنتیکی را به فرزندشان منتقل کنند. در درجه دوم والدین کمال گرا معمولاً در تربیت‌هایشان مواضع بسیار سختگیرانه‌ای را ایجاد میکنند. این مسئله باعث می‌شود که کودکان احساس کنند می‌بایست همواره به معیارهای بسیار بالایی دست پیدا کنند تا ازنظر والدینشان پذیرفتنی باشد.
بی‌ارزش دانستن خود
کودکانی که به لحاظ عزت‌نفس و ارزش وجودی در درجه پایین‌تری قرار دارند معمولاً این باور را در خود شکل می‌دهند که برای پذیرفتنی بودن و مورد محبت والدین و دیگران قرار گرفتن می‌بایست به بالاترین معیارها دست پیدا کنند. درنتیجه آنها تلاش برای کمال گرایی را شروع خواهند کرد.
رفتار والدین از دلایل کمال گرایی در کودکان
والدین معمولاً فرزند خود را برای بهترین بودن تربیت میکنند. آنها تلاش میکنند فرزندشان در مدرسه همیشه باهوش‌ترین باشد و یا در کلاس ورزشی که ثبت‌نام‌شده است بهترین باشد. وجود چنین برخوردهای با کودکان در آنها این باور را ایجاد می‌کند که اشتباه کردن بسیار بد و غیرقابل گذشت است. به همین دلیل آنها از کودکی یاد می‌گیرند در صورتی مورد تشویق قرار گرفته یا مطلوب هستند که کاملاً بدون اشکال رفتار کنند.
راههای مقابله با کمال گرایی در کودکان
به کودکتان در درک این موضوع کمک کنید که لازم نیست برای رضایت از خود در هر کاری بهترین باشد. همین که یقین دارد که حداکثر تلاش خود را کرده، کافیست. بهتر است از واژه های جایگزین برای آنها استفاده کنیم مثلا بجای واژه “فوق العاده” از کلمه “عالی” و بجای “تو بی نظیری” از عبارت “تو متفکر خوبی هستی” استفاده کنیم.
برای آنها توضیح دهید که اگر همه کارهای کودکان بی عیب و نقص باشد، ممکن است چیز زیادی یاد نگیرند و این اشتباه کردن نیز جز مهمی از رقابت است.
زندگی نامه هایی را برای آنها بخوانید که نشان میدهد افراد موفق چگونه از شکست های خود تجربه کسب کرده و درس گرفته اند.
اشتباهات خود را با آنها در میان بگذارید و درسهایی را که از اشتباهاتتان گرفته اید برای آنها بازگو کنید. سعی کنید به اشتباهات خود بخندید و با آنها شوخی کنید.
نقش روانشناس در غلبه بر کمال گرایی کودکان
تربیت کودکان از جمله مسائلی است که نیاز به توجه بسیار زیادی دارد. بسیاری از مشکلات شخصیتی و آسیب‌های روانی که در آینده برای کودکان پیش می‌آید را، می‌توان با بررسی‌های دقیق و تخصصی در جریان تربیت، پیشگیری کرد. با توجه به پیامدهای منفی کمال گرایی در شخصیت و زندگی آینده کودک، می‌توان گفت پاسخ به این سوال که چگونه کودکانمان را به شکلی تربیت کنیم تا بتوانند درعین‌حال که به دنبال شکوفایی استعدادهایشان هستند، از کمال گرایی مرضی در امان باشند، یک نیاز حیاتی برای والدین است. روانشناس می‌تواند با بررسی تفکرات و رفتار کودک شما به‌صورت انفرادی راهکارهای مناسبی را در این زمینه ارائه کند.
انتهای پیام/
