به گزارش گروه اجتماعی یکتاپرس، مفصل شانه یک مفصل گرد و دورانی است که از سه استخوان ( قسمت فوقانی استخوان بازو ، استخوان مثلثی شکل کتف و استخوان ترقوه ) تشکیل شده است.
سر گرد استخوان بازو با یک حفره کم عمق که در استخوان کتف قرار دارد مفصل می شود. این مفصل را یک کپسول مفصلی قوی احاطه می کند . برای حرکت بهتر مفصل شانه مایع مفصلی کپسول و مفصل را لغزنده می کند.
توصیف بیماری
در شانه یخ زده کپسول مفصلی کلفت و سفت شده و باندهای سفتی که چسبندگی نامیده می شود ایجاد می گردد. در بسیاری از موارد مایع مفصلی و حجم درون مفصل کم می شود.
مشخصه بارز این بیماری این است که بیمار نمی توانند شانه خود را بصورت غیرفعال (حرکت توسط دیگران ) یا فعال ( حرکت توسط خود بیمار) حرکت دهد.
این بیماری معمولاً سه مرحله دارد :
۱) مرحله یخ زدگی(Freezing phase ): در مرحله یخ زدگی بیماربتدریج درد بیشتر و بیشتری پیدا می کند، هرچه درد شدیدتر می شود محدوده حرکتی بیمار بیشتر می گردد. این مرحله از بیماری حدود ۶ تا ۹ ماه ادامه خواهد یافت.
۲) مرحله یخ زده (Frozen phase): در این مرحله درد بیمار کم می گردد ولی محدودیت حرکات ادامه دارد.در این مرحله که حدود ۴ تا ۶ ماه طول می کشد فعالیت های روزانه بیمار بسیار محدود می گردد.
۳) مرحله ذوب شدن (Thawing phase): در این مرحله حرکات شانه بتدریج بهبود می یابد .برگشت کامل یا نزدیک به کامل حرکات بدست خواهد آمد.این مرحله معمولاً حدود ۶ ماه تا ۲ سال طول خواهد کشید.
علل ایجاد بیماری
دلایل ایجاد شانه یخ زده بخوبی مشخص نشده است.هیچگونه رابطه ای بین دست غالب و یا شغل افراد و این بیماری دیده نشده است.
چندین فاکتور ممکن است بیمار را بیشتر در معرض این بیماری قرار دهد که عبارتند از :
الف)مرض قند (Diabetes ): شانه یخ زده در افراد دیابتی بیشتر دیده می شود.حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد افراد دیابتی ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. دلیل این واقعه شناخته شده نمی باشد.
ب) بیماری های دیگر: کم کاری تیروئید ، پرکاری تیروئید، بیماری پارکینسون و بیماری های قلبی نیز می تواند با شانه یخ زده همراهی داشته باشد.
ج) بی حرکتی مفصل:شانه یخ زده بعد از یک دوره بی حرکتی برای شکستگی ها، جراحی یا ضایعات دیگر نیز می تواند ایجاد گردد.
تشویق بیمار به شروع زودتر حرکات بعد از ضربه یا جراحی می تواند در پیشگیری از این ضایعه مفید باشد.
علائم بیماری
درد ناشی از شانه یخ زده معمولاً به صورت منتشر در شانه و اذیت کننده می باشد.معمولاً این درد در ابتدای بیماری و هنگامی که بیمار شانه خود را حرکت می دهد شدیدتر است . این درد معمولاً در ناحیه خارجی شانه و گاهاً قسمت فوقانی استخوان بازو وجود دارد.
معاینه بالینی
شرح حال و تاریخچه این بیماران معمولاً بصورت بالا می باشد. در معاینات بالینی معمولاً محدودیت حرکات مفصل در تمام جهات وجود دارد . هم حرکات غیر فعال (Passive) و هم فعال (Active) در بیماران دچار این بیماری محدود می گردد.
مطالعات پرتو نگاری
رادیوگرافی ساده (X-ray) : در گرافی ساده این بیماران نکته خاصی بجزء کم شدن دانسیته استخوان ( بعلت عدم استفاده از شانه ) وجود ندارد. گرفتن گرافی ساده می تواند در ردکردن علل دیگر محدودیت حرکات شانه مثل آرترودز مفصل شانه و . . . مفید باشد.
MRI: در این مطالعه نسوج نرم شانه نیز بررسی می گردد و می تواند علل دیگر درد شانه مانند پارگی تاندونهای کلاهک گرداننده شانه ( روتاتور کاف) را نشان دهد.
آرتروگرافی : در این روش با تزریق ماده حاجب درون مفصل به مطالعه مفصل شانه می پردازند در شانه یخ زده کم شدن حجم داخل مفصل و صاف و کم شدن حجم قسمت تحتانی کپسول مفصل دیده می شود.
درمان
معمولاً شانه یخ زده بمرور زمان بهبود می یابد گر چه این زمان گاهی تا سه سال طول می کشد.
در درمان این بیماری بیشترین تلاش متوجه برطرف کردن درد و برقراری حرکت و قدرت عضلات خواهد بود.
درمان غیر جراحی
حدود %۹۰ بیماران با درمانهای ساده مثل کم کردن درد و برقراری حرکت و استفاده از داروهای ضد التهابی غیر از کورتن (NSAID) مثل آسپرین ، بروفن ، . . . ،تزریق داخل مفصلی کورتیکو استروئید ها و فیزیوتراپی بهبود می یابند.
تزریق کورتیکو استروئیدها به داخل فضای مفصلی می تواند کمک بزرگی به کم کردن درد و بهبود حرکات بیمار داشته باشد.
فیزیوتراپی و استفاده بیمار از اندام مبتلای خود در کارهای روزانه می تواند به برگشت سریعتر و کم شدن علائم و مشکلات بیمار کمک نماید.
درمان جراحی
در صورتی که بیمار به درمان های غیر جراحی پاسخ ندهد ، می توان درمان جراحی بصورت برقراری حرکات زیر بیهوشی عمومی (Manipulation) انجام داده از عوارض این روش شانس شکستگی و غیر دقیق بودن آن است .روش دیگر آزاد کردن کپسول مفصل با کمک آرتروسکوپ است که دقت آن بیشتر و شانس عوارض آن کمتر است.
*دكتر حميدرضا اصلاني، فوق تخصص جراحی دست و اعصاب محیطی و میکروسرجری
انتهای پیام/
